Phố đường tàu Hà Nội: Nếu thật sự yêu...

Dưới những tán cây xanh, một đôi bạn trẻ đang nắm tay nhau để chụp ảnh cưới. Lãng mạn quá. Rồi bất chợt một làn gió mùa cuối đông ùa tới, tôi hít căng lồng ngực. Một cảm xúc khó tả khiến tôi ho sặc sụa. Mùi nước tiểu đậm đặc bay theo làn gió. Chắc đôi bạn trẻ kia cũng phải chịu đựng rất nhiều để có những tấm ảnh cưới đẹp trên đường tàu lãng mạn…

Khoảnh khắc rất đẹp trên đường sắt của đôi bạn trẻ kia khiến tôi suy nghĩ. Nó nguy hiểm vì chụp ảnh như vậy không đúng quy định của pháp luật về bảo đảm an toàn giao thông đường sắt. Nó cũng không lãng mạn lắm vì đôi bạn ấy chắc chắn phải chịu đựng mùi nước tiểu bậy đậm đặc giống như tôi.

Các công ty kinh doanh du lịch, những du khách nước ngoài và cả Việt Nam, các chủ quán cà phê trang trí rất đẹp ở cạnh đường tàu, những người tới check-in, chắc chắn tất cả đều hiểu rằng họ đang làm không đúng quy định của pháp luật hiện hành cho khu vực này. Họ đang làm một việc khá nguy hiểm, đó là chụp ảnh, quay video để ghi lại khoảnh khắc đoàn tàu đi qua.

Nhưng lý lẽ để biện minh cho điều này là vô cùng đơn giản, đó là vì người ta "yêu" cái vẻ đẹp của phố đường tàu này. Và phải thông cảm cho tình yêu của con người chứ. Thậm chí, một ông chủ quán đã tâm sự rất thật với tôi rằng nếu phải ký một cam kết với chính quyền trong 50 năm là nếu tàu có sự cố, có đâm, có làm chết người thì chắc chắn các hộ dân đang kinh doanh ở phố đường tàu này xin ký và xin hoàn toàn chịu trách nhiệm trước Nhà nước.

Đối với du khách tham quan phố đường tàu, để có một khoảnh khắc check-in độc lạ, ít nhất họ phải trả khoảng 2 đô la cho một chai nước suối, một ly cà phê hay một chai bia. Uống chụp hình check-in xong lại rời đi ngay. 

Với lượng khách nườm nượp, mỗi quán giải khát đón khoảng 100 khách một ngày. Con số lợi nhuận của các hộ dân ở đây không nhỏ, nếu tính chi phí đầu vào so với giá bán ở phố đường tàu. Cuối cùng thì không ai muốn dừng hoạt động đó lại cả.

Vì thế tất cả đều yêu phố đường tàu. Rất yêu là khác. Các chủ quán mong muốn khách càng đông càng tốt để kinh doanh phát đạt; du khách không muốn lỡ trend (sang Việt Nam là phải tới chụp hình ở phố đường tàu chứ); nhiều người dân thì bảo, đó cũng là một nét đặc sắc của du lịch Việt Nam, một bản sắc của Hà Nội đấy. Chính quyền đã cấm hoạt động ở phố đường tàu một số lần, rồi phố đường tàu lại hoạt động mạnh hơn. Cấm xong, lại mạnh hơn.

Tôi để ý, nơi các quán cà phê tập trung đông du khách trên phố đường tàu thì không hề có mùi nước tiểu mà lại được dọn dẹp rất sạch sẽ. Không sạch thì sẽ không có khách vào ngồi uống nước chờ check-in, họ sẽ đi sang quán khác thôi. Ngược lại, nơi đôi bạn trẻ kia chụp hình thì không có - đúng hơn là không có chỗ để mở các quán cà phê, nên mùi nước tiểu đậm đặc.

Vậy nên, rất có thể là người ta chỉ yêu cái gì tạo ra cho họ lợi nhuận. Chứ chưa chắc đã phải là tình yêu cho con đường tàu hỏa này, hay những con tàu đã gắn liền với lịch sử của đất nước qua bao thế hệ.

Tôi nhớ cái cảm giác thật đẹp khi đi bộ dạo trên bờ biển Caspi (thủ đô Baku, Azerbaijan). Bờ biển dài, rộng, đẹp, được quy hoạch chỉ để đi bộ và dạo chơi. Hầu như không có hàng quán nào, cũng không có người dân nào mang thảm tới trải ra, ăn uống, bù khú. Người dân Baku và du khách tới đó chỉ để đi dạo và cảm nhận. Tôi luôn mong muốn được trở lại nơi đó chỉ để… đi dạo. Cảm giác được nhìn bờ biển Caspi từ xa, được đi dạo trên bờ biển ấy gói trong mấy từ bình yên, trong lành và thư thái… Hay ở Nhật, hoa anh đào được trồng hết sức khoa học, theo những tuyến đường và ven các bờ sông để tạo cảnh quan đẹp mắt như con đường hoa anh đào tại Kawazu ở Shizuoka hay ven sông Meguro ở Tokyo.

Tôi không dám liên tưởng điều gì sẽ xảy ra nếu ở Việt Nam có một không gian bờ biển như ở Caspi hay những đường hoa anh đào như ở Nhật Bản.

Một người anh luật sư kể với tôi, có rất nhiều du khách Trung Quốc sang Việt Nam và đặt tour du lịch vãn cảnh xuyên Việt bằng tàu hỏa khổ 1m của đường sắt Việt Nam. Những du khách này là những người có chút hoài cổ, họ muốn sang Việt Nam để trải nghiệm lại những kỷ niệm ngày xưa về những tuyến đường sắt cũ như thế từng có ở Trung Quốc trong quá khứ, vì hiện tại đường sắt ở Trung Quốc đã hết sức hiện đại rồi.

Và vì thế, có những chuyến tàu với khẩu hiệu "Việt Trung hữu nghị hiệu", tập hợp du khách Trung Quốc có nhu cầu từ Nam Ninh (Quảng Tây) đi TP.HCM, lên tàu và xuống tàu tại ga Hàng Cỏ, dừng chơi chiều đi ở ga Tam Kỳ (Quảng Nam) và ga Phan Thiết đi Mũi Né (Bình Thuận), dừng chơi chiều về ở ga Nha Trang và ga Huế. Giá vé trọn gói gần 4.000 nhân dân tệ (khoảng 14,3 triệu VND) cho một người. Các đoàn tàu này đã chạy được 15 chuyến.

Tôi luôn có ý tưởng về một hành trình di sản để trải nghiệm tàu hỏa khổ 1m của Việt Nam có nhiều điểm dừng. Chặng dài phục vụ các du khách có nhu cầu xuyên Việt. Chặng ngắn phục vụ cho các du khách có nhu cầu check-in phố đường tàu và tham quan một vài địa danh ở Hà Nội và các tỉnh lân cận - lên tàu ở Gia Lâm và xuống tàu ở ga Hà Nội.

Một hành trình như thế, không chỉ là tình yêu của mỗi du khách và mỗi người dân với phố đường tàu mà còn với cả gia đình, họ hàng, quê hương của phố đường tàu nữa. Đó mới là lịch sử, truyền thống và văn hóa của đất nước và con người Việt Nam.