Những bất cập liên quan công tác quản lý, điều tiết quỹ phòng chống thiên tai được Thanh tra Chính phủ nêu trong kết luận thanh tra công bố ngày 18-12.

Quỹ phòng chống thiên tai còn dư hơn 2.000 tỉ

Theo kết luận, báo cáo của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) cho thấy từ năm 2018 - 2023 thiên tai xảy ra bất thường, cực đoan khắp các vùng miền cả nước, gây thiệt hại nghiêm trọng về người và tài sản.

Thiên tai đã làm 1.166 người chết/mất tích, thiệt hại kinh tế ước tính trên 100.940 tỉ đồng.

Giai đoạn này, Thủ tướng Chính phủ đã quyết định trích từ nguồn dự phòng ngân sách trung ương hỗ trợ các địa phương hỗ trợ đến người dân thiệt hại do thiên tai gây ra gần 39.000 tấn gạo, trên 13.666 tấn hạt giống và 11.740 tỉ đồng.

Theo kết luận, từ năm 2018 - 2023, tổng thu của quỹ phòng chống thiên tai là 5.801 tỉ đồng, tổng chi trên 3.660 tỉ đồng, còn dư hơn 2.168 tỉ đồng.

Kết luận nêu, nghị định 78 của Chính phủ quy định về quản lý, điều hành hoạt động của quỹ phòng chống thiên tai có hiệu lực thi hành từ ngày 15-9-2021 nhưng Bộ NN&PTNT chậm ban hành các quy định, quy chế về tổ chức, hoạt động của quỹ ở trung ương nên "chưa thực hiện được việc điều tiết quỹ địa phương về trung ương".

Bộ cũng chưa thực hiện thanh tra, kiểm tra chuyên đề về công tác xây dựng kế hoạch thu, chi và quản lý sử dụng quỹ phòng chống thiên tai, việc này bị kết luận là "chưa đảm bảo kịp thời, đầy đủ theo quy định".

Đối với các địa phương, cơ quan thanh tra chỉ ra UBND tỉnh Đồng Tháp chưa kịp thời xây dựng và ban hành kế hoạch thu, chi quỹ phòng chống thiên tai trước ngày 15-5 hằng năm. Công tác quyết toán, thu chi quỹ hằng năm ở tỉnh này còn chậm so với thời gian quy định.

UBND tỉnh Cà Mau chưa thành lập hội đồng quản lý, ban kiểm soát và quy chế tổ chức, hoạt động của quỹ.

Những bất cập trên dẫn đến việc thu quỹ tại một số tỉnh đạt thấp so với kế hoạch, trong đó tỉnh Đồng Tháp trung bình đạt 73,5%, Cà Mau đạt hơn 54%.

Theo thanh tra, nghị định 78 quy định cơ quan quản lý quỹ cấp tỉnh sử dụng bộ máy cơ quan thường trực phòng chống thiên tai theo hình thức biệt phái hoặc kiêm nhiệm tham gia hội đồng quản lý, ban kiểm soát và cơ quan quản lý quỹ cấp tỉnh.

Trong khi đó, nội dung khác của nghị định này quy định quỹ phòng chống thiên tai hoạt động theo mô hình công ty TNHH MTV do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ.

"Hiện nay chưa có quy định cụ thể về chế độ tiền lương, phụ cấp kiêm nhiệm cho người tham gia, cơ cấu tổ chức và hoạt động của quỹ phòng chống thiên tai tại cấp tỉnh. Do đó, về chế độ tài chính và nhân sự tham gia quỹ cần phải nghiên cứu, sửa đổi, bổ sung cho đồng bộ với các quy định pháp luật có liên quan khác", Thanh tra Chính phủ kiến nghị.

Tại điều 23 nghị định nêu "chủ tịch UBND cấp tỉnh quyết định việc điều chuyển quỹ hỗ trợ cho các địa phương khác".

Tuy nhiên nghị định không quy định rõ cơ quan đầu mối tổng hợp, đề xuất, tham mưu và điều kiện cần thiết khác để chủ tịch UBND cấp tỉnh ban hành quyết định hỗ trợ kinh phí từ quỹ phòng chống thiên tai cho các địa phương khác.

Từ những bất cập được chỉ ra, Thanh tra Chính phủ đề nghị Bộ NN&PTNT tổng kết, đánh giá việc thực hiện nghị định 78, trên cơ sở đó đề xuất Chính phủ sửa đổi, bổ sung kịp thời các quy định nhằm tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong việc thu quỹ, sử dụng quỹ phòng chống thiên tai.

8 cuộc thanh tra của bộ và cục không phát hiện ra vi phạm

Theo kết luận, Thủ tướng đã phê duyệt chiến lược quốc gia phòng, chống và giảm nhẹ thiên tai đến năm 2020 và ban hành kế hoạch thực hiện.

Trong đó, Bộ NN&PTNT được giao chỉ đạo, tổ chức triển khai nhiệm vụ, giải pháp thực hiện chiến lược thuộc lĩnh vực quản lý để chủ động phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai.

Tuy nhiên, năm 2018 - 2019 Bộ NN&PTNT không thực hiện báo cáo định kỳ hằng năm nhằm đánh giá rút kinh nghiệm và đề xuất kiến nghị, trình Thủ tướng việc điều chỉnh nội dung, giải pháp trong chiến lược cho phù hợp. Việc này theo thanh tra là thực hiện không đúng quy định của Thủ tướng.

Trong các năm 2022 - 2023, bộ không tổ chức giám sát, đánh giá định kỳ hằng năm việc thực hiện chiến lược quốc gia phòng, chống thiên tai đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 của Thủ tướng (chiến lược 379), thực hiện không đúng quy định của Ban Chỉ đạo quốc gia về phòng chống thiên tai.

Thanh tra cũng chỉ ra các địa phương Hà Nội, Nghệ An, Đồng Tháp, Bắc Ninh chậm xây dựng, phê duyệt kế hoạch phòng chống thiên tai 5 năm và điều chỉnh hằng năm. Việc này bị kết luận là thực hiện không đúng quy định của Luật Phòng, chống thiên tai và chỉ đạo của Thủ tướng.

Theo kết luận, từ 2018 - 2023, các cơ quan thuộc Bộ NN&PTNT đã tiến hành 8 cuộc thanh tra, kiểm tra. Trong đó bộ đã tiến hành 5 cuộc thanh tra trong lĩnh vực đê điều và phòng chống thiên tai.

Cục Quản lý đê điều và phòng chống thiên tai đã tiến hành kiểm tra 5 cuộc. "Tuy nhiên một số tồn tại, vi phạm trong quản lý nhà nước về phòng chống thiên tai nêu trên chưa được phát hiện, xử lý kịp thời", Thanh tra Chính phủ kết luận.

Cơ quan thanh tra cho rằng trách nhiệm thuộc về Bộ NN&PTNT trong chỉ đạo công tác thanh tra, kiểm tra.

Bộ Nông nghiệp khẳng định không giữ, quản lý 2.000 tỉ đồng quỹ phòng chống thiên tai

Lãnh đạo Cục Quản lý đê điều và Phòng chống thiên tai khẳng định Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn không giữ, quản lý khoảng 2.000 tỉ đồng quỹ phòng chống thiên tai. Đây là số tiền quỹ tồn mà 63 tỉnh, thành phố đang giữ, quản lý.