Quấy rối tình dục: Cuộc chiến dai dẳng của thể thao

TTCT - Màn "ép hôn" của chủ tịch LĐBĐ Tây Ban Nha (RFEF) Luis Rubiales chỉ là giọt nước tràn ly trong phong trào đấu tranh chống quấy rối tình dục ở làng thể thao đỉnh cao.

Suốt hai tuần qua, diễn biến xoay quanh những tranh cãi giữa Rubiales và cầu thủ Jennifer Hermoso kịch tính như một bộ phim.

Rubiales không bao giờ đúng

Tóm tắt câu chuyện, ở phần trao giải cho đội vô địch World Cup nữ, ngay trên bục danh dự, vị chủ tịch RFEF ôm hôn tiền vệ 33 tuổi Hermoso trước sự chứng kiến của đám đông, thậm chí còn buông lời chọc ghẹo cô.

Hậu quả là ngay sau đó, khi được phóng viên hỏi về nụ hôn này, Hermoso thừa nhận "tôi không thích nó", rồi cáo buộc ông Rubiales quấy rối cô. Một làn sóng phẫn nộ bùng lên trong cộng đồng cầu thủ nữ, trên truyền thông và cả sự ủng hộ mạnh mẽ từ người hâm mộ dành cho Hermoso.

Ông Rubiales không thừa nhận cáo buộc của Hermoso và phản bác rằng hành vi hôn môi của ông đã được cô này đồng thuận. Phía RFEF ban đầu còn lên tiếng bênh vực Rubiales, khi người phát ngôn của họ đe dọa nếu Tòa án hành chính thể thao Tây Ban Nha (TAD) trừng phạt Rubiales, họ sẽ rút khỏi UEFA.

Nhưng trước sức ép dư luận, RFEF sau đó đã "quay xe" - nhiều thành viên lãnh đạo lên tiếng không đồng ý bảo vệ ngài chủ tịch. Các nữ cầu thủ Tây Ban Nha cũng thể hiện sự đoàn kết khi tuyên bố sẽ không ra sân thi đấu chừng nào Rubiales còn tại vị.

Chỉ sau vài ngày, mọi chuyện trở nên tồi tệ với Rubiales. Ông bị công kích khắp nơi, bị FIFA đình chỉ và bị tòa án ở Tây Ban Nha điều tra. Nhưng ngay lập tức, vị chủ tịch 46 tuổi tung ra bằng chứng cho thấy Hermoso và các đồng đội đã cười đùa, thoải mái nói chuyện về nụ hôn của cô với ông trên xe buýt sau trận chung kết. Bằng chứng này phần nào cho thấy lời bào chữa của Rubiales chưa chắc đã là dối trá.

Một bộ phận cánh mày râu cho rằng Hermoso đã làm quá mọi chuyện, và việc một người đàn ông đã ly dị vợ công khai tán tỉnh một cô gái chưa chồng không phải là chuyện đáng làm ầm ĩ. Dù vậy, đa số vẫn hướng sự công kích vào Rubiales.

Nhìn nhận một cách tỉnh táo, kể cả khi tuyên bố của Rubiales là đúng - ông cũng đã lợi dụng một tình huống "nạn nhân" đang bị cuốn theo cảm xúc thăng hoa khi vô địch.

"Bóng đá đang tụt hậu so với cuộc đấu tranh nữ quyền ở Tây Ban Nha", tờ Le Monde của Pháp bình luận, như xát muối vào lòng tự trọng của người dân đất nước láng giềng. Trong vòng hơn một tuần, phong trào đấu tranh chống Rubiales lan mạnh, nhiều chính khách Tây Ban Nha cũng công kích ông dữ dội. Nữ Bộ trưởng Lao động Yolanda Diaz gọi Rubiales là "người theo chủ nghĩa sô-vanh nam giới". Còn Irune Aguirrezabal, nhà nghiên cứu giới tính, thì nói: "Rubiales tự gọi mình là nạn nhân của chủ nghĩa nữ quyền sai lầm, nhưng thật ra ông ta là biểu tượng của chủ nghĩa sô-vanh".

Bi kịch có thể lớn đến mức nào?

Nụ hôn của Rubiales làm người hâm mộ nhớ đến một bi kịch liên quan tới bê bối tình dục trong làng thể thao đỉnh cao. Đó là xì căng đan Larry Nassar - gã bác sĩ ác quỷ đã xâm hại, lạm dụng, quấy rối hàng trăm VĐV thể dục dụng cụ Mỹ suốt nhiều năm trời.

