Sản xuất trong đại dịch: Đối diện thách thức chưa từng thấy

Tại Tiền Giang, nhiều nhà máy chế biến thủy sản đang đối mặt nguy cơ đình đốn sản xuất. Chính quyền tỉnh Tiền Giang đã cho tạm ngưng hoạt động và phong tỏa khá nhiều doanh nghiệp, sau khi phát hiện nhiều ca dương tính COVID-19.

Các doanh nghiệp có nhiều ca nhiễm nhất là Công ty Roya Food, Công ty sản xuất chế biến nông thủy sản xuất khẩu Thuận Phong, Công ty Uni President, Công ty cổ phần Gò Đàng (Khu công nghiệp Mỹ Tho).

 Từ thủy sản...

Ở các địa phương khác như Kiên Giang, Sóc Trăng, Đồng Tháp..., nhiều doanh nghiệp cũng đối mặt thách thức lớn để duy trì công suất. Tại Công ty thủy sản Vĩnh Hoàng, để duy trì đáp ứng các đơn hàng xuất khẩu, doanh nghiệp đã triển khai “3 tại chỗ” với chỉ 1/2 lao động. 

Trong khi chi phí sản xuất đã tăng đến 40%, việc giảm công suất hoạt động khiến đầu ra và dòng tiền của doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn.

Theo Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam, hiện chỉ khoảng 30% các doanh nghiệp thủy sản phía Nam đảm bảo được điều kiện “3 tại chỗ” nhưng cực kỳ khó khăn vì chi phí tăng vọt, trong khi công suất lại giảm còn một nửa.

Nửa năm qua, tổng giá trị xuất khẩu thủy sản cả nước tăng khá, 15% so với cùng kỳ, đạt 4,1 tỉ USD, nhờ nhu cầu tăng trở lại của các thị trường chủ lực. 

Nhưng 19 tỉnh thành miền Nam đang áp dụng các biện pháp giãn cách xã hội khắt khe, gây rất nhiều khó khăn cho các doanh nghiệp. 

Đi kèm là chi phí xăng dầu, thức ăn, con giống, phí thuê container tăng vọt hay khó khăn trong khâu vận chuyển thành phẩm từ các nhà máy đến cảng khiến bức tranh kinh doanh nửa cuối năm có phần ảm đạm.

“Kế hoạch sản xuất sẽ đạt, nhưng kế hoạch bán hàng và kế hoạch lợi nhuận khả năng sẽ chỉ đạt 80%. Nếu tình hình chúng tôi giải quyết được các vấn đề về container thì mới đạt vượt kế hoạch được. 

Một số tàu đi sang quốc tế, thủy thủ tàu nhiễm COVID-19, do đó đã thiếu tàu lại càng thiếu thêm”, lãnh đạo Tập đoàn thủy sản Minh Phú cho biết.

 

 Đến giày da

Một ngành chủ lực khác là giày da cũng đang đối diện thách thức lớn chưa từng có, khi nhiều nhà máy ở miền Đông Nam Bộ phải tạm đóng cửa hay giảm công suất. Tại Đồng Nai, gần 42.000 công nhân ở Công ty Changsin phải tạm nghỉ việc do dịch bệnh phát sinh bên trong nhà máy.

Việt Nam đang là mắt xích quan trọng trong chuỗi cung ứng chủ lực của các thương hiệu giày da nổi tiếng thế giới. 

Tiêu biểu như Nike đang hợp tác với 200 nhà sản xuất, sử dụng 500.000 lao động sản xuất thành phẩm, vật liệu, giày dép, quần áo và phụ kiện - cung cấp khoảng 50% lượng hàng hóa mỗi năm cho hàng này. Việt Nam cũng chiếm khoảng 28% lượng cung ứng cho Hãng giày Adidas. 

Khó khăn ở Việt Nam đã khiến Adidas lên kế hoạch chuyển sản xuất sang các trung tâm khác, trong khi hy vọng các nhà máy ở Việt Nam sẽ hoạt động trở lại vào giữa tháng 8.

Hiệp hội May mặc và giày dép Hoa Kỳ, đại diện cho hơn 1.000 thương hiệu, mới đây đã gửi đề nghị cho Chính phủ Việt Nam ưu tiên tiêm vaccine cho công nhân may mặc và giày, đồng thời thúc giục chính Hoa Kỳ tăng cường tài trợ nguồn cung vaccine cho Việt Nam.

