Quốc hội 'quyết' Chính phủ được quyền khai thác tận thu mỏ dầu khí

NGỌC AN

TTO - Với 472/475 phiếu thuận, Quốc hội vừa thông qua Luật dầu khí (sửa đổi), gồm 11 chương 69 điều, có hiệu lực thi hành từ ngày 1-7-2023.

Quốc hội vừa thông qua Luật dầu khí (sửa đổi) - Ảnh: P.THẮNG

Báo cáo tiếp thu giải trình trước khi Quốc hội bấm nút, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho biết dự thảo đã bổ sung quy định việc Thủ tướng Chính phủ quyết định cơ chế điều hành hoạt động khai thác tận thu mỏ, cụm mỏ, lô dầu khí.

Đây là chính sách mới mang tính đột phá, là cơ sở pháp lý cần thiết để khai thác hiệu quả hơn tài nguyên dầu khí, góp phần tăng thu ngân sách nhà nước trong bối cảnh dự báo những năm tới có nhiều mỏ dầu khí ở giai đoạn cuối đời mỏ sẽ chuyển sang thời kỳ khai thác tận thu.

Để hoàn thiện căn cứ pháp lý cho hoạt động này, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Chính phủ tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, chỉ đạo các bộ ngành và Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) tiếp tục hoàn thiện nội dung này tại dự thảo nghị định và rà soát, ban hành các văn bản dưới luật khác có liên quan. Trong đó chú trọng các quy định nhằm bảo đảm hiệu quả hoạt động khai thác tận thu và kiểm soát chặt chẽ chi phí hoạt động dầu khí.

Giao các bộ ngành liên quan sớm xây dựng, ban hành, hướng dẫn về định mức chi phí, định mức kinh tế, kỹ thuật cho điều tra cơ bản về dầu khí và hoạt động dầu khí; chịu trách nhiệm theo thẩm quyền, xây dựng và ban hành các văn bản khác có liên quan.

Đối với đề nghị cân nhắc không quy định "cá nhân" tham gia các hoạt động điều tra cơ bản, cơ quan thẩm tra cho rằng dự thảo quy định "cá nhân" được tham gia hoạt động điều tra cơ bản về dầu khí và hoạt động dầu khí là phù hợp với chính sách khuyến khích, thu hút đầu tư vào lĩnh vực này.

Bởi khi điều tra cơ bản về dầu khí và hoạt động dầu khí phải trên cơ sở tôn trọng độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, quyền chủ quyền, quyền tài phán, bảo đảm lợi ích và an ninh quốc gia của Việt Nam, tuân thủ pháp luật Việt Nam và điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên.

Liên quan đến hợp đồng dầu khí, dự thảo luật đã được chỉnh sửa theo hướng quy định 2 khoản riêng về trách nhiệm của các chủ thể liên quan việc quyết định thời gian tạm dừng thực hiện một số quyền và nghĩa vụ trong hợp đồng dầu khí trong trường hợp: bất khả kháng và vì lý do quốc phòng an ninh, bảo đảm phù hợp, chặt chẽ.

Với các ưu đãi trong hoạt động dầu khí, ông Thanh cho biết quy định của dự thảo không ảnh hưởng đến nội dung khác của Luật thuế thu nhập doanh nghiệp khi thực hiện hợp nhất. Theo đó, với lô, mỏ dầu khí được hưởng chính sách ưu đãi đầu tư, được áp dụng mức thuế thu nhập doanh nghiệp là 32%, thuế xuất khẩu dầu thô là 10% và mức thu hồi chi phí tối đa 70% sản lượng dầu khí khai thác được trong năm.

Hợp đồng dầu khí đối với lô, mỏ dầu khí được hưởng chính sách ưu đãi đầu tư đặc biệt, áp dụng mức thuế thu nhập doanh nghiệp 25%, thuế xuất khẩu dầu thô là 5% và mức thu hồi chi phí tối đa 80% sản lượng dầu khí khai thác được trong năm.

Quá trình thảo luận, vấn đề được quan tâm là quyền của Tập đoàn Dầu khí Việt Nam cần được quy định theo hướng tách bạch rõ hơn giữa vai trò của quản lý nhà nước và vai trò của doanh nghiệp trong sản xuất kinh doanh.

Theo đó, luật đã quy định rõ tại điều 60, các chức năng của Tập đoàn Dầu khí Việt Nam, bao gồm: tiến hành điều tra cơ bản về dầu khí, thực hiện hoạt động dầu khí với vai trò nhà thầu ký kết hợp đồng dầu khí theo quy định.