Loạt sách báo chí NXB Trẻ vừa ra mắt - Ảnh: L.Điền

Về thời kỳ đầu của báo chí quốc ngữ Việt Nam, nhà báo Trần Nhật Vy ra mắt quyển Báo quấc ngữ ở Sài Gòn cuối thế kỷ 19. Trong sách này, tác giả sưu khảo bốn tờ báo quốc ngữ đầu tiên trong lịch sử báo chí ở Sài Gòn: Gia Định Báo, Nam Kỳ Nhựt Trình, Thông Loại Khóa Trình và Phan Yên Báo.

Trong đó, ngoài Phan Yên Báo là tờ báo đến nay chưa tìm thấy bản gốc để khảo cứu, ba tờ kia được Trần Nhật Vy khảo cứu, cung cấp những thông tin cơ bản giúp người đọc có cái nhìn toàn diện về mỗi tờ, và thông qua cách những tờ báo này tiếp cận các đề tài xã hội có thể hình dung về bối cảnh xã hội thời kỳ đó cũng như buổi đầu báo chí ở Sài Gòn.

Một công trình nghiên cứu công phu về lịch sử báo chí Sài Gòn thời kỳ 1916-1930 cũng vừa được xuất bản, đó là quyển Làng báo Sài Gòn 1916-1930 của Philippe Peycam, Trần Đức Tài dịch. Quyển sách cung cấp nhiều thông tin mới lạ mà ngay cả báo giới trong nước lâu nay cũng ít người được biết.

Dịch giả Trần Đức Tài bày tỏ sự khâm phục tác giả “vì nguồn tư liệu cực kỳ phong phú, đặc biệt qua công trình này chúng ta biết được vào thời kỳ 1916-1930, làng báo Sài Gòn cũng có những chiêu thức cạnh tranh, cách lách sự kiểm duyệt của nhà đương cục và có cả chuyện mua bán manchette trong làng báo thời ấy nữa...”.

Với tư cách một người làm báo, Trần Đức Tài cho rằng “những người làm báo ngày nay được công nghệ hỗ trợ nhiều nhưng về tài đức, ý chí và lòng can đảm thì không bằng được tiền nhân”.

Một quyển sách vừa xuất bản ở Mỹ năm 2014 đã sớm có bản dịch tiếng Việt trong dịp này, là quyển Hơn cả tin tức - tương lai của báo chí (Beyond news: The future of journalism) của giáo sư Mitchell Stephens (Viện Arthur L. Carter của Đại học New York).

Quyển sách ra đời với sự nỗ lực của NXB Trẻ và nhóm dịch giả gồm Dương Hiếu, Kim Phượng, Hiếu Trung - những người đang làm trong lĩnh vực kinh tế nhưng đã có quan tâm sâu sắc đến xu thế mới của báo chí. Công trình của giáo sư Mitchell Stephens được Trần Đức Tài hình dung “là một trong những vận động tìm hướng đi cho báo chí hiện nay”.

Quả vậy, đây là một quyển sách thiết thân với những ai đang quan tâm đến vấn đề: báo chí sẽ đi về đâu? “Mitchell Stephens chỉ ra rằng việc đưa tin thuần túy đã không còn là nhiệm vụ quan trọng của báo chí nữa, thay vào đó là việc đưa sâu hơn, lý giải sâu hơn thực chất của vấn đề mà báo chí đề cập” - dịch giả Hiếu Trung chia sẻ tại buổi ra mắt sách.

Dịp này, một quyển khảo cứu dòng báo chí cách mạng trong đô thị miền Nam cũng được ra mắt bạn đọc: Trận tuyến công khai giữa Sài Gòn. Sách do nhiều tác giả biên soạn, hệ thống hành trình báo chí cách mạng từ trước Cách mạng Tháng Tám đến năm 1954.