Phó tổng thống Mỹ JD Vance phát biểu tại Ohio ngày 3-2 - Ảnh: REUTERS
Trước đó một ngày, ông Vance cũng chia sẻ bài đăng của học giả Adrian Vermeule từ Trường luật Harvard với nội dung rằng: “Sự can thiệp của tư pháp vào các hành động hợp pháp của chính quyền, đặc biệt là các chức năng nội bộ của một nhánh quyền lực ngang hàng, là một sự vi phạm nguyên tắc phân quyền”.
Theo tờ New York Times, tuyên bố của Phó tổng thống Vance được đưa ra trong bối cảnh các thẩm phán liên bang gần đây đã ngăn chặn một số động thái mới của chính quyền Tổng thống Donald Trump.
Cụ thể, thẩm phán liên bang Paul Engelmayer ngày 8-2 đã tạm thời chặn Ban Hiệu suất chính phủ (DOGE) của tỉ phú Elon Musk truy cập vào các hệ thống thanh toán chi trả liên bang, đã khiến ông Musk và Nhà Trắng phản ứng dữ dội.
Giải thích cho phán quyết của mình, ông Engelmayer đưa ra lý do "rủi ro mà chính sách mới đưa ra về việc tiết lộ thông tin nhạy cảm và bí mật, và nguy cơ gia tăng rằng các hệ thống sẽ dễ bị tấn công hơn trước đây".
Vì vậy quan điểm của ông Vance và ông Vermeule đã vấp phải sự phản đối dữ dội trong giới nghiên cứu pháp luật.
Giáo sư luật Stephen Vladeck từ Đại học Georgetown (Mỹ) cho rằng việc bổ nhiệm các thẩm phán không do dân bầu trong một nền dân chủ là nhằm đảm bảo rằng sẽ có một bên độc lập đánh giá xem những hành động của nhà nước có hợp pháp hay không, chứ không phải do chính người thực hiện hành động đó quyết định.
Thẩm phán có thể kiểm soát quyền hạn của tổng thống không?
Tư pháp là một trong 3 nhánh tam quyền phân lập trong hệ thống chính trị của nhiều nước bao gồm Mỹ, hai nhánh còn lại là hành pháp và lập pháp. Trong đó, thẩm phán thuộc nhánh tư pháp và tổng thống thuộc nhánh hành pháp.
Ba nhánh này hoạt động độc lập với vai trò riêng biệt, nhưng vẫn có sự đối trọng và kiểm soát lẫn nhau, nhằm ngăn chặn sự lạm quyền và không để một cơ quan hoặc cá nhân nào nắm toàn bộ quyền lực, dựa trên nguyên tắc Checks and Balances (kiểm soát và cân bằng).
Do vậy về nguyên tắc, thẩm phán liên bang có thể kiểm soát quyền lực của tổng thống bằng cách xem xét tính hợp hiến của các quyết định hành pháp và chính sách.
Tuy nhiên mức độ kiểm soát có thể gây ra tranh cãi trong nhiều trường hợp. Điều này xuất phát từ việc một số người cho rằng sự kiểm soát của một nhánh có thể "vượt quyền" và lấn át quyền hạn của các nhánh còn lại.
Trong khi đó một số khác lại tin rằng hành động đó là thích đáng để kiểm soát bất cứ rủi ro nào có nguy cơ phát sinh, đe dọa tính ổn định của hệ thống chính trị và Hiến pháp.
Tối đa: 1500 ký tự
Hiện chưa có bình luận nào, hãy là người đầu tiên bình luận