Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Philippines Charles Jose - Ảnh: Philstar

Tờ Philstar của Philippines dẫn thông báo của Bộ Ngoại giao Philippines cho biết yêu cầu được chuyển thông qua đại sứ quán Philippines tại Bắc Kinh.

"Chính quyền Philippines quan ngại sâu sắc trước sự xuất hiện của một tàu Trung Quốc tại khu vực Benham Rise, nơi được Ủy ban Ủy ban Ranh giới Thềm lục địa của Liên Hiệp Quốc (LHQ) công nhận là vùng biển của Philippines. Phía Philippines cũng đã gửi một công hàm đến Đại sứ quán Trung Quốc, yêu cầu giải thích rõ điều này", thông báo ngày 11-3 nêu rõ.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Philippines Charles Jose nói Manila đang chờ phản ứng chính thức từ Bắc Kinh.

Sự việc xuất phát từ một báo cáo của Bộ trưởng Quốc phòng Philippines Delfin Lorenzana ngày 9-3 nói rằng các tàu Trung Quốc đã liên tục xuất hiện trong 3 tháng cuối năm 2016 ở khu vực thềm lục địa của Philippines.

Ông Lorenzana cáo buộc các tàu này đang tiến hành hoạt động khảo sát, có thể là nhằm khai thông một tuyến đường mới cho tàu ngầm Trung Quốc ra Thái Bình Dương.

"Điều rất đáng lo ngại là Trung Quốc có rất nhiều tàu dịch vụ và nằm tại đó (Benham Rise) có khi cả tháng mà nhìn vào tưởng chừng như đang không làm gì. Nhưng chúng tôi tin rằng, thực chất là họ đang tiến hành khảo sát đáy biển", tờ Philstar dẫn lời ông Lorenzana.

Bộ trưởng Quốc phòng Philippines khẳng định có hình ảnh vệ tinh làm bằng chứng cho những cáo buộc trên.

Phản ứng sau đó, từ Bắc Kinh, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Cảnh Sảng (Geng Shuang) nói các cáo buộc của ông Lorenzana là phỏng đoán vô căn cứ. 

Ông Cảnh xác nhận đã có một số tàu khảo sát của Trung Quốc đi qua vùng biển phía đông bắc đảo Luzon (Philippines) vào năm ngoái nhưng nhấn mạnh, các tàu Trung Quốc có quyền làm điều đó, theo nguyên tắc "tự do hàng hải và qua lại không gây hại" trong Công ước LHQ về luật biển (UNCLOS 1982).

Phía Trung Quốc cũng lớn tiếng nói các cá nhân ở Philippines nên ngừng việc suy đoán vô căn cứ và có các hành động mang xây dựng thiết thực cho quan hệ hai nước.

Benham Rise, hay còn gọi là Benham Plateau - là một khu vực chìm dưới nước, nằm ở phía đông bắc đảo Luzon của Philippines. Năm 2009, Philippines đệ trình lên Ủy ban Ranh giới Thềm lục địa của Liên Hiệp Quốc (LHQ) các thông tin về Benham Rise cùng yêu cầu xác lập khu vực này là một phần thềm lục địa của nước này. Năm 2012, Ủy ban Ranh giới Thềm lục địa LHQ công nhận Benham Rise thuộc thềm lục địa của Philippines.

Chiếu theo quy định trong UNCLOS, Philippines có quyền khảo sát và khai thác tài nguyên thiên nhiên ở Benham Rise. Các hoạt động khảo sát của những quốc gia khác trên thềm lục địa phải nhận được sự đồng ý của quốc gia sở tại.