Bị treo suốt 26 năm, người dân bán đảo Thanh Đa khốn đốn vì nhà cửa tạm bợ, họ buộc phải cải tạo nhà cửa bên trong, bên ngoài quây tôn để "ngụy trang" - Ảnh: HOÀNG ĐÔNG

Thực trạng điều chỉnh tùy tiện dẫn đến phá nát quy hoạch, tạo ra bao nỗi khổ cho người dân trong khu quy hoạch "treo", những bức xúc khi vẽ lại quy hoạch… lại làm "nóng" nghị trường ngày 27-5. 

Nhưng bao giờ hóa giải, chấm dứt tình trạng "người khóc kẻ cười" trên quy hoạch là câu hỏi cần có lời đáp. Bởi chống tham nhũng, chống lợi ích nhóm, hóa giải bức xúc về đất đai đều bắt đầu từ đây.

Cách làm quy hoạch hiện nay rất dễ biến người dân thành nạn nhân của quy hoạch do quy hoạch thiếu thực tế, hoặc quy hoạch nhưng không có khả năng thực hiện. 

Ngược lại, nhiều nhà đầu tư, quan chức có thẩm quyền dễ dàng bắt tay nhau tùy tiện chỉnh sửa quy hoạch. Rất khó để vạch mặt chỉ tên những điều chỉnh quy hoạch vì lợi ích chung núp bóng một nhóm lợi ích nào đó.

Mâu thuẫn, bức xúc nảy sinh từ những quy hoạch biến dạng. Bức tranh quyền lợi mâu thuẫn được nêu rất rõ trong báo cáo về giám sát quy hoạch, quản lý sử dụng đất của Quốc hội. 

Cả nước có gần 1.400 dự án điều chỉnh quy hoạch từ 1 đến 6 lần và luôn có xu hướng tăng tối đa lợi ích cho nhà đầu tư, giảm tối đa diện tích công cộng và lợi ích của người dân. Cụ thể như tăng số tầng, tăng diện tích sàn, tăng mật độ xây dựng kèm theo giảm diện tích cây xanh, chỉ tiêu hạ tầng khu tái định cư cho dân… 

Cứ nhìn vào những dự án bất động sản mọc lên ở các đô thị lớn, tình trạng kẹt xe ùn tắc ở những vùng đất vàng ở khu trung tâm đã nói lên tất cả. 

Chưa kể hàng trăm ngàn người dân đang sống vất vả trong những khu quy hoạch "treo" năm này qua năm khác. Đôi lúc chỉ một lằn ranh, nét vẽ cũng khiến cuộc sống của người dân lao đao, đảo lộn.

Quy hoạch bị biến dạng có sửa sai được không? Không. Chẳng cách nào khắc phục được. Cái giá phải trả rất lớn, cho nhiều thế hệ. 

Vậy chúng ta có chấp nhận bức tranh quy hoạch bị biến dạng do điều chỉnh theo hướng bất lợi cho người dân và cộng đồng? Dứt khoát không. 

Nhưng làm cách nào để có được câu trả lời dứt khoát như vậy? Vẫn chưa thấy giải pháp khả thi và toàn diện. Nếu điều đó tiếp diễn, đó là sự thật phũ phàng và đau lòng.

TTO - Sau khi báo Tuổi Trẻ đăng loạt bài 'Phù phép đất công nghiệp thành khu dân cư', Thủ tướng đã yêu cầu Bộ Kế hoạch - đầu tư, các bộ và các địa phương quản lý tốt hơn việc quy hoạch khu công nghiệp trên cả nước.