Ngoại trưởng Philippines Albert del Rosario (trái) trò chuyện với chuyên gia Clive Schofield tại tòa - Ảnh: Văn phòng người phát ngôn tổng thống Philippines

Mở đầu phiên tòa tòa, giám đốc Clive Schofield của Trung tâm an ninh và tài nguyên biển Úc thuộc Đại học Wollongong cũng trình các bằng chứng xác định 47 thực thể trên Biển Đông là đảo, thực thể chìm hay nổi khi thủy triều lên.

Ông cũng đưa các hình ảnh bãi Scarborough khi thủy triều lên, xuống. Đây là những thông tin được tòa yêu cầu.

CNN dẫn lời người phát ngôn Abigail Valte của tổng thống Philippines Benigno Aquino cho biết chuyên gia Kent Carpenter của nước này tiếp tục tranh luận rằng “các hành động của Trung Quốc gây nguy hại lớn cho môi trường trên Biển Đông, đặc biệt là hoạt động xây đảo nhân tạo”.

Ông cảnh báo hệ sinh thái san hô, sự đa dạng sinh học, các nguồn tài nguyên sinh vật tại khu vực đang đứng trên bờ vực thảm họa do bị Trung Quốc tàn phá. Philippines cho biết hoạt động tôn tạo đảo của Bắc Kinh đã phá hủy hơn 311 ha san hô trên Biển Đông.

Nếu không được kềm chế, “các hoạt động của Trung Quốc sẽ là mối đe dọa lớn đối với môi trường hàng hải trên Biển Đông và của tất cả quốc gia giáp vùng biển này”, chuyên gia luật môi trường Alan E. Boyle của đại học Edinburgh tiếp lời.

Ông Boyle đưa các bằng chứng cho thấy Trung Quốc chủ tâm vi phạm các cam kết trong Công ước Liên Hiệp Quốc về luật biển (UNCLOS) về bảo vệ và bảo tồn môi trường hàng hải.

Theo đó, Bắc Kinh đã vô trách nhiệm khi làm ngơ để các ngư dân khai thác cá bằng các biện pháp trái phép như dùng thuốc độc, thuốc nổ, khai thác các loài có nguy cơ tuyệt chủng như trai khổng lồ, rùa biển...

Tiếp đó, Manila tiếp tục dẫn chứng hàng loạt vụ đụng độ giữa tàu Philippines và Trung Quốc ở bãi Scarborough từ tháng 4 đến tháng 5-2012 cho thấy sự coi thường luật quốc tế về an ninh tàu biển của Bắc Kinh.

Luật sư Bernard Oxman của Philipines cho rằng việc tàu Trung Quốc cản trở các tàu Philipines đã làm xấu đi tranh chấp giữa hai nước, dẫn đến việc Manila tìm đến tòa PCA.

Theo bà Valte, các lập luận của Philippines nhằm chứng minh Trung Quốc vi phạm các điều 60, 80 và191 của UNCLOS buộc các nước phải bảo tồn sinh thái hàng hải trên biển.