GS Lê Hồng Hạnh - Ảnh: GIA HÂN

Ngày 18-10, Hội Luật gia Việt Nam phối hợp Chi hội Luật gia Văn phòng Quốc hội tổ chức hội thảo góp ý dự thảo Luật đất đai (sửa đổi) với chủ đề hoàn thiện chính sách tài chính về đất đai và phát triển thị trường quyền sử dụng đất.

Tại hội thảo, GS.TS Lê Hồng Hạnh (Hội Luật gia Việt Nam) nhìn nhận, sửa Luật đất đai phải tạo được cơ chế xác định giá đất chuẩn xác gắn với thị trường, cung cầu về đất đai.

Dẫn câu chuyện đấu thầu các dự án có sử dụng đất, ông Hạnh cho rằng ở Việt Nam việc đấu thầu chỉ tập trung vào đất mà không tập trung vào các thông số khác. Do đó chỉ cần một “thao tác nhỏ, một quyết định của chủ tịch tỉnh là giá đất sẽ thay đổi".

Theo ông Hạnh, nếu không có được cơ chế xác định giá đất gắn với cung cầu thì những quy định về đấu thầu dự án sử dụng đất, đấu giá sử dụng đất còn luẩn quẩn và sẽ là cội nguồn của tham nhũng, lãng phí, lợi ích nhóm.

Đối với giá đất giao dịch bất động sản, ông Hạnh cho rằng không nên can thiệp mang tính hành chính của nhà nước.

Ông cho hay nếu như lo áp thuế chuyển nhượng theo giá giao dịch thực tế người dân không đóng được vì quá cao thì có thể hạ mức thuế suất xuống. Theo ông đề xuất hiện mức thuế này là 2% có thể hạ xuống 0,5% và Nhà nước vẫn đảm bảo nguồn thu.

Ông Hạnh cũng đề nghị trong quy định chuyển nhượng, đấu thầu dự án, đấu giá đất cần tuân theo tối đa nhất có thể các yếu tố thị trường, gạt bỏ chỗ nào có thể bỏ các can thiệp hành chính thì mới có thị trường như chúng ta mong muốn.

Ông Phan Văn Lâm (tạp chí Pháp Luật Và Phát Triển) cho rằng giá đất là vấn đề “quan trọng và nóng bỏng nhất hiện nay” vì nó đảm bảo được quyền và nghĩa vụ các chủ thể sử dụng đất, đặc biệt là trong giá đền bù khi Nhà nước thu hồi đất.

Thực tế theo ông Lâm, sau 10 năm thực hiện Luật đất đai, giá đất có những nơi được điều chỉnh gấp 15 - 20 lần khung giá đất song vẫn không đảm bảo “nguyên tắc của giá thị trường” và điều này thể hiện việc xây dựng khung giá đất như vừa qua chưa hợp lý.

Từ đó ông Lâm nêu quan điểm việc định giá đất phải đảm bảo quyền lợi của người dân, vừa phải thể hiện được ý chí của Nhà nước để Nhà nước đóng vai trò điều tiết.  

Ông đề xuất việc xây dựng giá đất phải có cơ chế để người dân sở hữu đất tham gia như các tổ chức tư vấn thẩm định giá đất, hạn chế tính hành chính, áp đặt của Nhà nước.

Cùng quan điểm này, ông Phạm Hữu Nghị, chuyên gia Viện Nhà nước - Pháp luật, nhận định việc thực hiện ngay cơ chế xác định giá đất theo nguyên tắc thị trường như nghị quyết 18 yêu cầu là “rất khó”. 

Theo ông, nhà đầu tư muốn có đất giá rẻ để trao đổi mua, bán kiếm lời trở thành đại gia, còn người dân muốn nộp thuế thấp nhưng lại bán được giá cao, được đền bù nhiều. Ông đề xuất thiết kế “một lộ trình” cho vấn đề này.

Ông Nghị cho rằng bảng giá đất do Nhà nước quy định có thể sử dụng để tính thuế, phí, lệ phí, xử phạt vi phạm liên quan đất đai thì được; song nếu sử dụng để áp dụng cho các trường hợp giao đất, cho thuê đất thì “trật”.

“Giá đất theo thị trường là gì? Chính là theo cung cầu. Nhưng cung cầu ở ta méo mó vì quy hoạch được điều chỉnh dễ dàng", ông Nghị nêu. 

Bộ trưởng Trần Hồng Hà: Nhiều cơ chế về đất đai TP.HCM xin thí điểm rất đúng

TTO - Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà đánh giá nhiều cơ chế, chính sách về đất đai, môi trường mà TP.HCM kiến nghị thí điểm rất đúng, có cơ sở xác đáng.