Khách hàng chọn mua ôtô hiệu Triton tại một salon trên đường Võ Văn Kiệt, P.1, Q.5, TP.HCM - Ảnh: Hữu Khoa

Trong khi đó nhiều doanh nghiệp sản xuất ôtô trong nước thay vì sản xuất đã chuyển hẳn sang nhập khẩu.

Danh mục xe nhập khẩu bán ra ở các doanh nghiệp ôtô vì thế tăng dần khi thuế nhập khẩu ôtô cũng hạ theo cam kết.

Chuộng xe nhập

Sáng 10-12 ông Nguyễn Hoàng Tuấn (Bến Lức, Long An) quay lại cửa hàng trưng bày ôtô Mitsubishi Isamco (Q.5, TP.HCM) để gắn thêm một số phụ kiện trong gói khuyến mãi lên đến 15 triệu đồng cho chiếc xe năm chỗ ngồi Attrage mà ông đã mua với giá 548 triệu đồng (đã bao gồm VAT) tại Triển lãm ôtô VN 2014 (VMS 2014) diễn ra cuối tháng 11-2014 ở TP.HCM.

Theo ông Hoàng Tuấn, nếu chỉ tính giá bán thì dòng xe này đã chiếm được cảm tình của ông do giá thấp hơn các dòng xe hạng B mà hai thương hiệu ôtô Nhật khác đang lắp ráp và bán tại VN khoảng 60 triệu đồng.

“Nếu cộng thêm 15 triệu đồng khuyến mãi phụ kiện và 20 triệu đồng phiếu quà tặng du lịch, loại xe nhập này còn rẻ hơn nữa” - ông Hoàng Tuấn phân tích.

Giải thích thêm về xu hướng chuộng xe nhập khẩu, ông Nguyễn Hoàng Lộc, nhân viên bán hàng phòng trưng bày Mitsubishi Isamco (Q.5), cho rằng do tâm lý người tiêu dùng VN nghĩ xe nhập chất lượng tốt hơn xe trong nước.

Theo ông Lộc, từ khi nơi này giới thiệu các mẫu xe Mitsubishi nhập khẩu mới, khách đến xem và đặt hàng mua rất đông. Dòng xe nào cũng có khách đặt mua và phải chờ một thời gian mới nhận được xe, riêng dòng xe Outlander Sport khách đặt hàng từ tháng 11-2014 nhưng phải đến tháng 1-2015 mới có thể có xe giao cho khách.

Từ giữa tháng 11-2014, toàn bộ 18 đại lý của Công ty liên doanh Vinastar (đơn vị liên doanh giữa Mitsubishi - Nhật Bản và một doanh nghiệp Malaysia, doanh nghiệp Việt Nam) trên toàn quốc đã xuất hiện thêm ba dòng xe mới Attrage, Outlander Sport và Pajero (đều là bảy chỗ), nâng tổng số loại xe sẽ được thương hiệu này giới thiệu tại thị trường VN lên sáu loại.

Như vậy, đến nay liên doanh này chỉ còn sản xuất và lắp ráp hai trong tổng số sáu dòng xe đang phân phối tại VN, số còn lại được nhập khẩu hoàn toàn từ Thái Lan và Nhật Bản.

Tại VMS 2014, sự kiện giới thiệu các sản phẩm ôtô lớn nhất của ngành sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu ôtô, có chín thành viên Hiệp hội Các nhà sản xuất và lắp ráp ôtô VN (VAMA) tham gia nhưng rất ít đơn vị giới thiệu xe mới được lắp ráp tại VN, phần lớn đều giới thiệu các xe mới sẽ được nhập khẩu về VN.

Suzuki VN dành hơn phân nửa diện tích gian hàng của mình để giới thiệu dòng xe Ertiga (bảy chỗ) nhập khẩu từ Ấn Độ, trong khi hai dòng xe lắp ráp trong nước từ lâu là Swift và Vitara lặng lẽ xếp trong cùng của gian hàng.

Ba trong bốn dòng xe mà Công ty Nissan VN giới thiệu tại sự kiện này lại là hai dòng xe nhập khẩu từ Nhật, một dòng xe nhập khẩu từ Mỹ.

