Nhà thơ Cuba thích thú với trầu têm cánh phượng trong chương trình giao lưu với liền anh, liền chị quan họ ở Bắc Ninh - Ảnh: Văn Luận

Trừ hai cuộc hội thảo cùng diễn ra trong buổi sáng 3-3 về văn và thơ thì sự kiện nào cũng là một lễ hội, ở đó nghiêng nhiều về âm nhạc và thơ ca nên không khí hội nghị khá vui vẻ với hơn 150 đại biểu quốc tế, trong đó phần đông là thi nhân.

Nhưng quay lại với mục đích chính của hội nghị lần này là làm thế nào để VN “không chỉ là thị trường tiêu thụ văn hóa thế giới mà phải là đối tác giao lưu văn hóa thế giới” (như chủ tịch Hội Nhà văn VN - nhà thơ Hữu Thỉnh đã nhấn mạnh ở phát biểu khai mạc) thì câu chuyện còn bỏ ngỏ, chỉ có thể là “tiếp tục chờ đợi”.

Dịch giả Lê Ba Thự cho rằng công tác tổ chức của chúng ta bị cái khó bó cái khôn. Ðúng là đã mời được rất nhiều bạn bè văn chương trên thế giới đến VN nhưng còn ít dịch giả biết tiếng Việt và các nhà xuất bản.

“Các hoạt động thì gần như chỉ có mittinh hội hè mà không đi vào chiều sâu với một chương trình phải làm công phu, chuyên nghiệp, tạo điều kiện cho đại biểu có được những hiểu biết về văn học của VN, nắm được cơ sở vật chất, làm quen với các nhà xuất bản để có thể liên hệ làm công tác dịch thuật các tác phẩm văn học VN sang tiếng của các nước sau này” - ông nói.

Nhà văn Lê Phương Liên chỉ ra: “Một hội nghị lớn nhằm mục tiêu quảng bá văn học VN ra nước ngoài thì chúng ta phải nhớ rằng các nhà văn, nhà thơ, dịch giả dù nỗ lực đến đâu cũng không thể thiếu một khâu rất quan trọng là các nhà xuất bản.

Thế mà tại hội nghị này các nhà xuất bản VN gần như không có vai trò nào cả, nếu có được mời thì cũng chỉ là tham gia gian hàng trưng bày hay dạo chơi ngoài cuộc. Vậy nên, ở đây Hội Nhà văn VN cần có sự phối hợp tốt hơn với các nhà xuất bản”.

Cùng quan điểm này, nhà thơ Hữu Việt nói:

“Tôi có cảm giác trong việc tổ chức này còn một phần thiếu: thiếu vắng nhà xuất bản. Có nhiều người hỏi tôi là nhà xuất bản đâu, chúng tôi khó lòng mà chỉ được cho họ.

Trong khi ở nước ngoài, các nhà xuất bản đóng vai trò quyết định in ấn và đưa tác phẩm đến với công chúng. Thế nên việc dịch thuật là một chân, còn chân kia rất quan trọng là xuất bản. Những lần sau, chúng ta nên mời nhà xuất bản”.