Cặp đôi Chloé Zhao (giải Oscar Nữ đạo diễn xuất sắc nhất) và Joshua James Richards trên thảm đỏ Oscar lần thứ 93 - Ảnh: REUTERS

Lễ trao giải Oscar lần thứ 93 vừa diễn ra sáng 26-4 giờ Việt Nam với 3 chiến thắng quan trọng thuộc về Nomadland: phim hay nhất, đạo diễn xuất sắc nhất (Chloé Zhao) và nữ diễn viên chính xuất sắc nhất (Frances McDormand).

3 bộ phim, 3 giải Oscar, 2 con chó & 3 con gà

Đó có thể coi là gia tài của bộ đôi Chloé Zhao và Joshua James Richards sau chiến thắng lịch sử dành cho Nomadland. Nàng là đạo diễn gốc Á, một "người Bắc Kinh ở New York", còn chàng là nhà quay phim người Mỹ.

Họ gặp nhau khi học khóa điện ảnh tại Trường đại học New York. Cả hai trở thành cộng sự và người yêu của nhau ngay sau khi tốt nghiệp đại học và dọn về sống chung cùng nhau để cùng thực hiện giấc mơ điện ảnh.

Zhao nói bạn không cần phải là bậc thầy của bất cứ bộ môn nghệ thuật nào mới trở thành nhà làm phim. Bạn chỉ cần tập hợp được những người giỏi nhất từng lĩnh vực của họ và mời họ về cộng tác trong một bộ phim mà bạn đạo diễn.

Và nhiệm vụ của bạn là kể chuyện thật hay. Và "người giỏi nhất" trong lĩnh vực đạo diễn hình ảnh với cô lúc đó không ai khác là Joshua James Richards. Richards cũng là người hỗ trợ Zhao tiến thẳng vào vùng đất xa xôi của nước Mỹ, nơi cả hai muốn kể những câu chuyện viễn Tây đương đại.

Songs my brother taught me (2015) là bộ phim đầu tiên của cả hai. Để làm bộ phim đầu tay kinh phí siêu thấp này, Zhao đã viết hơn 30 bản nháp kịch bản, tự điều chỉnh câu chuyện để phù hợp với kinh phí.

Cảnh phim Songs my brother taught me

Bộ phim gây ngạc nhiên đáng kể, thậm chí có nhà phê bình cho đó là tác phẩm viễn Tây đương đại hay nhất của điện ảnh Mỹ gần đây, đơn giản vì nó chạm vào được cuộc sống của những kẻ bên lề bị bỏ rơi và nói với thế giới về sự tổn thương của họ.

The Rider (2017) tiếp tục mạch tự sự này. Đó là một bộ phim đầy tính riêng tư, với ngôn ngữ hình ảnh tuyệt đẹp, nơi Zhao và Richards dùng ống kính của họ để mô tả miền viễn Tây vừa tráng lệ vừa buồn thảm, nơi các nhân vật của họ phải vật lộn giữa việc tiếp tục hay dừng lại giấc mơ của mình.

Cảnh phim The Rider

Đầu năm 2018, bộ phim chiến thắng nhiều giải quan trọng tại giải thưởng Tinh thần độc lập. Bộ phim cũng lọt vào top 10 phim hay nhất của nhiều tờ báo hay nhà phê bình điện ảnh uy tín. Đó cũng là lúc họ bắt tay vào làm bộ phim thứ 3: Nomadland, vẫn tiếp tục khám phá cuộc sống đơn độc của những con người nhỏ bé vùng viễn Tây nước Mỹ.

Các bộ phim độc lập của Zhao, mà cô thường đảm trách các vai trò sáng tạo quan trọng như biên kịch, đạo diễn, sản xuất và kiêm luôn cả dựng phim thường có phong cách hyper-realistic (tạm hiểu là phong cách cực thực) với những câu chuyện nửa tài liệu, nửa hư cấu và chọn những diễn viên không chuyên.

Nomadland có vẻ là ngoại lệ duy nhất trong bộ ba, khi có thêm hai diễn viên tài năng là Frances McDormand và David Strathairn, nhưng bằng cách nào đó, ta có cảm giác như họ cũng là những nhân vật từ đời sống bước lên màn ảnh.

Đạo diễn Chloe Zhao (phải) và diễn viên Frances McDormand, hai tài năng kết hợp làm nên sự xuất sắc của phim Nomadland - Ảnh: Joshua Richards/Searchlight Pictures

Richards là người hỗ trợ và làm tôn lên giá trị thẩm mỹ điện ảnh của Zhao bằng những góc máy có tính bao quát và những khung hình đậm chất tự sự và thân mật về những nhân vật cô độc giữa thế giới tự nhiên bao la rộng lớn.

Khi trả lời phỏng vấn Vanity Fair, Richards đã nói về bạn gái của mình: "Chloé có khả năng rất lớn trong việc nắm bắt tâm lý con người và câu chuyện mang tính phổ quát của họ". Đấy là lý do tại sao nhà làm phim đến từ Trung Quốc này có bước tiến nhanh đến thế ở Hollywood.

Cho dù Nomadland mang lại nhiều vinh quang, cuộc sống của cặp đôi này vẫn không mấy thay đổi. Họ vẫn sống như những nhà làm phim độc lập ẩn dật trong ngôi nhà ở vùng ngoại ô tại Ojai, California với hai con chó và ba con gà bầu bạn.

