Phóng to

Những người sưu tập đang chọn lựa tem và tiền xưa tại Trung tâm Vietphilcen (Hội Tem TP.HCM), 36 Nguyễn Thị Diệu, quận 3, TP.HCM

TT (TP.HCM) - Con tem là vật chơi, đồ chơi của một môn chơi. Nhỏ, nhẹ bâng, cất giữ, mang đi lại... thuận lợi. Vậy mà nó có sức hút mê ly, diệu kỳ, mạnh mẽ.

Mấy ông bạn chơi tem ở Úc, Thái Lan, Singapore mấy năm trước qua TP.HCM dự triển lãm, mỗi ông mang vài túi thì đủ trưng bày mấy chục khung tiêu chuẩn. Ở thành phố có sáu, bảy CLB những người sưu tập. Trong các trường học nhiều học sinh cũng đeo đuổi con tem.

Cách chơi

Cách ở đây thể hiện trình độ, qui mô và nghệ thuật chơi. Ở nước nào cũng có cách chơi riêng và đều phấn đấu đạt chuẩn quốc gia và quốc tế.

Bốn cái thú Một trong những người chơi tem lâu năm ở thành phố là giáo sư - bác sĩ Ngô Gia Hy (từ năm 1952). Theo giáo sư, chơi tem có bốn cái thú: 1- Đây là một cách để học ngoài sách vở. Mỗi ngành, mỗi nghề đều có thể tìm thấy ở con tem một cái gì đó liên quan đến ngành, nghề của mình. Chơi tem cũng là cách nhìn lại quá khứ, lịch sử của một vấn đề nào đó. 2- Khi chơi tem ta tìm thấy từ tem những bài học lịch sử cho chính mình. Muốn chơi tem tốt phải tham khảo, nghiên cứu sách, ngoài cẩm nang chuyên về tem, cần nghiên cứu những sách liên quan đến nội dung con tem mình đang chơi. Ví dụ chơi hoa phải tìm sách chuyên về hoa để biết từng loại hoa, cách trồng, nơi trồng, sự phát triển... 3- Tạo thói quen xây dựng chi tiết từng đề tài, vấn đề. Bởi khi chơi chúng ta phải chọn từng mảng mình ưa thích trước, rồi sắp xếp theo từng thời gian, lịch sử... Nếu không có thói quen này, chúng ta không thể chơi tem được và nếu chơi cũng không thể nào phát triển được. 4- Tạo thói quen tìm hiểu, học hỏi khi chơi tem, phải tự tìm, tự học và tự rút ra những bài học cho mình về nhiều mặt lịch sử cũng như văn hóa. Tóm lại, chơi tem là cách tự học không cần hỏi ai mà nhìn thấy và biết được cả thế giới.

Phải sắp xếp tem chơi theo chủ đề, theo tên gọi vật chơi. Phải đưa vào băng để bảo vệ tem. Phải cài tem vào phơi, 16 phơi vào một khung tiêu chuẩn, có thuyết minh ngắn, súc tích.

Bộ Nấm lớn của cô Xuân Linh (CLB tem NVH Phụ nữ TP.HCM), bộ Nữ hoàng các loài hoa (CLB tem NVH Thanh niên)... là những thí dụ về cách chơi. Phải đưa các khung đi dự triển lãm quốc gia, quốc tế để được đẳng cấp, được gặp gỡ, trao đổi, thưởng ngoạn... cũng là cách chơi.

Con tem nói đủ chuyện, đủ điều

Theo chủ đề định trước, tìm tòi rồi năn nỉ bạn bè để thu mua, trao đổi để có đủ “vật liệu xây nhà”. Cả một chủ đề ngựa dính tới ngựa Âu, ngựa Á, tới khớp bạc, lục lạc đồng đen, tới trường đua ngựa, xe thổ mộ...

Thiếu một chỗ nào là phải tìm. Tâm lý người đi tìm khao khát cháy bỏng, đến lúc tìm được thật vui sướng. Đã vui sướng là muốn bạn bè, người cùng hội biết để cùng “đã”, cùng hả hê !

Lao vô nghề chơi, tôi đã trang bị cho mình toàn bộ những con tem VN dân chủ cộng hòa, hơn 4.000 con. Lúc ấy xin chia lại của một nhạc sĩ với giá rẻ. Bây giờ phải bốn năm chục triệu đồng.

Tôi chộp được hàng ngàn con tem về danh nhân, về nhân vật, các con tem về Bác Hồ, các tổng thống, nhạc sĩ, nhà văn hóa trên thế giới... Trên tem đều ghi tên tuổi nhân vật. Có những nhân vật mình không rành thì tra từ điển nước ngoài.

Chơi tem: phát mà ít động

Rủ rê, tổ chức chơi tem là nhiệm vụ chính của chúng tôi. Tổ chức làm việc đã khó, tổ chức chơi, nghỉ ngơi lành mạnh càng khó hơn. Là chủ tịch Hội Tem TP.HCM, tôi vận dụng kinh nghiệm công tác Đoàn trong mấy chục năm, tập trung phát động phong trào được Hội Tem VN đánh giá là “mạnh nhất nước”.

Song phải nhìn công bằng là chưa đủ mạnh so với một thành phố lớn như thành phố chúng ta. Nguyên nhân thị trường tem chơi chưa hình thành, việc cung cấp tem chơi chưa đủ sức đưa con tem đến người chơi. Không thể chỉ chơi tem VN. Phải nhập. Mà nhập thì chưa ai lo, thuế má cao. Chứ chơi mà chỉ bằng vài gói tem qua con đường “phi mậu dịch” thì quá hẻo!