Vấn đề này không mới, nhưng vì nhiều nguyên nhân khác nhau mà đến nay TP.HCM vẫn chưa xử lý được dứt điểm. Người dân vẫn chờ nhưng không biết bao giờ mới nhận được sổ.

Cả thập niên chờ sổ hồng

Dọn nhà về chung cư Tân Kim Hải (quận 12) từ năm 2013 để an cư lạc nghiệp, không ngờ hơn 10 năm sau, ông Mai Đức Dũng vẫn chưa thể yên tâm vì đợi mãi mà vẫn chưa được cấp sổ hồng.

Ông Dũng kể, khi nhận bàn giao nhà, chủ đầu tư hứa hẹn sẽ sớm được nhận sổ hồng, song cứ năm này qua tháng nọ mà sổ vẫn chưa biết khi nào có để giao cho 170 chủ căn hộ tại chung cư này.

Theo ông Dũng, luật quy định 50 ngày từ khi giao chung cư, chủ đầu tư phải làm thủ tục xin cấp sổ hồng nhưng đến nay đã 10 năm mà chẳng thấy đâu, mặc dù bà con nhiều lần phản ứng. 

"Đến nay chung cư vẫn chưa được nghiệm thu nên chẳng biết đến bao giờ mới được cấp sổ hồng. Không có sổ, tôi không thể vay vốn vì không chứng minh được chủ quyền. Quan trọng hơn, việc xin nhập học cho các cháu vào các trường công lập cũng khó do chẳng nhập được hộ khẩu", ông Dũng cho hay.

Đồng cảnh ngộ, 170 hộ dân tại chung cư Nguyễn Quyền (quận Bình Tân) cũng không biết đến bao giờ mới cầm được sổ hồng bởi đằng đẵng 10 năm trời vào sinh sống nhưng đến nay chung cư vẫn chưa xong thủ tục hoàn công, dính nhiều vi phạm về PCCC. Điều này khiến cư dân như phải ở lụi trong nhà mình, mỗi khi cần làm các thủ tục phải ra phường xin xác nhận "cư trú hợp pháp" rất nhiêu khê.

Còn tại chung cư Thái An (quận 12), hiện có gần 800 hộ dân tại lô A, B và 22 căn nhà trong ranh dự án này cũng "trắng" sổ hồng cả chục năm. 

Bỏ ra hàng tỉ đồng mua nhà tại dự án này đã hơn 10 năm, bà Lê Thị Quỳnh cho biết bà rất khổ sở khi không có sổ hồng để xác nhận chủ quyền nhà mình. Do không có sổ hồng nên gia đình bà như đang ở trọ, mỗi lần xác nhận các giấy tờ phải lặn lội về tận Tiền Giang. 

"Chúng tôi rất mệt mỏi, giờ chỉ cần vào được hộ khẩu cho con cái đi học, chứ bây giờ quá khổ sở. Trong khi đó, chúng tôi đã đóng 95% giá trị căn nhà lên đến hàng tỉ đồng cả chục năm nay rồi, hiện chủ đầu tư chưa hoàn tất các thủ tục khiến chúng tôi bị vạ lây chứ 5% thì chúng tôi sẵn sàng đóng ngay thôi", bà Quỳnh nói.

"Tắc" vì nghĩa vụ tài chính phát sinh

Một trong những nguyên nhân khiến hàng vạn căn hộ tại TP "tắc" sổ hồng là do chủ đầu tư phải đóng nghĩa vụ tài chính bổ sung. Hiện ở TP có gần 20.000 căn bị vướng ở khâu này. 

Nhiều dự án đã nghiệm thu, bàn giao cho người dân nhiều năm nhưng đến nay vẫn chưa xong khâu thẩm định nghĩa vụ tài chính bổ sung khiến cả chủ đầu tư lẫn cư dân bức xúc. Thậm chí, các chủ đầu tư cũng đã tạm ứng tiền hoặc mong muốn sớm hoàn thiện nghĩa vụ tài chính phát sinh nhưng vẫn còn gặp vướng ở việc tính số tiền sử dụng đất phát sinh.

Trao đổi với Tuổi Trẻ, ông Phan Ngọc Bảo Ân - tổng giám đốc Công ty CP bất động sản Nova Lexington - cho biết chủ đầu tư đã tạm nộp tiền sử dụng đất 83 tỉ đồng, sẵn sàng nộp bổ sung nghĩa vụ tài chính để cư dân sớm được cấp sổ hồng. "Chúng tôi cũng mong muốn cần sớm linh hoạt giải quyết, cấp sổ hồng cho người dân", ông Ân nói.

