Dự án công viên Sài Gòn Safari hiện nay chủ yếu là đất trống và hoang hóa - Ảnh: NGỌC KHẢI

Từ những năm 1996, UBND TP.HCM có chủ trương xây dựng Công viên Thảo cầm viên mới (Công viên Sài Gòn Safari). Lúc đầu, dự kiến xây dựng tại quận 9 nhưng sau đó đổi địa điểm nghiên cứu thực hiện dự án sang huyện Củ Chi.

Ngày 11-6-2004, UBND TP ban hành quyết định số 2706, thu hồi và tạm giao 485,35 ha đất tại 2 xã Phú Mỹ Hưng và An Nhơn Tây (Củ Chi) cho Công ty TNHH MTV Thảo cầm viên để thực hiện bồi thường, xây dựng khu tái định cư chuẩn bị thực hiện dự án. 

Trong khi đó, đến 4 tháng sau (ngày 4-10-2004), Thủ tướng mới ban hành quyết định số 1060 phê duyệt quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất giai đoạn 2001-2005. Kết luận thanh tra khẳng định việc làm này là "chưa đầy đủ thủ tục pháp lý theo quy định". 

Về chủ trương, quy mô dự án, kết luận thanh tra khẳng định "dự án Công viên Sài Gòn Safari có quy mô lớn, là dự án trong lĩnh vực văn hóa, du lịch nhưng TP chưa thực hiện đúng trình tự pháp lý theo quy định". 

Cụ thể thời điểm năm 2001- 2004, địa bàn TP chưa có quy hoạch sử dụng đất mà chỉ có kế hoạch sử dụng đất. 

Đến 2004, TP mới lập xong quy hoạch sử dụng đất giai đoạn 2001-2010. Đồng thời điều chỉnh kế hoạch sử dụng đất 5 năm giai đoạn 2001-2005 và được Thủ tướng phê duyệt vào tháng 10-2004.

Từ năm 2006 đến nay, dự án mới được đưa vào quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất của huyện Củ Chi thể hiện tại 2 quyết định của UBND TP vào các năm 2008 và năm 2014. 

Tuy nhiên tại báo cáo thuyết minh của 2 quyết định trên, dự án Công viên Sài Gòn Safari chỉ thể hiện tại phần thuyết minh mà không thể hiện trong danh mục các dự án.

Trâu của người dân chăn thả trong đất Công viên Sài Gòn Safari - Ảnh: NGỌC KHẢI

Bên cạnh đó, quy hoạch xây dựng tỷ lệ 1/2000 Công viên Sài Gòn Safari là tài liệu quan trọng để quyết định đầu tư dự án, nhưng đến tháng 6-2017 mới được UBND TP phê duyệt (tổng diện tích khu vực quy hoạch là 456,85ha), trong khi tháng 12-2004 TP đã giao cho Công ty TNHH MTV Thảo cầm viên tổ chức thi tuyển quốc tế về ý tưởng thiết kế quy hoạch Công viên Sài Gòn Safari.

Nguyên nhân khách quan chủ yếu do giá thuê chuyên gia nước ngoài quản lý dự án khá cao, không phù hợp quy định hiện hành của Nhà nước. Do đây là dự án đặc thù, ở Việt Nam chưa có tiền lệ nên phải thuê nước ngoài quản lý dự án thiết kế quy hoạch chi tiết. 

Tuy nhiên, kết luận thanh tra nhận định nguyên nhân chủ quan là do "các cơ quan chức năng của thành phố chưa cố gắng tìm giải pháp phù hợp để báo cáo xin chỉ đạo của Thủ tướng". 

Ngoài ra, việc TP giao cho Công ty TNHH MTV Thảo cầm viên làm chủ đầu tư trong khi công ty này không đủ năng lực thực hiện là một trong những nguyên nhân dẫn đến nay dự án chưa triển khai được.