Theo báo Nikkei Asia, quốc gia nhập khẩu gạo hàng đầu thế giới Philippines đang tiến hành cắt giảm thuế nhập khẩu đối với gạo từ 35% xuống 15% cho đến năm 2028, nhằm giảm bớt khủng hoảng lạm phát trong nước.

Lợi cho nhà xuất khẩu gạo

Theo đó, các nhà phân tích cho rằng động thái này có thể mang lại lợi ích cho các nhà xuất khẩu gạo nước ngoài như Việt Nam, và khiến nông dân Philippines gặp khó khăn trong việc cạnh tranh.

Quyết định này được công bố hôm 4-6, sau cuộc họp của một hội đồng liên cơ quan do Tổng thống Philippines Ferdinand Marcos Jr đứng đầu.

Người đứng đầu Cơ quan Kinh tế và Phát triển quốc gia Philippines Arsenio Balisacan cho biết động thái này sẽ giúp hạ giá gạo, khiến giá của mặt hàng này "trở nên phải chăng hơn".

Gạo chiếm 9% chỉ số giá tiêu dùng của Philippines, nhưng mặt hàng thiết yếu này chiếm hơn một nửa tỉ lệ lạm phát chung trong ba tháng qua. Giá cả tại Philippines đã tăng tháng thứ ba liên tiếp trong tháng 4, tăng 3,8% so với cùng kỳ năm ngoái.

"Việc giảm thuế gạo dự kiến sẽ làm giảm giá gạo cho người tiêu dùng, đồng thời hỗ trợ sản xuất trong nước nhờ thuế quan và tăng hỗ trợ ngân sách để cải thiện năng suất nông nghiệp, đặc biệt là khi giá gạo toàn cầu vẫn ở mức cao", ông Balisacan nói trong một thông cáo.

Ông Balisacan cho biết chính quyền Tổng thống Marcos đang nỗ lực giữ giá thấp cho người nghèo Philippines, bằng cách cắt giảm thuế đối với gạo nhập khẩu xuống mức thấp nhất là 29 peso (0,49 USD)/kg trong năm nay.

Tác động tiêu cực đến nông dân

Trong khi đó, ông Miguel Chanco, nhà kinh tế trưởng cho khu vực châu Á tại Công ty tư vấn kinh tế Pantheon Macro Economics (trụ sở tại Anh), nhận định động thái cắt giảm thuế sẽ khiến gạo nhập khẩu rẻ hơn gạo trong nước của Philippines, đồng nghĩa với việc "chắc chắn sẽ có tác động tiêu cực đến thu nhập của nông dân".

"Mặt khác, trên cơ sở vĩ mô, điều này sẽ giúp ích đáng kể - một khi được thực hiện - trong việc kéo lạm phát xuống, và hỗ trợ sức mua của tất cả người dân Philippines", ông Chanco nói.

Ông Chanco cũng cho rằng động thái này sẽ mang lại "lợi ích lớn" cho các nhà xuất khẩu gạo ở châu Á, như Việt Nam và Thái Lan, và Ấn Độ sẽ tiếp tục lỡ cơ hội do nước này đang hạn chế xuất khẩu gạo.

Ông Robert Dan Roces, nhà kinh tế trưởng tại Ngân hàng Security Bank ở Manila (Philippines), gọi mức thuế thấp đối với gạo nhập khẩu là "con dao hai lưỡi", vì người tiêu dùng sẽ được hưởng lợi, trong khi nông dân phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt từ hàng nhập khẩu rẻ hơn.

"Điều này có thể thúc đẩy một số nông dân đa dạng hóa cây trồng, có tiềm năng xáo trộn các hoạt động canh tác đã có từ lâu. Các chương trình hỗ trợ của chính phủ, chẳng hạn như trợ cấp và cải thiện hiệu quả trang trại, là rất quan trọng để giảm bớt thiệt hại cho nông dân", ông Roces nói.

Tuy nhiên, ông Roces cũng cảnh báo rằng động thái như vậy có thể khiến các nhà xuất khẩu gạo phải suy nghĩ lại về tình thế của họ tại Philippines.

"Các nhà xuất khẩu gạo như Việt Nam có thể thấy doanh số bán sang Philippines thấp hơn, nhưng điều này cũng có thể thúc đẩy họ khám phá các thị trường mới hoặc… các nhà xuất khẩu như Việt Nam có thể cung cấp các loại gạo có giá trị cao hơn cho các nhà nhập khẩu Philippines", ông Roces nhận định thêm.

Giá gạo tăng cao nhất trong gần 15 năm, Philippines nhập 1 triệu tấn gạo từ Việt Nam mỗi năm

Lạm phát giá gạo tại Philippines đang ở mức cao và dự kiến sẽ kéo dài do El Nino và việc Ấn Độ cấm xuất khẩu gạo.