Ngôi nhà mới của vợ chồng Y Luận ở thôn Tân Lập, xã Suối Bạc, huyện Sơn Hòa, tỉnh Phú Yên đang được hoàn thiện - Ảnh: D.THANH

Gần một tháng qua, từ khi ngôi nhà được khởi công xây dựng, đôi vợ chồng người dân tộc Chăm H’roi là Y Luận và Hờ Liên (thôn Tân Lập, xã Suối Bạc, huyện Sơn Hòa, tỉnh Phú Yên) lúc nào cũng tràn ngập niềm vui.

Mơ một căn nhà cho ra nhà

Bây giờ, ngôi nhà của vợ chồng Y Luận đã vào giai đoạn hoàn thiện. Nhà rộng gần 30m², tường xây gạch, mái lợp ngói. Có thể với nhiều người ngôi nhà ấy còn khiêm tốn, nhưng với vợ chồng Y Luận, đó là giấc mơ có thật. "Tết nay có nhà mới ngon lành rồi, từ nay nhà mình không lo nắng nóng, mưa dột, gió lạnh và nơm nớp sợ sập nữa" - Y Luận cười tươi.

Cưới nhau năm 2014, gia đình hai bên đều khốn khó, cha mẹ chỉ cho miếng đất. Vợ sinh con xong hay đau ốm, còn Y Luận không nghề nghiệp, đi làm thuê mưu sinh, nên nghèo khó mãi đeo đẳng. Năm 2016, họ làm cái nhà ở tạm. Nhà tạm thấp lè tè, vách đan bằng thân tre, quây lại bằng những tấm bạt nhựa, lợp mái tôn. "Trời nắng trong nhà nóng như nung, trời mưa nhà dột nước tứ bề, gió lùa lạnh buốt. Sống như thế, vợ con mình đau ốm liên miên" - Y Luận nhớ lại.

May mắn, năm 2022 hộ Y Luận được các cấp chính quyền, đoàn thể xét đưa vào chương trình xóa nhà tạm. Được khoản hỗ trợ 50 triệu đồng, vợ chồng Y Luận gom hết của để dành, mượn và vay thêm được 30 triệu đồng làm vốn đối ứng để xây cái nhà này.

Ở cách nhà anh chừng 200m, ngôi nhà tạm của vợ chồng anh Nguyễn Tấn Xuân - chị Hờ Mỹ và ba đứa con (cũng người dân tộc Chăm H’roi) trông thật xót xa. Ngôi nhà mái tôn thấp đến mức đầu muốn chạm mái, mới 8h30 sáng mùa đông mà đã hầm hập nóng. Vách nhà bằng tre nứa đan thưa, ở trong nhà nhìn thấy cả bên ngoài và ngược lại.

Đây là nơi ở của năm con người từ năm 2018 đến giờ. "Ban ngày mùa nắng thì ra ngoài nhà treo võng nằm dưới bóng cây, khi mưa gió hơi lớn thì trong nhà cũng ướt như ở ngoài, kiếm chỗ nào ít dột cả nhà "chụm" lại ở tạm. Gió lớn quá thì chia người ra ở ké nhà xung quanh, lúc nào cũng sợ nhà bị cuốn bay mất" - anh Xuân cho biết.

Theo số liệu của Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh Phú Yên, hiện toàn tỉnh này có hơn 2.000 hộ nghèo, khó khăn còn ở nhà tạm bợ. Trong đó có 1.121 hộ đủ các điều kiện cần thiết, nếu có nguồn hỗ trợ là triển khai xây dựng.

Ba năm xóa 1.000 nhà tạm

Ông Nguyễn Quốc Hoàn - chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh Phú Yên - cho hay thời gian qua tỉnh đã nỗ lực xây dựng nguồn Quỹ Vì người nghèo, vận động các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp, nhà hảo tâm... hỗ trợ để xóa nhà tạm cho hộ nghèo. Mỗi ngôi nhà ít nhất có diện tích 30m², đảm bảo "ba cứng" là nền cứng, vách cứng, mái cứng.

"Tuy nhiên, nỗ lực lắm thì mỗi năm xóa cũng được 100 - 120 căn nhà tạm, so với nhu cầu thì chưa đáp ứng được, vì tỉnh còn khó khăn, nguồn lực hạn chế" - ông Hoàn nói. Như vậy, nếu với tốc độ hiện tại, để xóa được hơn 2.000 căn nhà tạm thì Phú Yên cần đến gần 20 năm mới xong.

Câu lạc bộ Nghĩa tình Phú Yên - nơi quy tụ những người con Phú Yên đang công tác, kinh doanh ở mọi miền đất nước và những người yêu mến Phú Yên - đề xuất ý tưởng vận động nguồn lực để hỗ trợ xóa 1.000 căn nhà tạm cho người nghèo trong tỉnh.

Ý tưởng được đưa ra tại buổi trao 3.000 suất quà cho người nghèo ba huyện miền núi Phú Yên sau đợt mưa lũ cuối tháng 10-2022. Đại diện câu lạc bộ cho biết đã bàn bạc, thống nhất sẽ góp sức cùng với tỉnh vận động nguồn lực đóng góp để từ nay đến hết năm 2025 phấn đấu xóa khoảng 1.000 căn nhà tạm.

Ông Nguyễn Thái Học - phó trưởng Ban Nội chính Trung ương, người khởi xướng thành lập Câu lạc bộ Nghĩa tình Phú Yên - cho biết: "Hiện nay còn 1.121 căn nhà cần xóa ở các huyện của Phú Yên. Nếu tính bình quân mỗi nhà tạm xóa là 40 - 50 triệu đồng thì hơn 1.000 căn cần khoảng 40 - 50 tỉ đồng. Chúng tôi sẽ góp sức với tỉnh Phú Yên vận động ủng hộ từ nay đến năm 2025" - ông Học nói.

Vĩnh Long hoàn thành di nguyện của cố Thủ tướng Võ Văn Kiệt, xóa nhà tạm trên phạm vi toàn tỉnh

Hướng tới Lễ kỷ niệm 100 năm ngày sinh cố Thủ tướng Võ Văn Kiệt (23-11-1922 - 23-11-2022), tỉnh Vĩnh Long hoàn thành xóa bỏ nhà tạm cho người nghèo trên toàn tỉnh.