Một dự án khai thác titan khác của công ty cổ phần khoáng sản Quảng Trị đang thực hiện tại xã Vĩnh Thái. Người dân thôn Đông Luật lo ngại dự án khai thác titan của công ty cổ phần khoáng sản Thanh Tâm sẽ để lại những hệ quả tương tự - Ảnh: QUỐC NAM

Ngày 3-6, thông tin từ UBND tỉnh Quảng Trị cho biết chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Đức Chính  vừa chỉ đạo tạm dừng triển khai dự án khai thác titan tại thôn Đông Luật, xã Vĩnh Thái, huyện Vĩnh Linh do vấp phải phản ứng dữ dội của người dân địa phương.

Lo ngại nguy cơ từ khai thác ti tan

Trước đó, vào cuối năm 2016, Công ty cổ phần khoáng sản Thanh Tâm (Công ty Thanh Tâm) được Bộ Tài nguyên và môi trường cấp phép khai thác titan tại địa phận thôn Đông Luật trên diện tích là 75,2 hecta. Trong đó có hơn 15 hecta là rừng phi lao tái sinh đã chuyển đổi mục đích quy hoạch từ rừng phòng hộ thành rừng sản xuất vào tháng 4-2015. 

Đến giữa tháng 4-2018, khi Công ty Thanh Tâm triển khai làm đường dẫn lên khu vực được cấp phép khai thác titan thì một số người dân thôn Đông Luật đổ ra ngăn chặn. Những người phản đối dựng một lán tạm ngay tuyến đường này. Xung quanh lán tạm, người dân cắm nhiều cờ Tổ quốc và trưng ảnh Bác Hồ.

Lán tạm này được huyện Vĩnh Linh huy động lực lượng công an tháo dỡ ngay trong buổi sáng trước sự chống đối quyết liệt của một số người dân địa phương. 

Theo ông Nguyễn Đình Lặng, ngụ thôn Đông Luật, nguyên nhân người dân trong thôn phản ứng là bởi lo ngại những vấn đề về môi trường phát sinh khi triển khai dự án khai thác titan. Ông Lặng khẳng định trước đó khi họp dân, người dân trong thôn đã không đồng ý việc triển khai dự án titan tại khu vực này cũng như không đồng ý việc chặt hạ rừng phi lao chắn cát. 

Ngoài ra, chính quyền xã cũng tự ý cấp đất cho doanh nghiệp làm đường lên mỏ khai thác titan, đường này chồng lên diện tích rừng trồng của người dân trong thôn, nhưng lại không thông qua ý kiến của người dân.  

Đã tham vấn ý kiến cộng đồng?

Ông Ngô Thế Thanh - chủ tịch UBND xã Vĩnh Thái - nói thôn này có 98 hộ dân và ở cách khu vực được cấp phép khai thác titan khoảng một kilomet. Khi triển khai khảo sát làm hồ sơ cho dự án, doanh nghiệp và chính quyền thôn đã hai lần tham vấn ý kiến cộng đồng, có sự chứng kiến của UBND xã. 

Lần thứ nhất vào cuối năm 2016. Thời điểm đó người dân trong thôn đồng ý đa số. Lần thứ hai vào khoảng tháng 4-2017 khi dự án đã được Bộ Tài nguyên và môi trường cấp phép, lúc đó có khoảng 70% người dân trong thôn đồng ý triển khai dự án.

Trao đổi với Tuổi Trẻ Online, bà Lê Thị Tâm - giám đốc Công ty Thanh Tâm - khẳng định công ty của bà đã làm đầy đủ trình tự thủ tục và đã có đầy đủ giấy phép của Bộ Tài nguyên và môi trường để khai thác titan ở khu vực này. 

Liên quan đến ý kiến phản đối của người dân thôn Đông Luật, bà Tâm cung cấp một danh sách kèm chữ ký của 91 hộ dân trên tổng số 98 hộ của thôn Đông Luật có nội dung đồng ý cho công ty triển khai dự án khai thác titan tại địa phương vào thời điểm ngày 27-4-2017. 

Kèm với đó là hai biên bản giao nhận số tiền hơn 90 triệu đồng của công ty hỗ trợ cho thôn Đông Luật và biên bản giao nhận số tiền 75 triệu đồng cho 5 hộ dân có đất trồng tràm bị con đường dẫn vào mỏ khai thác titan chồng lên. 

Ngoài ra, phía công ty còn cam kết tạo việc làm cho lao động địa phương cũng như hỗ trợ mức 2 triệu đồng/người/năm cho tất cả người dân trong thôn Đông Luật.

"Ban đầu khi mới về đặt vấn đề thì gần như tất cả các hộ dân trong thôn đều đồng ý cho triển khai dự án khai thác titan. Nhưng không hiểu vì lý do gì đến đầu năm 2018 thì một số hộ quay lại phản ứng dữ dội", bà Tâm nói.

Ông Trần Hữu Hùng - chủ tịch UBND huyện Vĩnh Linh - nói chính quyền huyện cũng rất bị động trong tình huống này, vì dù dự án được triển khai trên địa bàn huyện nhưng doanh nghiệp lại được Bộ Tài nguyên và môi trường cấp phép. 

Khi cấp phép dự án phía huyện cũng không được tham vấn ý kiến. Đến khi xảy ra việc người dân tự ý dựng lán, trưng cờ Tổ quốc và hình ảnh Bác Hồ thì huyện mới vào cuộc để xử lý riêng vấn đề về lán tạm này. 

"Chưa bàn đến chuyện dự án khai thác ti tan, riêng việc tự ý dựng lán trái phép và lạm dụng cờ Tổ quốc cũng như hình ảnh Bác Hồ là việc không thể chấp nhận được", ông Hùng khẳng định.

Ông Nguyễn Đức Chính - chủ tịch UBND tỉnh Quảng Trị - nói hiện tỉnh chưa có chủ trương cho dự án khai thác titan này triển khai trở lại. Hiện Ban thường vụ Tỉnh ủy đang bàn bạc tìm giải pháp. Trước mắt phải khẳng định việc người dân dựng lán trái phép là sai và phải xử lý ngay việc đó trước đã.

TT - Nhiều làng ven biển ủa các tỉnh Quảng Bình, Quảng Trị, Bình Định trở nên xơ xác trước tình trạng khai thác titan. Làng không còn xanh và người cũng không bình yên.