Lãnh đạo Ban đô thị, HĐND TP.HCM lắng nghe người dân tại hẻm 25 Nguyễn Bỉnh Khiêm (Q.1) trình bày về việc phân loại rác - Ảnh: LÊ PHAN

Ngoài khó khăn về phương tiện gom , kinh phí thực hiện cũng được các quận huyện đề cập.

Xe rác một màu khiến dân hiểu lầm

Tại quận 1, đại diện Công ty Dịch vụ công ích quận cho biết khó khăn mà đơn vị gặp phải là phương tiện gom rác, việc đăng kiểm xe gom rác đang gặp khó khăn và mất nhiều thời gian.

Theo quy định hiện nay, việc gom rác sẽ thực hiện cách ngày để thu gom riêng biệt rác hữu cơ và các loại rác còn lại. Nếu gom rác hằng ngày thì phải sử dụng xe có vách ngăn riêng biệt, hoặc hai xe có hai màu khác nhau để chứa rác mà người dân đã phân loại tại nguồn.

Tuy nhiên, do việc đăng kiểm các xe mới chậm, công ty đang có nhiều xe thùng gom rác màu cam nên nhiều khi công nhân vẫn sử dụng xe này để gom các loại rác.

"Dù sử dụng hai xe giống màu để gom rác nhưng thực chất các loại rác đã được người dân phân loại, anh em công nhân để riêng nhưng người dân nhìn vào không biết sẽ nói công nhân bỏ chung" - đại diện Công ty Dịch vụ công ích quận 1 nói.

Theo vị này, vì lý do nói trên mà nhiều người dân viện cớ rồi công nhân gom rác cũng bỏ chung nên không phân loại nữa, khiến việc gom rác mất thời gian hơn.

Liên quan đến việc này, bà Hồng Nhung, ngụ P.Bến Nghé, thắc mắc: "Phường vận động dân bỏ rác riêng hai bọc mà sao khi gom rác tui thấy công nhân cứ bỏ chung vào một cái xe thùng rồi kéo ra ngoài xe ép rác. Xe thùng lấy rác này cũng chẳng có ngăn phân loại. Như vậy thì nói dân phân loại rác làm gì?".

Kinh phí eo hẹp cũng khiến các công ty công ích đau đầu. Theo quyết định 44 của UBND TP về quy định phân loại chất thải rắn sinh hoạt tại nguồn, việc gom rác sẽ thực hiện cách nhật. Nếu muốn gom rác hằng ngày thì chủ nguồn thải phải trả thêm phí.

Tuy nhiên, theo các quận, huyện, tất cả hộ dân đều yêu cầu gom rác hằng ngày nên các công ty dịch vụ công ích phải tổ chức gom rác hằng ngày, mặc dù không được cho thêm kinh phí.

Còn tại quận 6, Phòng tài nguyên - môi trường quận cho biết phương tiện gom rác đang là vấn đề bế tắc. Có đơn vị không có tiền để thay đổi phương tiện gom rác theo quy định.

Tại buổi làm việc với Ban đô thị HĐND TP.HCM mới đây về việc , ông Lê Trung Tuấn Anh, trưởng phòng quản lý chất thải rắn Sở Tài nguyên - môi trường TP, thừa nhận: "Hiện nay, để thực hiện việc phân loại rác tại nguồn, Sở Tài nguyên - môi trường TP tham mưu cho UBND TP ban hành 5 quyết định, 2 văn bản đôn đốc.

Riêng sở đã ban hành 4 kế hoạch, 1 quy trình kỹ thuật hướng dẫn người dân. Ngoài ra còn có 40 công văn đôn đốc các quận huyện thực hiện nên UBND quận, huyện đang bị "ngộp" bởi hệ thống văn bản TP triển khai xuống".

Không còn là thí điểm

Trao đổi với lãnh đạo các quận huyện, ông Nguyễn Minh Nhựt, phó trưởng Ban đô thị HĐND TP, cho rằng việc phân loại rác tại nguồn hiện nay không còn là thí điểm, quận huyện cần phải xúc tiến tuyên truyền để người dân thực hiện.

"Nếu để người dân hiểu nhầm vẫn còn thí điểm phân loại rác sẽ tồn tại tâm lý làm cũng được, không làm cũng không sao. Chính tâm lý này khiến việc thực hiện phân loại rác còn chậm, có quận huyện chỉ mới thực hiện tại cơ quan nhà nước và trường học, còn người dân thì chưa" - ông Nhựt nói.

Ông Nhựt nhắc lại lộ trình thực hiện việc phân loại rác tại nguồn TP đặt ra đến năm 2020 đạt tỉ lệ 50%, năm 2025 đạt 80%.

Sau đợt khảo sát nói trên, Sở Tài nguyên - môi trường TP đã đưa ra một số giải pháp để hỗ trợ quận, huyện giải quyết các khó khăn trong việc phân loại rác.

Cụ thể, về phương tiện gom rác, hiện nay có chính sách hỗ trợ lực lượng gom rác dân lập vay ưu đãi để chuyển đổi phương tiện chuyên dụng với số tiền vay lên đến 70% giá trị phương tiện, lãi suất 4,27%/năm và thời gian trả kéo dài trong 7 năm.

Ngoài ra, để tiết kiệm chi phí cho các chủ thu gom rác đã đầu tư xe cơ giới, TP đã phối hợp với các công ty sản xuất xe hỗ trợ hoán đổi, cải tạo công năng cho các phương tiện trên. Đồng thời hỗ trợ thủ tục pháp lý để đăng kiểm cho các phương tiện này.

Sở Tài nguyên - môi trường TP cũng kiến nghị HĐND TP xem xét bố trí thêm kinh phí từ ngân sách để hỗ trợ việc phát sinh trong thu gom rác do trước đây quy định gom rác cách nhật, nhưng người dân phản ảnh rác hữu cơ để qua ngày trong nhà có mùi nên phải gom rác mỗi ngày...

Ngoài ra, Sở Tài nguyên - môi trường TP kiến nghị việc quản lý lực lượng rác dân lập nên quy về một đầu mối để tránh tình trạng mạnh ai nấy làm, khiến việc phân loại rác không đem lại hiệu quả nhưng vẫn tốn kinh phí nhà nước.

TTO - Công ty Môi trường đô thị TP.HCM cho biết sẽ triển khai ứng dụng phân loại rác, tích điểm và quy đổi thành quà tặng nhằm khuyến khích người dân phân loại rác thải tại nguồn.