Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị (trái) trong cuộc gọi video với người đồng cấp Philippines Teodoro Locsin ngày 14-7 - Ảnh: Bộ Ngoại giao Philippines

Trong bản tin phát sáng 15-7, Tân Hoa xã chỉ cho biết ngoại trưởng Trung Quốc đã gọi cho người đồng cấp Philippines Teodoro Locsin trong ngày 14-7. Tuy nhiên, Bộ Ngoại giao Philippines xác nhận Trung Quốc đã chủ động đề nghị sắp xếp cuộc gọi.

Động thái diễn ra ngay sau khi Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo công bố lập trường mới của Mỹ về Biển Đông rạng sáng 14-7, trong đó bác bỏ hầu hết yêu sách hàng hải vô lý và phi pháp của Trung Quốc. Theo giới phân tích, Philippines là nước hưởng lợi lớn nhất từ động thái mới của Mỹ.

Ông Vương Nghị đã không nhắc đến điều này đầu tiên trong cuộc gọi video với ông Locsin. Chính trị gia lão luyện của Trung Quốc đã cố gắng uyển chuyển trong việc nói điều gì và vào lúc nào.

Theo Tân Hoa xã, ngoại trưởng Trung Quốc đã mở đầu bằng việc nhắc ông Locsin nhớ rằng Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte "đã đưa ra một quyết định chính trị quan trọng và đạt được sự đồng thuận quan trọng với các nhà lãnh đạo Trung Quốc về việc bỏ qua sự khác biệt trên biển, kiểm soát các tình huống thông qua tham vấn song phương, và tăng cường đối thoại và hợp tác".

Tiếp đó, ông đưa ra cam kết Trung Quốc sẽ tiếp tục hợp tác với Philippines trong chống dịch COVID-19 và hứa tạo ra một "hành lang xanh" trong hàng hóa, giúp Philippines nhanh chóng nối lại các hoạt động sản xuất.

Ngoại trưởng Trung Quốc sau đó quay về vấn đề Biển Đông bằng nhận định quen thuộc "dưới các nỗ lực chung của Bắc Kinh và ASEAN, Biển Đông nhìn chung vẫn ổn định".

"Tuy nhiên, Mỹ đang cố tình khuấy động Biển Đông và thúc đẩy quân sự hóa khu vực. Tuyên bố mới nhất cho thấy họ đã vi phạm trắng trợn cam kết giữ quan điểm trung lập trong tranh chấp Biển Đông", ông Vương Nghị chỉ trích Mỹ - một đồng minh hiệp ước của Philippines - trong cuộc gọi với ngoại trưởng Philippines.

Tàu hải cảnh Trung Quốc ngăn tàu cá Philippines tiến vào bãi cạn Scarborough mà Bắc Kinh đã chiếm và kiểm soát thực tế từ Philippines năm 2012 - Ảnh: REUTERS

"Mỹ đang cố tình gieo rắc bất hòa giữa Trung Quốc và các nước ASEAN trong nỗ lực kích động xung đột và phá hoại ổn định khu vực. Cách hành xử theo kiểu lật mặt của Mỹ sẽ chỉ làm tổn hại danh tiếng của chính họ", ngoại trưởng Trung Quốc cáo buộc.

Trước diễn biến mới, ông kêu gọi Philippines "nhìn về phía trước, đừng ngoảnh lại phía sau", rằng Manila nên trân trọng mối quan hệ hữu nghị "khó lắm mới đạt được như hiện tại". Ngoại trưởng Trung Quốc sau đó cam kết sẽ giải quyết "các vấn đề hàng hải với các nước trong khu vực thông qua đối thoại và tham vấn".

Về phần mình, ngoại trưởng Philippines lập luận quan hệ với Trung Quốc có nhiều mặt khác, không chỉ tranh chấp trên biển, và hi vọng vấn đề này sẽ không ảnh hưởng tới quan hệ chung.

Hôm 12-7, ông Locsin đã gọi phán quyết năm 2016 bác bỏ "đường 9 đoạn" (đường lưỡi bò) của Trung Quốc là "chiến thắng cho tất cả các nước thượng tôn luật pháp quốc tế, không riêng gì Philippines".

Đại sứ quán Trung Quốc tại Philippines sau đó đáp trả bằng một tuyên bố khẳng định phiên tòa và phán quyết của tòa là "phi pháp và vô hiệu".

Trung Quốc nói phán quyết Biển Đông năm 2016 'bất hợp pháp và vô hiệu'

TTO - Đúng vào dịp 4 năm Tòa trọng tài quốc tế bác bỏ yêu sách chủ quyền của Trung Quốc trên Biển Đông, Đại sứ quán Trung Quốc tại Philippines ra tuyên bố gọi phán quyết là 'bất hợp pháp' và nhắc Manila chuyện hai nước đã điều đình ra sao.