Không giống các đợt lây nhiễm COVID-19 trước đây, thách thức từ biến thể Delta là sự tấn công trực diện vào trung tâm kinh tế TP.HCM và các khu vực công nghiệp chính trong nước. 

“Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến người lao động và sinh kế của họ cũng như các ngành công nghiệp may mặc, giày và điện tử trên toàn cầu mà các công ty cung cấp” - bà Huong Le Thu, nhà phân tích cấp cao tại Viện Chính sách chiến lược Úc, nhận định.

Khu công nghệ cao TP.HCM - cứ điểm xuất khẩu công nghệ cao chủ lực của thành phố này - đã buộc phải giảm quy mô hoạt động sau khi hơn 750 nhân viên có kết quả xét nghiệm dương tính. 

Samsung, công ty sản xuất hơn một nửa số điện thoại thông minh của mình tại Việt Nam, đã đóng cửa 3 trong số 16 nhà máy sau khi 46 trường hợp được phát hiện trong số nhân viên của họ và giảm lực lượng lao động hiện có từ 7.000 xuống 3.000.

Lẫn sản xuất nông nghiệp

Hay như trên lĩnh vực xuất khẩu nông sản, nhiều doanh nghiệp đã phải có phương án cắt giảm chỉ tiêu kinh doanh vì quá khó khăn. HAGL Agrico, sau khi về tay nhóm Thaco Group, đã điều chỉnh mục tiêu doanh thu 1.465 tỉ đồng và lỗ 84 tỉ đồng trong năm nay, giảm mạnh so với kế hoạch đặt ra hồi đầu năm.

Lãnh đạo doanh nghiệp này cho biết tình hình dịch bệnh nghiêm trọng tại Lào và Campuchia đã gây khó khăn lớn trong việc vận chuyển vật tư nông nghiệp cho các nông trường và trái cây xuất khẩu. 

Đội ngũ nhân sự kỹ thuật, thi công cơ giới, đầu tư xây dựng, nhà thầu qua lại các cửa khẩu đều bị cách ly mất nhiều thời gian và chi phí. 

Hơn nữa do thiếu vốn và công nhân nên vườn cây bị suy giảm sản lượng thu hoạch và chất lượng. Giao thông kết nối khó khăn nên chi phí thu hoạch và vận chuyển cao, kinh doanh không hiệu quả.

Tại khu vực Đồng bằng sông Cửu Long, thời điểm hiện nay là mùa thu hoạch của nhiều loại nông sản quan trong như thanh long, mít, nhãn..., nhưng khâu tiêu thụ rất vất vả. 

Tại thủ phủ hoa Đà Lạt, hàng loạt nhà vườn phải nhổ bỏ hàng triệu cây hoa vì thương lái không thu mua. Theo Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn, xuất khẩu trái cây và rau quả dự kiến sẽ giảm mạnh 30% trong nửa cuối năm so với cùng kỳ năm trước.

Suy giảm của nhiều ngành công nghiệp và nông nghiệp chủ lực dự kiến sẽ ảnh hưởng sâu rộng đến tốc độ tăng trưởng kinh tế trong phần còn lại của năm. 

Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) đã hạ mạnh dự báo tăng trưởng GDP của Việt Nam xuống 5,8% vào năm 2021 từ mức ước tính trước đó là 6,7%.

Việc chỉ số quản trị mua hàng (PMI) ngành sản xuất tháng 7 chỉ đạt 45,1 điểm, tức tiếp tục dưới ngưỡng 50, cho thấy sức khỏe của lĩnh vực sản xuất tiếp tục suy giảm đáng kể. 

Kết quả này phản ánh thực trạng nhiều công ty buộc phải đóng cửa tạm thời hay hoạt động cầm chừng do các biện pháp giãn cách xã hội.

Theo chứng khoán BVSC, ngoài vấn đề giảm số lượng đơn đặt hàng mới và sản lượng, các công ty cũng đang phải đối mặt tình trạng gián đoạn chuỗi cung ứng nghiêm trọng. 

Thời gian giao hàng của nhà cung cấp bị kéo dài với mức độ còn lớn hơn thời điểm sau đợt bùng phát đại dịch lần đầu năm ngoái và áp lực giá cả tăng. Nhìn chung, lĩnh vực sản xuất trong phần còn lại của năm vẫn chịu áp lực và khó tăng trưởng cho đến khi đợt bùng phát dịch lần này được kiểm soát.■