Trong bài viết dài đăng ngày 25-11, báo New York Times dẫn lời các chuyên gia nhận định tốc độ thiệt mạng của thường dân tại Gaza suốt gần hai tháng qua (kể từ ngày 7-10) là chưa từng có tiền lệ trong bất kỳ cuộc chiến nào ở thế kỷ 21 này.

Họ nói rằng người dân đang bị giết ở Gaza nhanh hơn cả trong những thời điểm nguy hiểm nhất của các cuộc tấn công do Mỹ dẫn đầu ở Iraq, Syria và Afghanistan.

Bom Mỹ góp phần?

Một số chuyên gia cho rằng việc Israel tự do sử dụng các loại vũ khí cực lớn ở các khu đô thị đông đúc, bao gồm cả những quả bom nặng gần một tấn do Mỹ sản xuất và có thể san phẳng một tòa nhà chung cư, là điều đáng ngạc nhiên.

Ông Marc Garlasco, cố vấn quân sự của tổ chức PAX của Hà Lan và từng là nhà phân tích tình báo cấp cao của Lầu Năm Góc, cảm thán: "Nó vượt xa bất cứ điều gì tôi từng thấy trong sự nghiệp của mình".

Để tìm ra sự so sánh lịch sử về việc sử dụng rất nhiều quả bom lớn trong một khu vực nhỏ như vậy, theo ông Garlasco, chỉ có thể quay về Thế chiến thứ hai hoặc cuộc chiến của Mỹ ở Việt Nam.

Thương vong của dân thường nổi tiếng là khó tính toán và các quan chức ở Dải Gaza do Hamas điều hành không tách rời cái chết của dân thường và các tay súng của nhóm này.

Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu chỉ ra khoảng 10.000 phụ nữ và trẻ em được báo cáo đã thiệt mạng ở Gaza trong hai tháng qua. Các quan chức quốc tế và chuyên gia quen thuộc với cách cơ quan y tế ở Gaza tổng hợp số liệu cho biết con số tổng thể nhìn chung là đáng tin cậy.

Ông Brian Castner, nhà điều tra vũ khí của Tổ chức Ân xá quốc tế, cho biết những quả bom đang được Israel sử dụng ở Gaza lớn hơn những quả bom mà Mỹ sử dụng khi chiến đấu chống nhóm khủng bố Nhà nước Hồi giáo tự xưng ở các thành phố như Mosul và Raqqa của Iraq.

Tuy nhiên nó lại phù hợp hơn với việc nhắm mục tiêu vào cơ sở hạ tầng dưới lòng đất như đường hầm của Hamas.

Phân tích vệ tinh cho thấy hơn 60.000 tòa nhà đã bị hư hại hoặc phá hủy ở Dải Gaza, bao gồm khoảng một nửa số tòa nhà ở phía bắc khu vực này.

Người chết ở Gaza vượt xa các xung đột khác

Theo ước tính của Liên Hiệp Quốc, số phụ nữ và trẻ em được báo cáo thiệt mạng ở Gaza nhiều hơn gấp đôi so với ở Ukraine sau gần hai năm bị Nga tấn công.

Tổ chức Iraq Body Count đưa ra một so sánh khác. Theo đó, số phụ nữ và trẻ em được báo cáo đã chết ở Gaza trong vòng chưa đầy hai tháng là khoảng 7.700 người. 

Con số này bằng số thường dân bị lực lượng Mỹ và các đồng minh quốc tế giết chết trong toàn bộ năm đầu tiên của cuộc xâm lược Iraq vào năm 2003.

Và số phụ nữ và trẻ em được cho là đã thiệt mạng ở Gaza, nếu tính từ khi chiến dịch trả đũa của Israel bắt đầu, đã xấp xỉ con số khoảng 12.400 người thiệt mạng trong 20 năm chiến tranh ở Afghanistan, theo bà Neta C. Crawford, đồng giám đốc Dự án chi phí chiến tranh của Đại học Brown.

Quân đội Israel thừa nhận rằng trẻ em, phụ nữ và người lớn tuổi đã thiệt mạng ở Gaza, nhưng cho biết số người chết được báo cáo ở Gaza là không đáng tin cậy vì lãnh thổ này do Hamas điều hành.

Tel Aviv không cung cấp số liệu riêng nhưng nói rằng dân thường "không phải là mục tiêu" trong chiến dịch của họ.

Trung tá Jonathan Conricus, phát ngôn viên quân đội Israel, cho biết: "Chúng tôi làm rất nhiều việc để ngăn chặn và nếu có thể, giảm thiểu việc giết hại hoặc làm bị thương dân thường. Chúng tôi tập trung vào Hamas".

Tuy nhiên, ông này cũng thừa nhận để đạt được mục tiêu đó, quân đội phải sử dụng "những quả bom lớn hơn với hiệu suất cao hơn".

Quân đội Mỹ chưa bình luận gì về việc các vũ khí do nước này sản xuất đang khiến nhiều dân thường ở Gaza thiệt mạng hơn.

Khi Israel dọa vung vũ khí hạt nhân

TTCT - Trong khi giằng co còn chưa ngã ngũ trong cuộc chiến Israel - Hamas, tuyên bố của Bộ trưởng các vấn đề Jerusalem và di sản của Israel Amichai Eliyahu về khả năng nước này sử dụng bom hạt nhân ở Gaza càng khiến tình hình nóng thêm.