Tại tọa đàm "Thị trường tín chỉ carbon: Góc nhìn từ kinh tế, môi trường và khuôn khổ pháp lý" do báo Pháp Luật Việt Nam tổ chức ngày 12-6, các chuyên gia cho rằng cần sớm hoàn thiện khung pháp lý để thị trường tín chỉ carbon tại Việt Nam phát triển bền vững.

Việt Nam có nhiều tiềm năng tạo ra tín chỉ carbon

GS.TS Võ Xuân Vinh - viện trưởng Viện Nghiên cứu kinh doanh (Đại học Kinh tế TP.HCM) - cho hay Việt Nam có 1.912 cơ sở đang thực hiện kiểm kê phát thải khí nhà kính, theo quy định là những đối tượng tiềm năng cho thị trường tín chỉ carbon. 

Ngoài ra, Việt Nam có 276 dự án với gần 30 triệu tín chỉ carbon đã được chứng nhận từ các dự án theo Cơ chế phát triển sạch (CDM). Tính đến nay, hơn 300 chương trình, dự án đã thực hiện các giao dịch mua, bán tín chỉ carbon tự nguyện.

Theo ông Vinh, Việt Nam có hơn 14 triệu ha rừng với tiềm năng tạo ra tín chỉ carbon từ các dự án bảo vệ, phục hồi rừng. 

Ước tính Việt Nam có thể bán ra 57 triệu tín chỉ carbon cho các tổ chức quốc tế, Việt Nam có thể thu về hàng trăm triệu USD mỗi năm. 

Ngoài ra, các dự án nông nghiệp như canh tác carbon thấp và quản lý bền vững nguồn tài nguyên đất cũng có tiềm năng lớn trong việc giảm phát thải khí nhà kính và tạo ra tín chỉ carbon.

Ông Vinh đánh giá tham gia thị trường tín chỉ carbon còn mở ra khả năng hợp tác với các tổ chức quốc tế, nhận được hỗ trợ tài chính và công nghệ từ các quỹ đầu tư xanh. "Cơ hội đầu tư vào công nghệ xanh và năng lượng tái tạo không chỉ giúp giảm chi phí dài hạn mà còn nâng cao hiệu quả hoạt động và tuân thủ các quy định phát thải nghiêm ngặt hơn", ông Vinh nói.

Trong khi đó, ông Cao Tung Sơn - trưởng phòng khí tượng thủy văn và biến đổi khí hậu (Sở Tài nguyên và Môi trường TP.HCM) - cho rằng TP.HCM có nhiều thuận lợi để thực hiện các dự án giảm thiểu biến đổi khí hậu nhằm tạo ra tín chỉ carbon, như có thể tận dụng các mái nhà công để tăng cường tiết kiệm năng lượng và sản xuất năng lượng tái tạo, giảm lượng khí thải, chuyển đổi sang xe máy điện…

Cần khuôn khổ pháp lý để thị trường carbon phát triển

Để thị trường tín chỉ carbon tại Việt Nam phát triển bền vững, GS.TS Võ Xuân Vinh cho rằng  cần thiết lập và hoàn thiện khung pháp lý rõ ràng, toàn diện. 

Theo ông Vinh, Chính phủ nên ban hành các quy định chi tiết về cơ chế vận hành thị trường tín chỉ carbon, bao gồm quy trình tạo ra, xác nhận và giao dịch tín chỉ carbon.

Điều này sẽ giúp các doanh nghiệp và người dân có hướng dẫn cụ thể để tuân thủ và tham gia hiệu quả vào thị trường. 

Bên cạnh đó, cần xây dựng các quy định về kiểm kê phát thải khí nhà kính, hệ thống giám sát và báo cáo chi tiết, giúp các doanh nghiệp thực hiện kiểm kê phát thải dễ dàng hơn và đảm bảo tính minh bạch, chính xác trong quá trình này.

Trong khi đó, TS Võ Trung Tín - trưởng bộ môn Luật Đất đai - Môi trường (Khoa Luật Thương mại, Đại học Luật TP.HCM) - cho hay vấn đề thuế của tín chỉ carbon nói riêng cũng như hạn ngạch phát thải nói chung cần được nghiên cứu và ban hành đồng bộ. 

Theo ông Tín, dự kiến lộ trình sàn giao dịch tín chỉ carbon sẽ được vận hành vào năm 2025 và đi vào hoạt động chính thức năm 2028. Do đó, việc chậm trễ ban hành sẽ dẫn đến thiệt hại cho cả Nhà nước về thất thu ngân sách và gây khó khăn cho doanh nghiệp phải xử lý về mặt kế toán đối với loại tài sản mới này.

Còn ông Cao Tung Sơn cho hay hiện tín chỉ carbon bán trên thị trường quốc tế thường có giá cao hơn thị trường trong nước. 

Tuy nhiên các quy trình, thủ tục lựa chọn sàn giao dịch quốc tế để niêm yết tín chỉ, quy định, thủ tục lựa chọn đơn vị xác nhận tín chỉ carbon quốc tế đều chưa được quy định. 

Do đó, đơn vị này cũng đang đề nghị Bộ Tài nguyên và Môi trường hướng dẫn nội dung trên.

Doanh nghiệp đẩy mạnh giảm phát thải carbon

Nhiều doanh nghiệp nội lẫn doanh nghiệp FDI đẩy mạnh giảm phát thải carbon, xây dựng nhà máy trung hòa carbon, thậm chí có xu hướng tự chủ năng lượng...