Đổi tiền lẻ ở hẻm 182 Lê Văn Sỹ, Q. Phú Nhuận, TP.HCM - Ảnh: HOÀNG ĐÔNG

Trong khi đó, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) TP.HCM khẳng định đã ngừng chi ra các loại tiền mới mệnh giá từ 10.000 đồng trở xuống kể từ tháng 11-2018 và đến nay vẫn chưa cung ứng tiền mới cho các ngân hàng.

Tiền 500 đồng phí đổi 500%

Chị Thu Hường (Q.Thủ Đức) cho hay những năm trước thường hay nhờ người bạn làm ở ngân hàng đổi tiền mới để gia đình hai bên lì xì trong dịp tết. Số tiền đổi chỉ trên dưới 10 triệu đồng, mệnh giá 10.000 đồng, 20.000 đồng nhưng năm nay người bạn này không dám nhận vì đã nhiều người nhờ. "Tôi lo nên tìm hiểu dịch vụ này trên mạng và liên hệ thử nhưng mức phí cao quá" - chị Hường nói.

Chị Hường cho biết theo báo giá của trang có tên là "Đổi tiền mới, tiền lẻ, tiền lì xì" mà chị liên hệ, mức phí cho các mệnh giá 10.000 đồng, 20.000 đồng, 50.000 đồng lên đến 8%, tức đổi 1 triệu đồng mất phí 80.000 đồng. Các mệnh giá nhỏ hơn phí rất cao, như loại 5.000 đồng phí lên đến 10%, loại 2.000 đồng phí là 15%. Với tờ 1.000 đồng, mức phí lên đến 30%, tức đổi 1 triệu mất 300.000 đồng, nhưng chủ trang này cho biết "số lượng còn ít". Đặc biệt, tờ 500 đồng phí đổi cao ngất, lên đến 500%, cứ 100 tờ (50.000 đồng) phải trả phí đổi 250.000 đồng. Còn các mệnh giá từ 10.000 đồng trở lên thì muốn đổi bao nhiêu cũng có.

Theo ghi nhận của Tuổi Trẻ, năm nay các trang đổi tiền mới vào mùa từ cuối năm 2018. Không chỉ lập trang web riêng chuyên đổi tiền mới để lì xì, những người kinh doanh còn đăng quảng cáo trên hàng loạt trang chợ buôn bán có lượng lớn người tham gia với hình ảnh nhiều bó tiền mới mệnh giá 10.000 đồng, 20.000 đồng, 50.000 đồng còn nguyên niêm phong để cạnh tranh, tìm kiếm thêm khách hàng.

Quảng cáo trên trang Facebook của mình, một điểm đổi tiền tại Q.11, TP.HCM cho biết nhu cầu đổi tiền đã khá cao, có khi chỉ trong một buổi sáng đã đổi được hơn 50 triệu đồng và khuyến cáo khách hàng có nhu cầu nên đổi sớm, tránh đến cận tết sẽ khan hiếm tiền mệnh giá nhỏ và phí đổi sẽ cao hơn.

Bảng giá đổi tiền được cập nhật theo từng ngày. Khi chúng tôi liên hệ, chủ một trang đổi tiền tại Q.Phú Nhuận cho biết nếu đổi số lượng từ 20 triệu đồng trở lên sẽ giảm phí cho các mệnh giá phổ biến khoảng 2% so với mức niêm yết. Không những thế, nhiều điểm đổi tiền cũng cạnh tranh, tặng quà, phổ biến là tặng bao lì xì cho khách hàng đổi từ 2 triệu đồng trở lên...

Bên cạnh tiền mới, các tờ tiền có số xêri đẹp cũng được rao giá rất cao. Như bộ 9 tờ 1.000 đồng xêri ngũ quý 11111 -> 99999 được rao bán với giá 600.000 đồng/bộ, tức hơn 66 lần so với giá trị thực. Tương tự, các tờ tiền Ngân hàng Nhà nước đã ngừng lưu hành như tờ tiền cotton 10.000 đồng, tờ tiền 100 đồng cũng được rao bán với giá rất cao. Tờ tiền cotton 10.000 đồng đang được rao giá 50.000 đồng/tờ, còn tờ 100 đồng được bán giá 20.000 đồng/tờ...

Ngân hàng Nhà nước chưa cung ứng tiền mới

Trong khi đó, trao đổi với Tuổi Trẻ, bà Lê Thị Thanh Hằng, phó giám đốc NHNN TP.HCM, khẳng định NHNN đã ngừng chi ra các loại tiền mới mệnh giá từ 10.000 đồng trở xuống kể từ tháng 11 và đến nay vẫn chưa cung ứng tiền mới mệnh giá này cho các ngân hàng để các ngân hàng chi lại cho người dân thông qua các giao dịch hằng ngày.

"Có thể nguồn tiền mà các dịch vụ đổi tiền mới có được là do tích trữ từ các năm trước hoặc từ trong năm. Thời điểm cuối năm, khi người dân có nhu cầu đổi tiền lì xì, họ đem ra kinh doanh. Trong thời gian tới, dựa trên số lượng NHNN cung ứng, NHNN TP mới phân bổ cho các ngân hàng thương mại tiêu chí rõ ràng và công khai minh bạch, căn cứ về quy mô mạng lưới, hoạt động tổng tài sản, số dư tiền gửi, cho vay, số lượng khách hàng..." - bà Hằng cho biết.

Giám đốc khối khách hàng cá nhân một ngân hàng có trụ sở tại Q.1, TP.HCM cũng cho hay đến nay ngân hàng chưa nhận được tiền mới. "Nhiều khách hàng khi đến giao dịch cũng hỏi thăm nhưng đến nay chúng tôi chưa có nguồn tiền để chi. Chắc trong khoảng một, hai tuần tới mới có tiền mới và số lượng chi cho từng khách hàng cũng rất hạn chế vì chúng tôi phải cân đối cho từng chi nhánh" - vị giám đốc này nói.

Đại diện NHNN cũng khẳng định chỉ đảm bảo đáp ứng nhu cầu tiền mặt trong lưu thông đầy đủ, kịp thời chứ không thể đáp ứng được nhu cầu đổi tiền mới để lì xì tết của người dân vì quá nhiều. Hơn nữa, văn hóa tiền mới lì xì dịp tết lấy hên hay đi cúng chùa đã bị đẩy lên thành một hiện tượng không lành mạnh, tạo điều kiện cho nhiều kẻ trục lợi. Với dịch vụ đổi tiền mới thu phí với số lượng lớn, theo NHNN TP là vi phạm pháp luật, cơ quan chức năng sẽ vào cuộc kịp thời phát hiện và xử lý.

Tại chỉ thị số 34 về tăng cường các biện pháp bảo đảm đón Tết Nguyên đán Kỷ Hợi 2019 được ban hành mới đây, Thủ tướng cũng yêu cầu NHNN phải thực hiện các biện pháp quản lý, sử dụng tiền mệnh giá nhỏ, lẻ hợp lý, tiết kiệm trong dịp tết, bảo đảm an ninh, an toàn kho quỹ; phối hợp với các cơ quan chức năng tăng cường kiểm tra, kịp thời xử lý vi phạm trong hoạt động mua bán ngoại tệ, vàng và dịch vụ đổi tiền mặt mệnh giá nhỏ không đúng quy định của pháp luật.