Ba con tin gồm 2 người Pháp và một phụ nữ Hàn Quốc được tiếp đón tại Dinh tổng thống Burkina Faso ở thủ đô Ouagadougou ngày 11-5 trước khi lên máy bay về Pháp - Ảnh: AFP

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã thân chinh ra tận đường băng của căn cứ không quân Villacoublay đón hai con tin được giải thoát từ Bénin chiều 11-5, nhưng ông lại không có lời phát biểu nào. 

Thay vào đó, Ngoại trưởng Jean-Yves Le Drian và Bộ trưởng quốc phòng Florence Parly đã có lời phát biểu với sự hiện diện của Tổng tham mưu trưởng quân đội François Lecointre.

Các con tin bị chê trách

Chiến dịch giải cứu con tin sẽ là hoàn hảo và được tung hô nếu không có thiệt hại nhân mạng, và nếu đó không phải là hai đặc nhiệm của lực lượng tinh nhuệ Pháp, chuyên trách chống khủng bố và giải thoát con tin. Câu chuyện cũng ít đau lòng hơn nếu các con tin không phải là hai du khách đi vào chốn nguy hiểm đã được cảnh báo.

Sự hiện diện của tổng thống Pháp vì thế bị truyền thông soi xét rất kỹ. Ông Macron không phát biểu khi đón ba con tin (thêm một nữ con tin Hàn Quốc được giải thoát cùng trong chiến dịch) tại chân cầu thang chiếc Falcon của Không quân Pháp, và chỉ trò chuyện cùng họ với gia đình ít phút sau đó trong sảnh của sân bay.

Ngoại trưởng Le Drian thì cố giải thích: "Nhà nước có trách nhiệm bảo vệ an toàn cho bất kỳ người dân Pháp nào, ở bất kỳ nơi đâu mà họ đang có mặt, kể cả ở trong những điều kiện khắc nghiệt ở nước ngoài. Nhà nước có trách nhiệm đảm bảo an toàn và giải cứu những người Pháp đang gặp nguy hiểm. Đó là điều đã được thực hiện".

Nhân đó Ngoại trưởng Le Drian cũng nhắc lại chuyện đã đưa ra các cảnh báo với những công dân Pháp đi du lịch nước ngoài về những điều họ cần tuân thủ nghiêm ngặt.

Theo chuyên gia Gaspard Gantzer - cựu cố vấn của cựu tổng thống François Hollande, "chuyện (tổng thống không nói gì khi đón con tin) là hiếm thấy" khi ông được mời bình luận trên Đài France Info. "Chắc là tổng thống không muốn đẩy mọi chuyện quá sớm. Có thể ngài ấy muốn dành cho buổi tưởng niệm cấp quốc gia vào ngày 14-5 để nói về hai đặc nhiệm đã thiệt mạng".

Vị chuyên gia này cho rằng nhà lãnh đạo nước Pháp không muốn dây vào cuộc tranh luận đã nổ ra gần đây về trách nhiệm của những người ra quyết định trong cuộc giải cứu này, cũng như những trách cứ với các du khách "vô tư" đi vào vùng nguy hiểm, gây hại cho quốc gia.

Cuộc giải cứu táo bạo

Tại cuộc họp báo chiều 10-5 (giờ địa phương), Bộ trưởng quốc phòng Pháp Florence Parly và Tổng tham mưu trưởng quân đội François Lecointre đã công bố chi tiết vụ giải cứu con tin ở Burkina Faso (quốc gia ở Tây Phi). Mục tiêu của chiến dịch là giải cứu hai con tin người Pháp Patrick Picque và Laurent Lassimouillas được cho là bị bắt cóc.

Hôm 1-5, hai giáo viên người Pháp cùng hướng dẫn viên người địa phương đến vườn quốc gia Pendjari ở miền bắc Benin giáp Burkina Faso. Sau đó, người ta tìm thấy thi thể hướng dẫn viên, còn hai du khách Pháp mất tích.

Nhờ Mỹ cung cấp thông tin tình báo, các trinh sát của Pháp đã theo dõi dấu vết bọn bắt cóc trong nhiều ngày. Có vẻ bọn bắt cóc trên đường di chuyển từ Burkina Faso sang Mali để "bán" con tin cho tổ chức khủng bố Mặt trận giải phóng Macina ở Mali (Katiba Macina). Nếu chúng sang đến Mali, công tác giải cứu con tin xem như bất khả thi.

Ngày 9-5, khi toán bắt cóc dừng lại tại một vị trí rất thuận tiện để tổ chức chiến dịch giải cứu, quân đội Pháp quyết định ra tay hành động sau khi chiến dịch được Tổng thống Pháp Emmanuel Macron phê chuẩn. Ngay trong tối đó, một đội đặc nhiệm Pháp được triển khai ở miền bắc Burkina Faso, áp sát trại dừng chân của toán bắt cóc.

Các đặc nhiệm tinh nhuệ của đội Hubert ngậm tăm vận động trong đêm vượt qua 200m địa hình trống trải đến bốn căn hầm giữ con tin. Còn cách mục tiêu khoảng 10m, họ bị phát hiện. Các binh sĩ nghe tiếng súng lên đạn. Họ quyết định tấn công nhưng không nổ súng.

Hai tiếng súng vang lên từ hai hầm trú ẩn. Hai binh sĩ Cédric de Pierrepont và Alain Bertoncello trúng đạn ở cự ly rất gần và hi sinh. Bốn tên khủng bố bị tiêu diệt. Hai tên trốn thoát.

Ngoài hai con tin người Pháp, đội đặc nhiệm còn tìm thấy thêm hai con tin nữ người Mỹ và người Hàn Quốc. Thông tin ban đầu cho thấy hai phụ nữ Mỹ và Hàn Quốc bị bắt cóc trước đó 28 ngày. Vẫn chưa rõ họ bị bắt cóc trong điều kiện thế nào. Bước đầu phía Mỹ và Hàn Quốc cũng chưa xác định vì sao công dân nước họ lại bị bắt cóc ở Burkina Faso.

Bộ trưởng quốc phòng Pháp Florence Parly đánh giá chiến dịch giải cứu con tin là chiến công mà "ít có quân đội nào trên thế giới có thể thực hiện". Bà đã gửi lời cảm ơn đến các đơn vị và cá nhân tham gia vụ giải cứu con tin phức tạp. Bà cũng gửi lời chia buồn sâu sắc đến gia đình hai binh sĩ hi sinh trong chiến dịch giải cứu.

TTO - Quân đội Nigeria cho biết đã giải cứu hơn 1.000 người bị nhóm phiến quân Hồi giáo Boko Haram bắt giữ ở nhiều thành phố thuộc vùng đông bắc.