Ngoại trưởng Mỹ John Kerry và quan chức các nước bày tỏ sự hài lòng khi chuẩn bị tuyên bố thỏa thuận hạt nhân - Ảnh: Reuters

Theo AFP, người dân Iran ăn mừng rộn rã trên đường phố thủ đô Tehran ngay sau khi có tin các bên đã đạt được thỏa thuận ở Thụy Sĩ. Hàng trăm tài xế bấm còi inh ỏi trên đường Val-e-Asr Avenue, con đường dài nhất thành phố Tehran.

Tổng thống Mỹ Barack Obama mô tả đây là một thỏa thuận “lịch sử”. Ngoại trưởng Mỹ John Kerry khẳng định hôm nay là một “ngày vĩ đại”. Tổng thống Iran Hassan Rouhani cho biết các bên sẽ lập tức thảo một hiệp ước toàn diện.

Công nhận quyền hạt nhân dân sự Iran

Ngoại trưởng Iran Mohammad Javad Zarif tỏ ra rất vui vẻ. “Đây là một bước tiến lớn. Chúng ta đã chấm dứt một vòng luẩn quẩn không có lợi cho bất kỳ ai” - ông Zarif nhấn mạnh.

Cao ủy Đối ngoại Liên minh châu Âu (EU) Federica Mogherini tuyên bố Mỹ và EU sẽ lập tức dỡ bỏ các biện pháp trừng phạt liên quan đến hạt nhân đối với Iran sau khi Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) xác nhận Tehran đã tuân thủ thỏa thuận.

Ngoại trưởng Mỹ Kerry cam kết khi đó mọi nghị quyết hạt nhân của Liên Hiệp Quốc (LHQ) đối với Iran cũng sẽ được dỡ bỏ. Ông thông báo trữ lượng uranium làm giàu cấp độ cao của Iran sẽ được cắt giảm tới 98% trong vòng 15 năm tới.

Tổng thống Pháp Francois Hollande tỏ ra thận trọng khi tuyên bố phương Tây có thể nối lại các biện pháp trừng phạt nếu Tehran không thực hiện đầy đủ các cam kết. Thủ tướng Đức Angela Merkel cho rằng cộng đồng quốc tế “chưa bao giờ tới gần hơn một thỏa thuận ngăn Iran sản xuất vũ khí hạt nhân như bây giờ”.

Bộ Ngoại giao Nga đánh giá thỏa thuận giữa Iran và các cường quốc là sự công nhận quyền phát triển năng lượng hạt nhân dân sự của Iran. Matxcơva cũng đánh giá thỏa thuận này sẽ có tác động tích cực tới tình hình chính trị Trung Đông đang có nhiều căng thẳng.

Mới đây Tổng thống Mỹ Obama đã gọi điện cho Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu để thông báo về kết quả cuộc đàm phán ở Thụy Sĩ. Ông Obama nói với ông Netanyahu rằng “đây là một bước tiến bộ lớn hướng tới một giải pháp toàn diện ngằm chắn mọi ngả đường đưa Iran tới vũ khí hạt nhân”.

Phản ứng tiêu cực

Tuy nhiên Israel đã có phản ứng rất tiêu cực. Theo Reuters, người phát ngôn của ông Netanyahu cho biết ông nói với Tổng thống Obama rằng “thỏa thuận này đe dọa sự tồn tại của Israel”. Ông Netanyahu khẳng định thỏa thuận này “sẽ mở đường cho Iran sản xuất bom hạt nhân, tăng nguy cơ phổ biến vũ khí hạt nhân”.

Tại Mỹ, các nghị sĩ Đảng Cộng Hòa cũng bày tỏ nhiều nghi ngờ về thỏa thuận hạt nhân Iran. Chủ tịch Hạ viện John Boehner đòi Quốc hội phải xem xét kỹ càng thỏa thuận trước khi tính đến việc dỡ bỏ cấm vận đối với Iran. Ông Boehner chỉ trích chính quyền Tổng thống Obama “nhượng bộ các nhà đàm phán Iran”.

Thượng nghị sĩ Mark Kirk thậm chí còn mô tả Thủ tướng Anh Neville Chamberlain thời thập niên 1930 “đạt được một thỏa thuận tốt hơn với Adolf Hitler”. Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Bob Corker kêu gọi các nghị sĩ Mỹ “tiếp tục cẩn trọng với Iran”.

Giới quan sát nhận định Tổng thống Mỹ Obama sẽ gặp rất nhiều khó khăn trong việc bảo vệ thỏa thuận hạt nhân Iran trước sự đe dọa của Đảng Cộng hòa. Bởi các nghị sĩ bảo thủ của Đảng Cộng hòa có thể tìm các phá hoại thỏa thuận này.