Tổng thư kí NATO Jens Stoltenber chuẩn bị phát biểu tại cuộc họp trù bị cho thưởng đỉnh NATO tại London, Anh ngày 21-6, 2018 - Ảnh: REUTERS

Đây là thông tin được đưa ra chỉ một ngày trước lễ Độc lập của nước Mỹ, ngay trước thềm cuộc họp thượng định dự kiến sẽ rất căng thẳng của khối NATO vào ngày 11,12-7 tại Brussels do người phát ngôn của Nhà Trắng Hogan Gidley tuyên bố. Theo đó, Tổng thống Mỹ Donald Trump sẽ tái khẳng định với đại diện các nước NATO là Mỹ không thể là "con lợn tiết kiệm của thế giới".

Theo tường thuật của hãng Reuters, ông Trump đã gây áp lực đối một số đồng minh NATO bằng cách gửi thư cho Na Uy, Canada và các đồng minh Châu Âu khác yêu cầu họ gia tăng chi tiêu quốc phòng. 

Trong thư gửi Thủ tướng Na Uy Erna Solberg ngày 19-6, ông Trump viết rằng Na Uy "vẫn là đồng minh NATO duy nhất có chung đường biên giới với Nga mà vẫn không có một kế hoạch đáng tin cậy nào để chi tiêu 2% tổng thu GDP cho quốc phòng".

Năm 2014, sau khi Nga sáp nhập Bán đảo Crimea của Ukraine, NATO đã nhất trí sẽ chấm dứt cắt giảm ngân sách quốc phòng, bắt đầu chi tiêu nhiều hơn và tiến tới mục tiêu chi 2% GDP cho quốc phòng trong vòng 10 năm.

Trong email ngày 3-7 cho hãng tin AP, Bộ trưởng Quốc phòng Na Uy Frank Bakke-Jensen khẳng định "Na Uy vẫn ủng hộ quyết định của Hội nghị thượng đỉnh NATO năm 2014 và đang có hành động theo quyết định này". Ông cho biết Na Uy đã chi "nhiều hơn nhiều" so với mục tiêu của NATO về thiết bị quân sự mới.

Cùng ngày, Bộ trưởng Quốc phòng Đức, bà Ursula von der Leyen xác nhận "chúng tôi vẫn tán thành mục tiêu 2 phần trăm. Chúng tôi đang trên đường đạt được mục tiêu đó. Và Đức gánh vác trách nhiệm đáng kể trong liên minh".

Hội nghị thượng đỉnh NATO sắp tới là cuộc họp quan trọng đầu tiên sau hội nghị G7 đầy những bất đồng ở Canada vào tháng sáu vừa qua. Giới quan sát lo ngại những bất đồng về thuế, việc Mỹ rút khỏi hiệp định khí hậu toàn cầu Paris và thỏa thuận hạt nhân Iran có thể làm suy yếu sự thống nhất liên minh.

Năm ngoái, ông Trump đã phê phán gay gắt các đối tác NATO của Mỹ, chỉ trích họ vì chi tiêu chưa đủ trong khi Mỹ chi quá nhiều. Theo Reuters, Mỹ chi tiêu cho quốc phòng nhiều hơn so với tất cả các nước khác cộng lại - 3,61% GDP trong năm 2016, tương đương khoảng 664 tỉ USD.