Vụ việc bị phanh phui vào năm 2016, khi VĐV Rachael Denhollander lên tiếng tố cáo Nassar, kéo theo hàng loạt nạn nhân khác đồng lòng phơi bày sự thật ra ánh sáng.

Vụ xét xử Nassar kéo dài hơn một năm trời. Tháng 1-2018, Nassar bị tòa án bang Michigan tuyên 175 năm tù cho bảy tội danh, bao gồm xâm hại tình dục trẻ vị thành niên. Sau đó một tháng, ông ta nhận thêm từ 40 đến 125 năm tù nữa vì ba tội danh khác.

Cuộc đời gã bác sĩ ma quỷ tiêu tan, kéo theo sự sụp đổ của một hệ thống quan chức, HLV trong làng thể thao Mỹ: Steve Penny, cựu giám đốc điều hành USAG, can tội xóa bỏ các tài liệu nhằm bao che cho Nassar; Lou Anna Simon, cựu hiệu trưởng Đại học bang Michigan; Kathie Klages, HLV thể dục dụng cụ Đại học bang Michigan, cũng với những tội danh tương tự.

Đỉnh điểm là khi HLV John Geddert, người từng dẫn dắt tuyển thể dục dụng cụ Mỹ tỏa sáng ở Olympic 2012, tự sát bằng súng năm 2021. Geddert và Nassar đã cùng nhau tạo nên một mạng lưới để gã bác sĩ trụy lạc thỏa mãn thú tính.

HLV từng có 10 năm dẫn dắt tuyển thể dục dụng cụ Mỹ nổi tiếng với phong cách huấn luyện hà khắc, thậm chí là tàn bạo. Nhiều học trò của Geddert bị gò ép, đánh đập tàn nhẫn, dẫn đến những tổn thương về thể xác lẫn tinh thần. Đó chính là bối cảnh để Nassar bày trò ti tiện.

Với vẻ ngoài hiền lành, kiểu ăn nói dịu dàng, Nassar dễ dàng tiếp cận những cô gái trong độ tuổi mới lớn, an ủi vỗ về họ, rồi dần dà thực hiện những hành vi đồi bại. Trại huấn luyện Twistars ở bang Michigan do Geddert thành lập từ năm 1996 chính là nơi Nassar phạm tội ròng rã 20 năm trời.

Khi đường dây tội ác bị phanh phui, Geddert cũng phải ra tòa với một loạt tội danh buôn người, cưỡng bức lao động, buôn bán trẻ vị thành niên, hoạt động kinh doanh tình dục… Đó trở thành một trong những vụ bê bối tồi tệ nhất lịch sử thể thao.

Hơn sáu năm sau vụ Nassar, vụ việc mới đây của Rubiales một lần nữa giương cao ngọn cờ nữ quyền trong làng thể thao. Tất nhiên, hai vụ việc ở mức độ nghiêm trọng khác hẳn nhau. Nhưng từ một nụ hôn cưỡng ép đến loạt tội ác tình dục có thể chỉ là sự khác nhau giữa chốn công khai và trong bóng tối. ■

Những xì căng đan quấy rối tình dục

Ở Mỹ và châu Âu, các vụ việc liên tục bị phát hiện cùng phong trào MeToo. Có thể tin rằng ở châu Á, vấn nạn quấy rối và xâm hại tình dục VĐV nữ không hề thua kém nhưng do nhiều yếu tố, đến nay đã không có những vụ việc lớn bị phanh phui.

Năm 2018, VĐV trượt băng tốc độ nổi tiếng người Hàn Quốc Shim Suk Hee từng cáo buộc HLV Cho Jae Beom tấn công tình dục cô. Sau đó Cho phải nhận án tù 12 năm. Cũng trong năm này, chủ tịch LĐBĐ Afghanistan Keramuddin Karim bị điều tra vì lạm dụng tình dục các nữ cầu thủ, dẫn đến việc bị FIFA cấm hoạt động bóng đá suốt đời.

Karim sau đó cũng bỏ trốn trước sự truy nã của cảnh sát. Cuối năm 2021, tay vợt nổi tiếng người Trung Quốc Peng Shuai từng gây ồn ào khi tố cáo một quan chức cấp cao nước này ép cô quan hệ tình dục.