Ông Hy hoài niệm về những ngày tháng tham gia lực lượng TNXP trên đường Trường Sơn - Ảnh:QUỐC NAM

Trong chương trình Tuổi trẻ Việt Nam - Câu chuyện hòa bình số 7 với chủ đề Đường Trường Sơn - Đường hòa bình tối 16-5 tại tượng đài TNXP chống Mỹ cứu nước ở xã Sơn Trạch (Bố Trạch, Quảng Bình), 60 người là cựu TNXP nhận sổ tiết kiệm lần này chỉ là một con số nhỏ trong số hàng chục ngàn người đã cống hiến tuổi thanh xuân và cả máu xương cho tuyến đường huyết mạch Trường Sơn được thông suốt.

Rất nhiều người trong số họ sau khi trở về với cuộc sống thường ngày phải tiếp tục vật lộn với một con đường khác - cũng khốc liệt không kém - con đường áo cơm. Nên việc nhận được một phần quà ý nghĩa là một niềm an ủi lớn không kém.

"Món quà vô cùng lớn"

Ông Phan Văn Hy - trú thôn Nam Đức, xã Đức Trạch - là một trong những người sẽ được nhận sổ tiết kiệm.

Ba hôm nay kể từ khi nhận được cuộc gọi từ ban tổ chức chương trình Câu chuyện hòa bình, ông phấn chấn hẳn.

Đã qua tuổi 68, nhưng ông vẫn nói mình sẽ tự đi xe lên khu tượng đài TNXP ở Phong Nha để nhận quà. "Tui thấy ấm áp lắm. Cứ mong nhanh tới ngày để đi", ông cười.

Ông tham gia lực lượng dân công hỏa tuyến từ những năm 1969 khi mới 17 tuổi. Hai năm sau đó, ông gia nhập lực lượng TNXP, thuộc đơn vị C751-N119-P31.

Nhiệm vụ của ông là phục vụ vá đường thông xe ở các tuyến đường Trường Sơn thuộc khu vực giáp ranh giữa Quảng Bình - Quảng Trị.

Sau khi đất nước thống nhất, ông về quê lấy vợ, sinh con với khoản trợ cấp một lần 1,5 triệu đồng.

Nhà gần biển, ông phải đi làm thuê cho các tàu thuyền đánh cá trong vùng. Bốn đứa con lớn lên, hai con gái đã lấy chồng, hai con trai ông đi làm công nhân ở miền Nam.

Cho đến hiện tại, khi sắp qua tuổi thất thập, vợ chồng ông vẫn phải vật lộn với cơm áo. Không còn sức để làm thuê, hai vợ chồng mở một tiệm tạp hóa lụp xụp ngay đầu ngõ. Mỗi ngày, vợ chồng ông kiếm được vài chục ngàn đồng mua thức ăn qua ngày.

Ông mở tủ lấy ra một tờ giấy. Trên giấy ghi khoản nợ phải trả cho ngân hàng quý vừa rồi. Cả lãi và gốc là hơn 7,5 triệu đồng. Số tiền còn nợ gần 300 triệu đồng. Ông nói đó là số nợ ông phải "cắm" sổ đỏ để vay năm ngoái nhằm đi chữa bệnh.

Ông bị phát hiện mắc bệnh tim. Nếu không mổ sẽ nguy hiểm tính mạng. Không còn cách nào khác, ông phải vay ngân hàng.

Tuổi già, gánh nặng nợ nần chồng chất, nên ông mừng rơn khi biết sắp được nhận sổ tiết kiệm của chương trình.

"Giờ tui đang có quá nhiều việc cần làm. Nhà tui làm từ năm 1985 cũng dột lắm rồi. Cái quán thuê người ta cũng sắp lấy lại, phải làm cái khác. Nên món quà này là vô cùng lớn với tui", ông nói.

Ấm lòng

Cũng tham gia lực lượng TNXP trên tuyến đường Trường Sơn khoảng thời gian như ông Hy, nhưng may mắn hơn khi ông Trần Quang Hiếc (Lộc Thượng, An Thủy, Lệ Thủy, Quảng Bình) bị thương nhẹ.

Sau khi về, ông Hiếc có trợ cấp hơn 1 triệu đồng mỗi tháng. Số tiền này vợ chồng gộp vô nuôi bốn đứa con.

Ông Hiếc kể khi trẻ, vợ chồng cày cuốc thêm đến hơn hai mẫu lúa mới đủ nuôi con. Nhưng mấy năm nay tuổi già nên ông không làm nổi nữa.

Chỉ còn để lại hơn hai sào nhằm có gạo ăn. Càng về già, cuộc sống của hai vợ chồng càng chật vật thêm vì con cái ở quê cũng nghèo khó. Số tiền trợ cấp mỗi tháng cho thương binh ngày càng "nhỏ" dần.

Trở về sau những ngày tháng tham gia lực lượng TNXP trên đường Trường Sơn, ông Hiếc phải vật lộn với mớ rau, con gà để mưu sinh - Ảnh: TRẦN LONG

Ông Hiếc nói cuốn sổ tiết kiệm đối với ông bây giờ như một tài sản lớn.

"Không phải chỉ là số tiền 10 triệu đồng. Mà đó còn là niềm động viên chia sẻ đối với những cựu TNXP như tui. Xưa đi phục vụ trên tuyến đường, dù là TNXP nhưng có khi đổi cả tính mạng. Nay, sau mấy chục năm mới được có cảm giác ấm lòng này", ông Hiếc nói.

Truyền hình trực tiếp Câu chuyện hòa bình

Tối 16-5, tại tượng đài TNXP chống Mỹ cứu nước thuộc xã Sơn Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình, Trung ương Hội Sinh viên Việt Nam và báo Tuổi Trẻ sẽ tổ chức chương trình Tuổi trẻ Việt Nam - Câu chuyện hòa bình số 7 với chủ đề Đường Trường Sơn - Đường hòa bình.

Chương trình sẽ có sự tham gia của nhiều ca sĩ nổi tiếng như Mỹ Tâm, Hà Anh Tuấn, Bùi Anh Tuấn, Hồng Nhung, Uyên Linh, Đồng Lan, Đức Phúc… được truyền hình trực tiếp trên các đài truyền hình Quảng Bình, Đà Nẵng, Hải Phòng.

Ngoài ra, chương trình còn được phát trực tuyến trên Fanpage Facebook Tuổi Trẻ.

Trong chương trình, ban tổ chức sẽ trao 60 suất học bổng, mỗi suất trị giá 10 triệu đồng cho 60 học sinh, sinh viên là con các gia đình cựu TNXP và cựu chiến binh từng tham gia xây dựng và chiến đấu trên tuyến đường Trường Sơn ở một số tỉnh thuộc miền Bắc và miền Trung.

Ngoài ra, 60 cựu TNXP và cựu chiến binh Trường Sơn ở các tỉnh trên cũng sẽ nhận được 60 sổ tiết kiệm. Mỗi sổ trị giá 10 triệu đồng.

Tổng nguồn kinh phí cho học bổng và sổ tiết kiệm trong chương trình là 1,2 tỉ đồng, do Quỹ Thiện Tâm tài trợ.

TTO - 60 năm trước, những thanh niên xung phong bắt đầu những nhát cuốc đầu tiên trên hành trình tạo nên tuyến đường Trường Sơn huyền thoại. 60 năm sau, những người con của thế hệ thanh niên xung phong này được nhận suất học bổng đặc biệt.