Theo báo New York Times ngày 14-9, ứng viên phó tổng thống Mỹ J.D. Vance đã vừa chia sẻ về kế hoạch hòa bình, kết thúc chiến tranh ở Ukraine mà ông và cựu tổng thống Donald Trump sẽ theo đuổi nếu thắng cử.

Ukraine sẽ từ bỏ NATO?

Chia sẻ trong podcast phỏng vấn được kênh YouTube "The Shawn Ryan Show" đăng ngày 12-9, ông Vance khẳng định ông Trump sẽ ngồi xuống bàn đàm phán với các lãnh đạo Nga, Ukraine và châu Âu rồi nói: "Các anh cần hình dung một sự dàn xếp hòa bình trông như thế nào".

Thượng nghị sĩ bang Ohio tiếp tục mô tả thỏa thuận ông Trump sẽ theo đuổi, bao gồm một số điều khoản chính: Nga được giữ lại các khu vực đã chiếm đóng và hai bên thiết lập khu phi quân sự dọc ranh giới chiếm đóng của quân đội hai nước trên chiến trường.

Tại khu phi quân sự trên, Kiev sẽ dồn quân đầu tư phòng tuyến mạnh mẽ để ngăn các cuộc tấn công khác từ Nga.

Ông Vance cũng cho rằng mặc dù về cơ bản, Ukraine vẫn sẽ là quốc gia độc lập có chủ quyền nhưng Matxcơva vẫn sẽ nhận "sự bảo đảm về tính trung lập" từ Kiev.

Ứng viên phó tổng thống Mỹ chia sẻ: "Ukraine sẽ không gia nhập Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO). Họ sẽ không gia nhập những tổ chức liên minh dạng như vậy. Tôi nghĩ sau cùng, tình hình sẽ thành ra như thế".

Phản ứng trái chiều

Rất nhanh sau những chia sẻ trên, giới phân tích đã nổ ra cuộc tranh luận nhiều chiều về những nhận định của ông Vance.

Bà Victoria J. Nuland, cựu quan chức cấp cao của Bộ Ngoại giao Mỹ, cho rằng bức tranh của ông Vance rất giống với điều khoản hòa bình được Tổng thống Nga Vladimir Putin đề ra.

"Đây về cơ bản là bản đề xuất đã được đưa ra hồi tháng 2. Vì sao? Vì nó là món quà rất lớn cho ông (Putin)", bà Nuland nhận định.

Từ khi cuộc xung đột quân sự tại Ukraine bùng nổ hồi tháng 2-2022 đến nay, Điện Kremlin vẫn kiên trì với những điều khoản kết thúc chiến tranh cơ bản: Nga giữ lại các lãnh thổ đã chiếm được và Ukraine cam kết sẽ là nước trung lập.

Ông Luke Coffey, nhà nghiên cứu cấp cao tại Viện Hudson, đánh giá tầm nhìn của ông Vance hoàn toàn bỏ qua ý chí của người dân Ukraine. Ông nhận định: "Tôi không nghĩ điều ông ta vừa đề ra là đề xuất hòa bình thực tế. Ông ta đề ra kế hoạch đảm bảo chiến thắng cho Nga".

Tuy nhiên, ông Elbridge A. Colby - quan chức Bộ Quốc phòng Mỹ dưới thời ông Trump - lại nêu ý kiến cho rằng kế hoạch của ông Vance dựa trên đánh giá thực tiễn tình hình chiến trường.

Ông Colby chỉ ra rằng phía Nga vẫn đang có những bước tiến lớn ở miền đông Ukraine và đã tiến hành phản công ở Kursk. Các cuộc chiến cũng thường kết thúc với đường phân định mới là ranh giới giữa quân đội hai bên.

Ngoài ra, việc Ukraine không gia nhập NATO cũng là quyết định chính sách đúng đắn vì việc mở rộng khối này về phía đông không phục vụ lợi ích an ninh của Mỹ. Kiev cũng sẽ không bị ép phải rời các thiết chế hợp tác kinh tế - xã hội với châu Âu.

"Thượng nghị sĩ Vance chỉ đang thực tế và đề ra một cơ sở mang tính thực tiễn để kết thúc cuộc xung đột. Cùng lúc, nhiều người khác lại mơ đến các mộng tưởng thiếu trách nhiệm", ông Colby kết luận.

Tin tức thế giới 4-9: Ông Trump có kế hoạch 'cụ thể' cho Ukraine; Nội các Ukraine liên tục biến động

Nội các Ukraine tiếp tục biến động, phó thủ tướng từ chức; Cựu cố vấn thống đốc New York bị cáo buộc làm gián điệp cho Trung Quốc, lấy hàng triệu USD; Nvidia mất 279 tỉ USD trong một ngày... là những tin tức thế giới đáng chú ý ngày 4-9.