Trong khi đó, chủ đầu tư một dự án bất động sản tại TP Thủ Đức cho hay hiện việc xác định thời điểm định giá tiền sử dụng đất chưa được đồng thuận giữa chủ đầu tư và cơ quan quản lý, dẫn đến mức tiền sử dụng đất quá cao so với dự toán ngân sách ban đầu, trong khi nhà đã bán cho dân. Do đó, việc hoàn tất nghĩa vụ tài chính cũng bị kéo dài, việc cấp sổ hồng cho khách hàng cũng chậm theo.

Lãnh đạo một tập đoàn bất động sản khác cho hay có hàng loạt chung cư gặp vướng ở khâu tính tiền bổ sung nhiều năm qua vì đợi các cơ quan chức năng rà soát pháp lý, nguồn gốc đất đai, thuê tư vấn thẩm định giá trị quyền sử dụng đất và phải thông qua hội đồng thẩm định giá đất... nên mất nhiều thời gian.

Không những vậy, nhiều dự án gần như "đứng hình" vì không tìm được đơn vị thẩm định giá để làm cơ sở tính tiền sử dụng đất nộp cho ngân sách. 

"Rủi ro phát sinh cao, công việc nhiều, khó và chỉnh sửa nhiều lần... nên các đơn vị thẩm định giá hiện rất e ngại, không còn nhiều đơn vị làm việc trong lĩnh vực này", vị này nói. Ngoài ra, doanh nghiệp này cũng cho hay việc thu thập dữ liệu giá thị trường rất khó, có dự án cả năm làm không ra chứng thư thẩm định.

Thậm chí, chủ đầu tư một chung cư cao cấp tại TP Thủ Đức cho biết đã đóng xong tiền sử dụng đất, lẽ ra phải cấp sổ hồng cho cư dân nhưng đến nay cũng tắc vì cơ quan nhà nước cho rằng có nghĩa vụ tài chính bổ sung. 

Ngặt một nỗi là chủ đầu tư cũng muốn tính tiền sử dụng đất phát sinh để nộp nhưng hiện cũng "đứng hình" ở khâu cơ quan nhà nước chưa tính được phát sinh bao nhiêu.

Ưu tiên cấp sổ hồng cho người mua nhà

Theo Sở Tài nguyên và Môi trường, trong số hơn 80.000 căn hộ chưa cấp sổ hồng, có hơn 30.000 căn hộ vướng vì chủ đầu tư chậm nộp hồ sơ đề nghị cấp giấy chứng nhận. Với những trường hợp này, sở sẽ làm việc trực tiếp với các dự án về việc chậm nộp hồ sơ, đồng thời sẽ xử phạt những doanh nghiệp chây ì, không nộp hồ sơ mà không có lý do chính đáng.

Chưa kể, hiện không ít dự án đã bị chủ đầu tư mang sổ của dự án đi cầm cố, kéo theo khâu cấp sổ hồng chưa thể hoàn tất.

Ông Lê Hoàng Châu - chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM - cho rằng chủ đầu tư phải có trách nhiệm giải chấp, rút sổ ra để làm thủ tục cấp sổ cho người dân. Còn với trường hợp sau khi chủ đầu tư đã bán nhà mà vẫn mang sổ đi thế chấp thì không chỉ chủ đầu tư mà cả ngân hàng cũng có lỗi, điều này là giao dịch một sản phẩm hai lần, hoàn toàn vi phạm pháp luật. 

"Quyền lợi của người dân cần được tôn trọng bởi họ là bên ngay tình, do đó nếu chủ đầu tư đem tài sản đó đi thế chấp thì phải có biện pháp buộc ngân hàng trả sổ về chủ đầu tư để làm sổ hồng cho người dân", ông Châu nói.

Luật sư Hoàng Văn Hùng (Đoàn luật sư TP.HCM) cho rằng với những dự án cơ bản đảm bảo về mặt pháp lý, cần sớm cấp sổ hồng cho người dân. 

Với dự án còn gặp vướng về tính tiền sử dụng đất bổ sung, khi Sở Tài nguyên và Môi trường đã đưa ra giải pháp tách phần còn vướng này ra thì việc cấp sổ hồng sẽ đảm bảo được quyền lợi cho cả người dân lẫn Nhà nước. 

Ông Hùng cho hay với các dự án có sai phạm, cần xử lý theo một "phác đồ điều trị ung thư", không nên điều trị bằng phác đồ chung sẽ khiến dự án mãi tắc. Ông Hùng nói rằng hệ lụy là người dân vẫn bị giam sổ hồng, trở thành "con tin" trong khi quyền lợi không được đảm bảo dù đây là vấn đề giữa chủ đầu tư và Nhà nước.

Kiện đòi... cấp sổ hồng

Sáng 22-6, TAND TP.HCM xét xử sơ thẩm vụ kiện của bà Nguyễn Vinh Trang (cư dân chung cư Lexington Residence, TP Thủ Đức) với Văn phòng đăng ký đất đai TP.HCM (VPĐKĐĐ) vì không chịu cấp sổ hồng cho bà.