Giáo viên của một trường tiểu học tại TP.HCM ghi nhận xét vào tập vở cho học sinh theo TT30 - Ảnh: NHƯ HÙNG

Trao đổi với Tuổi Trẻ về việc này, Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ chia sẻ quan điểm: “Ý nghĩa của TT30 là thay đổi cách đánh giá học sinh, không chỉ đánh giá theo chuẩn kiến thức, kỹ năng mà còn đánh giá năng lực, ý thức, đánh giá sự tiến bộ của học sinh trong quá trình học. Đây là sự đổi mới mang tính nhân văn.

Thực tế thực hiện TT30 và mô hình VNEN cũng cho thấy mặt tích cực là học sinh năng động, sáng tạo hơn, không bị áp lực căng thẳng, tình trạng dạy thêm, học thêm đã giảm. Tuy nhiên, qua thực tế thực hiện cũng có nhiều hạn chế”.

Ảnh: NHƯ HÙNG “Tôi rất mong sự sáng tạo từ cơ sở. Bộ sẽ chỉ quản lý mục tiêu giáo dục, khung chương trình chung còn có độ linh hoạt để cho các trường, các thầy cô giáo sáng tạo, đổi mới. Chừng nào bộ còn tập trung vào chỉ đạo theo hướng cầm tay chỉ việc thì chừng ấy còn nhiều bức xúc. Tôi đang có chỉ đạo rất quyết liệt đổi mới tư duy của những người làm công tác quản lý giáo dục. Đây là điều không đơn giản nhưng tôi hi vọng sẽ thực hiện được"

Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ

“Đánh giá từng ngày với sổ sách như vậy thì quá máy móc”

* Những hạn chế mà bộ trưởng nhận thấy trên cơ sở thực tiễn đã triển khai là gì, thưa bộ trưởng?

- Điều kiện để áp dụng TT30 ở nhiều nơi chưa tốt. Cụ thể là lớp học có sĩ số quá đông, công việc của giáo viên nhiều lên, trong khi khả năng bao quát, sát sao với học sinh không được tốt. Việc truyền thông để phụ huynh học sinh và xã hội hiểu về tính tích cực của thông tư này cũng hạn chế.

Mỗi mô hình đánh giá cần thí điểm, từng bước rút kinh nghiệm rồi mới nhân rộng. Nhưng TT30 thì lại áp dụng đại trà ngay. Bên cạnh những mặt tích cực, việc triển khai đại trà cũng bộc lộ những bất cập dẫn tới bức xúc cho xã hội.

* Thời điểm bộ trưởng mới nhận vị trí tư lệnh ngành, nhiều giáo viên đã bày tỏ mong muốn ông xóa bỏ TT30. Trong khi đó những cán bộ quản lý các cấp thì tâm tư khi những việc đổi mới vừa triển khai đã bị xã hội “vùi dập”. Suy nghĩ của ông trước tình huống này và ông đã chỉ đạo thế nào để khắc phục những điểm yếu khi thực hiện TT30?

- Thực hiện một cái mới bao giờ cũng khó có thể được xã hội chấp nhận ngay, ý kiến trái chiều là bình thường. Tôi đã chỉ đạo đánh giá một cách thận trọng, nghiêm túc.

Những điểm tốt đã được khẳng định qua thực tiễn triển khai, đương nhiên phải kiên quyết phát huy. Còn những điểm chưa phù hợp với thực tiễn, đặc biệt là chưa phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh của các địa phương thì phải điều chỉnh để dễ thực hiện, tạo hứng khởi cho thầy cô giáo.

Cụ thể các nhà trường cần chuẩn bị tốt hơn về cơ sở vật chất, ứng dụng công nghệ thông tin vào việc tổ chức dạy học, chuyển sang sử dụng sổ đánh giá điện tử.

Bên cạnh đó, tôi đã yêu cầu rà soát để điều chỉnh phương thức đánh giá. Cần đánh giá toàn diện, đánh giá trong quá trình học tập của học sinh nhưng cũng ở từng năng lực, cũng phải tương đối định lượng thì mới biết được sự tiến bộ của từng học sinh.

Việc đánh giá cũng không phải quá cầu toàn, chạy theo số lượng. Có thể hằng tháng giáo viên tổng hợp một lần các khía cạnh, sự tiến bộ của học sinh và trao đổi với phụ huynh. Chứ như hiện tại đánh giá từng ngày với sổ sách như vậy thì quá máy móc.

Cách tiếp cận không nên cầm tay chỉ việc mà chỉ đưa ra khung chuẩn, còn thầy cô tùy theo điều kiện, sự tiến bộ của học sinh mà đánh giá một cách linh hoạt.

Như vậy vẫn giữ được khung đánh giá, đảm bảo chất lượng giáo dục trong toàn quốc nhưng cũng mở ra cho thầy cô sự sáng tạo, không rập khuôn 63 tỉnh thành đánh giá như nhau.

Chính sự máy móc ấy nó không phù hợp với thực tiễn dẫn đến phản ứng.

“Đóng một cái dấu mặt cười vào đó là không được”

* Vậy dựa vào kết quả rà soát và phân tích tình hình, lãnh đạo bộ dự kiến sẽ chỉnh sửa những nội dung gì ở TT30?

- Chuẩn kiến thức, chuẩn năng lực theo các khía cạnh phải được điều chỉnh rõ ràng. Ví dụ đưa ra tiêu chí yêu nước, yêu Tổ quốc đối với lứa tuổi còn nhỏ, các cháu bé ở tiểu học sẽ không hiểu được.

Việc này cần được cụ thể hơn, dễ hiểu, gần gũi với học sinh. Thêm vào đó có những nội dung khác như yêu ông bà, cha mẹ, kính trọng thầy cô giáo để học sinh đọc là hiểu ngay.

Một điểm cần chú ý là mức độ đánh giá sự tiến bộ phải lượng hóa theo các mức độ, qua đó các cháu biết được ngày hôm sau các cháu tiến bộ hơn ngày hôm trước như thế nào, chứ nếu như chỉ dừng lại nhận xét chung chung là có tiến bộ hay đóng một cái dấu mặt cười vào đó là không được.

Khoa học giáo dục phải có đo lường, đo lường chất lượng và sự tiến bộ. Ở đây phải lượng hóa. Có thể không cho điểm cụ thể nhưng phải lượng hóa các mức A, B, C, D.

Đành rằng không tạo áp lực bằng cách công khai toàn bộ các cháu với nhau song các cháu phải biết hoặc bố mẹ các cháu phải biết để theo dõi con mình trong tháng này là bao nhiêu A, B, C trong khía cạnh này.

Khi khen cũng tuyệt đối không được khen chung chung, lời lẽ khó hiểu, tối nghĩa. Mà cần khen những mặt cụ thể học sinh đã thực hiện tốt, có tiến bộ.