Nữ diễn viên Hàn Quốc Youn Yuh Jung đoạt tượng vàng Oscar Nữ diễn viên phụ xuất sắc nhất cho vai diễn trong phim Minari - Ảnh: Reuters

Ghi nhận những gương mặt mới và tôn vinh những tài năng cựu trào

Ở những hạng mục đầu tiên được công bố, những cái tên mới lần lượt được vinh danh. Nam diễn viên phụ xuất sắc nhất thuộc về diễn viên da đen Daniel Kaluuya với vai diễn thủ lĩnh đảng Báo đen trong bộ phim tiểu sử sặc mùi chính trị: Judas and the Black Messiah.

Nam diễn viên người Anh này chỉ mới tỏa sáng cách đây 4 năm nhờ vai chính trong bộ phim kinh dị Get out của đạo diễn Jordan Peel, nhưng đã có bước tiến nhanh chóng trong sự nghiệp với những bộ phim thành công gần đây.

Hai giải Kịch bản gốc và Kịch bản chuyển thể xuất sắc nhất cũng được công bố khá sớm, thuộc về Emerald Fennell và Florian Zeller - hai biên kịch kiêm đạo diễn trong bộ phim đầu tay mà họ dàn dựng là Promising young woman và The Father, trong đó mỗi phim nhận tới 6 đề cử Oscar.

Sự mới mẻ trong việc tiếp cận đề tài và cấu trúc kịch bản giàu sáng tạo là những điểm mạnh giúp hai gương mặt mới này chiến thắng.

Youn Yuh Jung, nữ diễn viên đến từ Hàn Quốc, giành chiến thắng thuyết phục cho giải Nữ diễn viên phụ xuất sắc nhất nhờ vai diễn vừa mang đến tiếng cười vừa lấy đi nước mắt của khán giả trong bộ phim về đề tài nhập cư Minari.

Đạo diễn Lee Isaac Chung (trái) và dàn diễn viên - Ảnh: DEADLINE

Giải thưởng của Youn Yuh Jung vừa có tính chất ghi nhận hiếm hoi cho một diễn viên đến từ châu Á, nhưng đồng thời cũng có giá trị tôn vinh cho một tài năng cựu trào, bất chấp màu da hay nguồn gốc.

Trong khi đó, ở hai giải thưởng diễn xuất quan trọng được công bố cuối cùng là Nữ và Nam diễn viên chính xuất sắc nhất, thay vì ghi nhận hai tài năng mới là Casey Mulligan và Chadwick Boseman (nam diễn viên đã qua đời vì ung thư cách đây chưa lâu), Viện Hàn lâm Mỹ cuối cùng đã phải dành sự tôn vinh cho hai tài năng lớn của điện ảnh Mỹ là Frances McDormand (Nomadland) và Anthony Hopkins (The Father) với hai vai diễn mà phải dùng tới từ "quyền năng" để mô tả cho sức mạnh trong diễn xuất của họ.

Phim hay nhất Nomadland: làm bạn với chính bản thân ta

Trong Nomadland, Fern - một người phụ nữ lớn tuổi mất tất cả ở tuổi xế chiều - đã chọn cuộc sống du mục như một hành trình tìm sự giải thoát cho cuộc đời mình.

Bộ phim, mặt nào đó vẫn là tiếng nói quan trọng mang tính phản biện xã hội mạnh mẽ, đặc biệt là sự mong manh của nước Mỹ trước một biến cố nào đó mang tính lịch sử như khủng hoảng kinh tế (và dịch bệnh chẳng hạn).

Frances McDormand đóng trong phim Nomadland - Ảnh: Variety

Nhưng ở một mặt cao hơn và phảng phất tinh thần thiền định của Phật giáo, phá vỡ bức tường ngăn cách biên giới, Nomadland là bộ phim về hành trình thức tỉnh và giúp ta trả lời câu hỏi mang tính hiện sinh về nỗi cô đơn và cô độc của kiếp người khi đang ở bên kia sườn dốc cuộc đời.

Bộ phim như một phương thuốc chữa lành cho những tâm hồn thương tổn, rằng trước cuộc đời vốn nhiều biến động và bất ổn này, hãy hướng nhiều hơn vào bên trong tâm hồn mình, làm bạn với chính bản thân ta và với thiên nhiên, hơn là tìm kiếm nguồn vui hay sự nương tựa từ bên ngoài.

Vai diễn Fern được Frances McDormand hóa thân với sự chín muồi ở tuổi 63, giúp bà chiến thắng giải Oscar lần thứ 3 cho diễn xuất, ngang bằng với thành tích của Meryl Streep, Ingrid Bergman, Jack Nicholson, Daniel Day Lewis và chỉ thua mỗi Katherine Hepburn (4 giải) mà thôi.

Điện ảnh châu Á - ngôi sao đang lên của giải Oscar

TTO - Oscar những năm gần đây ngày càng tiến bộ trong việc đa dạng hóa sắc tộc, và các đại diện đến từ châu Á cũng đang ghi nhiều dấu ấn đậm nét hơn tại giải thưởng điện ảnh lớn nhất hành tinh này.