Ngư dân Lê Ngọc Tình, 54 tuổi - chủ tàu QB 93561TS tại xã Cảnh Dương, gắn thùng rác cho tàu để chuẩn bị vươn khơi - Ảnh: NAM PHONG

Thói quen mới với quyết tâm bảo vệ môi trường biển đi cùng ước vọng về sự ấm no hơn khi những mẻ lưới tôm cá sẽ càng nặng thêm sau mỗi chuyến ra khơi.

Gom rác về bờ

Những ngày đầu năm mới, ngư dân xã Cảnh Dương (huyện Quảng Trạch) đang tất bật chuẩn bị cho chuyến ra khơi dài ngày. Hơn 300 chiếc tàu công suất lớn của xã này neo ở cửa sông Roòn đều đã mở hầm để chủ tàu kiểm tra lần cuối máy móc và đặt những thùng lương thực, nhu yếu phẩm vào. 

Điều đặc biệt, các chủ tàu đều lần lượt buộc thêm hai túi lưới hoặc giỏ đựng phía sau đuôi mỗi tàu để thu gom rác thải sinh hoạt đem về bờ.

Ngư dân Lê Ngọc Tình, 54 tuổi - chủ tàu QB 93561TS, cho biết mình là một trong những ngư dân đầu tiên thực hiện việc mang theo túi đựng rác khi đi đánh bắt ở vùng này. Tận dụng tấm lưới cũ không còn sử dụng, ông Tình may lại thành hai túi lớn để đựng rác thải sinh hoạt.

Hai túi lưới ông vừa gắn xong cuối đuôi tàu, có một túi đựng rác tái chế như chai nhựa, vỏ lon. Túi còn lại đựng rác thải không thể tái chế. Ông Lê Ngọc Tình cho biết mỗi chuyến biển ông và 8 bạn tàu đi khoảng 10 - 20 ngày. Trung bình mỗi chuyến tàu cá ông xả ra khoảng 10kg rác thải.

"Trước đây ngư dân khi nấu ăn hay uống xong chai nước, lon bia thường tiện tay ném xuống biển. Nhưng nay khi ý thức được nguy cơ này, anh em các tàu đều nhắc nhở nhau thực hiện việc mang theo túi rác để gom rác đem về bờ. Ngư dân không có ý thức bảo vệ môi trường biển thì tôm cá sẽ suy giảm", ông Tình nói.

Ngư dân Nguyễn Văn Ban (xã Quảng Văn, thị xã Ba Đồn) cho biết không chỉ gom rác thải từ tàu mình, anh em thấy rác trôi nổi trên biển cũng vớt lên cho vào túi đựng rác tàu mình.

Thành thói quen mới

Từ tháng 8-2020, Chi cục Thủy sản Quảng Bình xây dựng mô hình vận động ngư dân thu gom rác thải trên tàu cá xa bờ và lấy xã Cảnh Dương làm thí điểm. Ông Nguyễn Ngọc Tiếp, chủ tịch Hội Nông dân xã Cảnh Dương, nói ban đầu địa phương chọn những ngư dân là tổ trưởng các tổ đoàn kết, tổ hợp tác sản xuất trên biển "làm mẫu". 

Sau đó, ý nghĩa của việc gom rác bảo vệ môi trường biển này dần lan ra toàn bộ những ngư dân khác trong vùng. Ngư dân được hướng dẫn làm túi thu gom, đựng rác thải với vật liệu tận dụng lưới đánh cá hỏng để không làm phát sinh chi phí. Kích thước mỗi túi dài khoảng 1m và rộng 0,5m.

Các túi đựng rác được đặt ở phía sau đuôi tàu để không làm ảnh hưởng đến hoạt động và thao tác khi đánh bắt hải sản trên tàu của ngư dân. Chính quyền địa phương cũng đã hỗ trợ tích cực bố trí người, trang thiết bị thu gom rác thải khi tàu cập bờ.

Ông Lê Ngọc Linh, chi cục trưởng Chi cục Thủy sản, nói những loại rác thải khó phân hủy như vỏ lon, chai nhựa, lưới đánh cá hư hỏng trôi nổi rất nguy hại cho các loài thủy hải sản, trong đó có những loài nguy cấp quý hiểm như cá heo, cá voi, rùa biển.

Sau gần hai năm, đã có hơn 500 tàu của những xã biển thực hiện được việc thu gom rác trên biển. Trung bình một năm mỗi tàu đánh bắt xa bờ mang về 100kg rác thải, tổng lượng rác thải được thu gom trong năm sẽ lên đến hàng ngàn tấn. "Quảng Bình hiện có hơn 1.500 tàu khai thác xa bờ, mỗi chuyến biển ngư dân phải chuẩn bị rất nhiều nhu yếu phẩm cần thiết để phục vụ cho việc khai thác dài ngày. 

Vì vậy, lượng rác thải trên các tàu rất nhiều. Nếu theo thói quen xả xuống biển sẽ hủy hoại hệ sinh thái thủy sinh và làm ô nhiễm môi trường biển. Nên chúng tôi sẽ cố gắng lan tỏa mô hình này rộng thêm ra. Bảo vệ môi trường biển sẽ chính là bảo vệ cuộc sống no ấm của ngư dân", ông Linh nói.

Treo bao tải đón rác thải ngày 'ông Táo về Trời'

TTO - Ông Táo chỉ thích cá, không thích túi nilông, Xin đừng ném túi nilông xuống sông hồ, hay Đừng để Táo quân mang rác lên chầu... là những 'thông điệp' năm nay nhóm 'Keep Hanoi Clean' gửi gắm, nhắc nhở.