Thật ra, quy định này không mới đối với nhiều nước phát triển khi hệ thống siêu thị, cửa hàng bán lẻ hầu như phủ kín thị trường nên việc kiểm soát thịt tươi sống từ khâu đầu vào (giết mổ) đến khi bán cho người tiêu dùng trong một khoảng thời gian nhất định không quá khó. Tuy nhiên, việc bê “nguyên xi” quy định trên áp dụng ngay vào thị trường VN cần phải cân nhắc. Bởi ngay cả TP.HCM và Hà Nội, nơi có các siêu thị, cửa hàng bán lẻ tươi sống nhiều nhất cả nước, tỉ lệ bán thịt sống ở các chợ, điểm dân cư vẫn chiếm phần lớn. Còn lại ở nhiều địa phương khác, chắc chắn thịt sống được bày bán tại các chợ thông qua chị em tiểu thương vẫn chiếm 90-100% thị trường.

Câu hỏi đặt ra là liệu chỉ trong vòng 23 ngày nữa (thông tư có hiệu lực từ ngày 3-9), Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn (NN&PTNT), cơ quan ban hành quy định này, có đưa ra được các biện pháp cụ thể để các cơ quan chuyên môn cấp dưới áp dụng trong thực tế?

Điều đáng nói là tại hội nghị về công tác giết mổ, kinh doanh thịt gia súc, gia cầm các tỉnh miền Bắc ngày 25-7 mới đây, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Thị Xuân Thu đã thừa nhận còn yếu kém trong lĩnh vực này khi khẳng định: “Tình trạng giết mổ nhỏ lẻ không thể kiểm soát vẫn tràn lan...”. Tại hội nghị, ông Phạm Văn Đông - phó cục trưởng Cục Thú y, cơ quan trực tiếp quản lý việc giết mổ trên cả nước, cũng thừa nhận riêng 12 tỉnh trọng điểm phía Bắc có trên 11.500 cơ sở, điểm giết mổ gia súc, gia cầm nhưng chỉ hơn 900 cơ sở, điểm giết mổ trong số này được kiểm soát giết mổ, tỉ lệ chỉ đạt trên 8%.

Nhắc lại để thấy rằng ngay cả khâu giết mổ đầu vào hiện nay việc kiểm soát còn lỏng lẻo, yếu kém như vậy thì liệu “đẻ” thêm quy định “thịt sống chỉ được bán trong 8 giờ” nhằm siết chặt đầu ra, cơ quan thú y sẽ kiểm soát bằng cách nào trong khi thời gian áp dụng chỉ còn tính bằng ngày. Hàng chục ngàn tiểu thương nhiều năm sống bằng nghề bán thịt ở chợ, đầu hẻm, đầu làng, trong xóm... nay bất ngờ bị khống chế chỉ được bán trong 8 giờ hoặc phải bỏ tiền trang bị thêm tủ giữ lạnh trong một thời gian rất ngắn liệu có ổn về một văn bản pháp quy?

Ở nhiều nước, khi chính quyền ban hành một văn bản pháp quy mà phạm vi điều chỉnh liên quan đến cộng đồng, số đông người dân, bao giờ cũng phải có các bước điều tra khảo sát xã hội học, lấy ý kiến cộng đồng... Đặc biệt, khi ban hành phải có lộ trình áp dụng để những người bị điều chỉnh có thời gian chuẩn bị, chuyển đổi thích nghi với quy định mới, tránh những phản ứng trái chiều cũng như thiệt hại cho người dân, xã hội...

Với quy định trên của Bộ NN&PTNT, nhiều chuyên gia đang lo ngại nếu các biện pháp triển khai áp dụng trên thực tế chỉ làm theo kiểu “khua chiêng, gióng trống” sẽ hết sức nguy hiểm. Bởi rất có thể từ đây lại nảy sinh tình trạng vòi vĩnh, tiêu cực để được “nhắm mắt làm ngơ”. Và khi đó, chẳng những các tiểu thương khổ sở vì phải lo đối phó với cơ quan chức năng mà người tiêu dùng vẫn nơm nớp sợ ăn phải thịt bẩn, thịt ôi... chưa kể còn phải cộng thêm tiêu cực phí khi đi mua thịt.