Hiện nay việc thanh toán bằng thẻ tín dụng đã trở nên rất phổ biến trên thế giới - Ảnh: LADBIBLE

Theo số liệu của tổ chức tài chính Nilson, đến 2018 trên toàn thế giới có 22 tỉ chiếc thẻ thanh toán các loại được phát hành, và dự kiến sẽ tăng lên 29,3 tỉ thẻ vào cuối năm 2023.

Thế nhưng ít ai biết "cha đẻ" của chiếc thẻ là một người đàn ông và ông nảy ra ý định làm thẻ sau một lần... quên ví.

Chiếc thẻ tín dụng đầu tiên ra đời năm 1950 chỉ là một tấm bìa cứng, không có chip điện tử gì cả, xuất phát từ ý tưởng của doanh nhân Frank McNamara.

Số là trước đó Frank McNamara có mời một số doanh nhân cùng ăn tối ở nhà hàng Majors Cabin Grill, thành phố New York. Đến khi thanh toán tiền ăn, McNamara mới nhận ra mình bỏ quên ví tiền ở nhà và phải điện thoại gọi vợ mình mang tiền đến.

Ông chợt nảy ra ý tưởng thiết lập một chiếc thẻ dùng thanh toán thuận tiện hơn để tránh lặp lại tình cảnh ngượng ngùng khó chịu khi người ta quên mang theo ví.

Frank McNamara lập tức trao đổi ý tưởng này với ông chủ nhà hàng để bàn cách thực hiện. Lần sau, khi trở lại ăn tối ở nhà hàng Major Cabin Grill, ông thanh toán bằng chiếc thẻ làm từ bìa cứng và chữ ký của mình.

Câu chuyện này thú vị này được đồn đãi rộng khắp, sau đó Frank McNamara cùng một số doanh nhân thành lập câu lạc bộ Diners Club để triển khai phương thức thanh toán mới mẻ này. Khách hàng sẽ xuất trình thẻ để thanh toán tiền ăn mà không phải dùng tiền mặt hay chi phiếu, Diners Club sẽ thanh toán khoản tiền này cho nhà hàng, sau đó thu tiền của khách.

Thoạt đầu, phương thức thanh toán này chỉ áp dụng cho 200 doanh nhân là thành viên của Diners Group để sử dụng tại 30 nhà hàng ở New York. Nhưng sau đó nó được phổ biến rộng hơn với 20.000 thành viên đăng ký sử dụng thẻ để thanh toán tiền ăn, có thêm một số cửa hàng bán lẻ cũng bắt đầu chấp nhận phương thức thanh toán thẻ.

Doanh nhân Frank McNamara, người phát minh chiếc thẻ tín dụng đầu tiên - Ảnh: CREDITCARDCOMPARE

Thực ra ý tưởng mua hàng trước trả tiền sau đã có từ năm 1946 xuất phát từ doanh nhân ngân hàng tên John Biggins. Ông đã nghĩ ra phương thức ‘bán trước, lấy tiền sau’ cho những người chào bán hàng lưu động và khách hàng của họ.

Theo đó, người bán sẽ giao hàng cho khách mua, sau đó ngân hàng tiến hành thu tiền của người mua (vốn là khách hàng của ngân hàng). Lúc đầu phương thức này chỉ áp dụng ở các địa phương mà ngân hàng có chi nhánh, nhưng sau ngày càng lan rộng vì sự thuận tiện của nó.

Về sau, Diners Club phát triển thành hãng phát hành thẻ thanh toán Diners Club International nổi tiếng khắp giới.

Nhận thấy tiềm năng phát triển rất lớn của việc thanh toán bằng thẻ, ở Mỹ hai doanh nghiệp American Express và Visa được thành lập để tham gia cuộc chơi. Cả hai bắt đầu phát hành thẻ tín dụng từ năm 1958, sau đó đến các đối thủ MasterCard, Discover Card và JCB.

Càng về sau, các ngân hàng và tổ chức tài chính lớn ở mỗi quốc gia đều có phát hành thẻ tín dụng vì nó mang lại lợi nhuận rất cao, tiết kiệm chi phí và nguồn nhân lực so với sử dụng ngân phiếu hoặc tiền mặt trong thanh toán.

Kẻ trộm 'vô tiền khoáng hậu'

Kẻ trộm bằng trí nhớ Taniguchi Yusuke - Ảnh: ANNNEWS

Ngày nay, việc mua hàng và thanh toán tiền hàng bằng thẻ trực tuyến (online payment) rất phổ biến nhưng mang lại rủi ro là nếu người mua sơ suất để lộ thông tin như số thẻ, mã bảo mật thì dễ bị kẻ xấu đánh cắp tiền trong thẻ.

Nhưng không cứ thanh toán qua mạng mới bị đánh cắp tiền, thanh toán trực tiếp bằng thẻ tại quầy thu tiền cũng có khả năng bị đánh cắp, dù rất hiếm hoi.

Hồi tháng 10 vừa qua, nhân viên thu ngân Taniguchi Yusuke, làm việc tại một cửa hàng bán lẻ ở thành phố Tokyo (Nhật), đã đánh cắp tiền từ các thẻ tín dụng của nhiều khách hàng đến mua sắm tại đây. Cách đánh cắp của Yusuke rất độc đáo, không cần dùng bất kỳ thiết bị máy móc nào để sao chép trộm thông tin thẻ mà bằng… trí nhớ.

Người thu ngân 34 tuổi này có điểm đặc biệt là có trí nhớ ‘chụp ảnh’ (photographic memory) cực kỳ tốt, anh ta có khả năng nhớ lại hình ảnh, âm thanh hoặc vật thể với độ chính xác cao mà không cần ghi chép. Nhưng số người có trí nhớ thị giác cực tốt như thế là khá hiếm hoi (khoảng 10% dân số thế giới), và khả năng này sẽ mất đi khi người ta đến tuổi trưởng thành.

Lợi dụng đặc điểm công việc của mình, khi có khách hàng xuất trình thẻ cho Yusuke để thanh toán, anh ta ghi nhớ số thẻ, mã bảo mật, tên tuổi của chủ thẻ, sau đó dùng các thông tin này đặt mua hàng trên mạng ở nước ngoài rồi bán lại với giá rẻ hơn.

Phải hơn nửa năm sau việc trộm tiền mới bị phát hiện, và Yusuke lại có sơ hở là ghi địa chỉ nhận hàng là... nhà của anh ta. Lúc khám xét nhà của ‘kẻ trộm bằng trí nhớ’ này, cảnh sát Tokyo tìm thấy một quyển sổ tay có ghi đầy đủ thông tin của 1.300 cái thẻ mà Yusuke đã ghi nhớ được.

Thẻ tín dụng trở thành ‘con gà đẻ trứng vàng’

Các ngân hàng đang đẩy mạnh phát hành thẻ tín dụng do nguồn thu từ mảng này đang ngày càng lớn, thậm chí trở thành "con gà đẻ trứng vàng".