Một em bé theo chân người lớn biểu tình phản đối chính sách cứng rắn của Tổng thống Trump ở bang New Jersey (Mỹ) ngày 17-6 - Ảnh: Reuters

Cuối tuần qua, thế giới chứng kiến màn tranh cãi kịch liệt giữa Tổng thống Pháp Emmanuel Macron và Thủ tướng Ý theo đường lối dân túy Giuseppe Conte. 

Đầu tuần, một cuộc tổng chỉ trích nhắm vào Tổng thống Donald Trump nổ ra ở Mỹ. Tất cả đều xoay quanh một vấn đề: người di cư bất hợp pháp.

Châu Âu chia rẽ

Mọi chuyện bắt nguồn từ việc Ý từ chối tiếp nhận hơn 600 người di cư trái phép được tàu Aquarius của Tổ chức phi lợi nhuận Pháp SOS Mediterranee giải cứu trên Địa Trung Hải. Nhiều người đồng tình với chỉ trích của ông Macron, cho rằng chính phủ mới của Ý quá cay nghiệt. 

Số khác lại ủng hộ quyết định của Thủ tướng Conte khi nhìn vào thực tế nước Ý đang gồng mình tiếp nhận hàng chục ngàn người di cư bất hợp pháp trong nhiều năm qua.

Không ai nhìn ra việc nên giải quyết vấn đề này ngay từ trong trứng nước: chấm dứt nạn buôn người và vượt biên từ Bắc Phi.

Thủ tướng Đức Angela Merkel - quốc gia tiếp nhận người di cư nhiều nhất châu Âu - kêu gọi nên giải quyết vấn đề ở cấp độ toàn Liên minh châu Âu (EU). 

Trong một tuyên bố ngày 16-6, bà Merkel khẳng định: "Vấn đề người di cư đang là một thách thức lớn. Nó cũng là vấn đề của châu Âu và cần có một câu trả lời từ các nước châu Âu".

Lời hiệu triệu có vẻ đầy trách nhiệm của bà Merkel, đáng tiếc thay lại tiếp tục đi vào lối mòn cũ: đối phó và phân bổ dòng người di cư hơn là giải quyết rốt ráo nguyên nhân đã khiến những người này đánh cược mạng sống trên các con tàu rách nát vượt Địa Trung Hải, đó là sự bất ổn tại Bắc Phi, Trung Đông.

Đệ nhất phu nhân Mỹ Melania Trump - Ảnh: Reuters

Hai phương án

Theo tờ Bild của Đức, Thủ tướng Merkel đang tìm cách tổ chức một cuộc họp giữa các nước EU để thảo luận về vấn đề di cư. Cuộc họp này nhiều khả năng diễn ra ngay trước thềm hội nghị thượng đỉnh EU sắp tới. 

Có hai luồng quan điểm đang diễn ra tại châu Âu: thứ nhất, tiếp nhận một cách có chọn lọc người di cư và thứ hai, nói không một cách dứt khoát với những đối tượng này.

Thủ tướng Ý Conte sau cuộc hội đàm với Tổng thống Pháp Macron tại Paris đã nhấn mạnh không một nước nào tại châu Âu có thể dễ dàng chối bỏ trách nhiệm giải quyết vấn đề người di cư. 

Ông Conte kêu gọi các nước châu Âu hỗ trợ các nước ở tuyến đầu như Ý giải quyết vấn nạn trên, cũng như ngụ ý tất cả các nước, bao gồm Ý, nên làm tròn trách nhiệm của mình.

Rõ ràng các nước như Ý đã quá mệt mỏi với chuyện tiếp nhận người di cư bất hợp pháp. Người ta cứ xuống tàu, với niềm tin rằng họ sẽ được cứu vớt trên biển, được đưa về đất liền châu Âu và nếu may mắn có thể ở lại lục địa già. 

Niềm tin đó đã khiến các trung tâm tiếp nhận của Ý quá tải, bộ máy phúc lợi xã hội oằn gánh, nguy cơ những bất ổn xã hội ngày càng tăng.