Sau năm ngày mở cửa VMS, ban tổ chức cho biết 18 thương hiệu ôtô trưng bày đã có hơn 560 hợp đồng bán xe được ký kết, trong đó Mercedes-Benz bán được 200 xe, Ford bán 100 xe, GM bán được 36 xe Chevrolet...

Chuyển hẳn sang nhập khẩu

Từng là một trong những liên doanh có sản lượng lắp ráp ôtô lớn tại thị trường VN nhưng Vinastar không ngần ngại công khai kế hoạch chuyển sang nhập khẩu các dòng xe thương hiệu này để bán tại thị trường VN do thuế nhập khẩu ôtô sẽ giảm dần từ nay đến năm 2018.

Trao đổi với báo chí trong buổi giới thiệu ba dòng xe mới vào tháng 11-2014, ông Kazuhiro Yamana - tổng giám đốc Vinastar - khẳng định không có mẫu xe mới nào được lắp ráp tại VN. Xe Attrage được sản xuất tại Thái Lan, xe Outlander và Pajero được sản xuất tại Nhật Bản.

Ông Kazuhiro Yamana cho rằng sở dĩ Mitsubishi chọn nhập khẩu xe nguyên chiếc thay vì nhập khẩu linh kiện để lắp ráp tại nhà máy ở VN vì hãng cũng chưa biết được từ nay đến năm 2018, Chính phủ có thay đổi gì về chính sách đối với ngành công nghiệp ôtô.

Trong khi đó ông Uto Harumichi, giám đốc kinh doanh bộ phận kinh doanh ôtô Suzuki, không cho biết kế hoạch lắp ráp, sản xuất ôtô tại VN trong thời gian tới, nhưng khẳng định dòng xe công ty này chọn nhập từ Ấn Độ sẽ là đối thủ chính của một dòng xe bảy chỗ thương hiệu Nhật Bản đang thống lĩnh thị trường VN do giá rẻ hơn đến 110 triệu đồng.

Theo giám đốc bộ phận kinh doanh ôtô của một hãng xe Nhật Bản, tỉ lệ nội địa hóa ôtô VN rất thấp, chỉ nhỉnh hơn 10% với các chi tiết đơn giản, giá trị không cao. Đến năm 2018 khi thuế nhập khẩu xe nguyên chiếc trong khu vực ASEAN hạ xuống bằng 0%, doanh nghiệp của ông nếu muốn sản xuất ôtô tại VN vẫn phải nhập khẩu linh kiện từ các quốc gia khác ở ASEAN (vốn đang là căn cứ lớn của các hãng Honda, Toyota, Ford...) với giá cao nên khó cạnh tranh với ôtô nhập khẩu nguyên chiếc.

Thuế nhập khẩu ôtô theo đề xuất của 2 bộ

Năm 2018: chưa biết giá xe có rẻ?

Với người tiêu dùng, có lẽ câu hỏi đặt ra lúc này là liệu vào thời điểm năm 2018, khi thuế nhập khẩu ôtô về 0%, giá ôtô bán ra có rẻ?

Ông Phan Dương Cửu Long, tổng giám đốc Công ty Sài Gòn Ford, cho biết về nguyên tắc khi thuế nhập khẩu ôtô dưới chín chỗ ngồi giảm xuống còn 0% vào năm 2018 và thuế tiêu thụ đặc biệt vẫn giữ nguyên như hiện nay (45-60% tùy dung tích xilanh), một chiếc ôtô Yaris nhập khẩu từ Thái Lan hiện đang bán giá tương đương 33.000 USD sẽ còn 22.000 USD.

Tuy nhiên, phí trước bạ (hiện Hà Nội 12%, các địa phương khác 10%), thuế giá trị gia tăng (hiện là 10%), phí đăng ký biển số vào thời điểm đó vẫn chưa biết sẽ tăng hay giảm vì các khoản này nằm ngoài phạm vi điều chỉnh của cam kết WTO hay các hiệp định thương mại tự do FTA.

Một chuyên gia công nghiệp ôtô cho rằng để hạn chế nhập siêu, bảo vệ người tiêu dùng, Chiến lược phát triển ngành công nghiệp ôtô VN đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2035 cũng đề xuất phải kiểm soát lượng xe nhập khẩu thông qua tiêu chuẩn với các đại lý nhập khẩu: năng lực tài chính, kho, chế độ bảo trì, bảo hành... nên khó có chuyện ôtô nhập sẽ rẻ hẳn.