Tổng thống Trump trong bài phát biểu đầu tiên truyền hình trực tiếp từ Phòng Bầu dục của Nhà Trắng - Ảnh: REUTERS

"Một cuộc khủng hoảng nhân đạo và an ninh đang bùng lên từng ngày ở biên giới phía nam. Mỗi ngày, các sĩ quan biên phòng của nước Mỹ phải đối phó với hàng ngàn người nhập cư bất hợp pháp đang tìm cách trốn vào đất nước của chúng ta" - Tổng thống Trump mở đầu, mô tả làn sóng nhập cư bất hợp pháp đang khiến hàng triệu người Mỹ bị tổn thương.

Đây là bài phát biểu cấp quốc gia hiếm hoi được truyền hình trực tiếp vào khung giờ cao điểm từ Phòng Bầu dục ở Nhà Trắng. Tổng thống Trump đã đề cập tới cuộc khủng hoảng an ninh và nhân đạo thực tế ở biên giới phía Nam của Mỹ.

"Chúng ta đã hết chỗ chứa họ nhưng cũng không có cách để trả họ về quê hương một cách chóng vánh. Nước Mỹ luôn cảm thấy tự hào đón chào những người nhập cư hợp pháp, những người làm giàu thêm cho xã hội và cống hiến cho đất nước của chúng ta. Nhưng tất cả người Mỹ đang bị tổn thương bởi tình trạng nhập cư lậu không kiểm soát", ông chủ Nhà Trắng nói.

Những bất đồng giữa ông Trump và phe Dân chủ kiểm soát Hạ viện về ngân sách dành cho bức tường dọc biên giới Mỹ - Mexico đã đẩy chính phủ Mỹ tới bờ vực đóng cửa trong ba tuần qua. Bế tắc chồng bế tắc khi phe Dân chủ nhất quyết không chi một xu cho bức tường biên giới trong khi ông Trump muốn có 5,7 tỉ USD mới chịu mở cửa chính phủ.

Tổng thống Trump, trong cuộc họp báo ngày 4-1 đã đe dọa sử dụng quyền thiết lập tình trạng khẩn cấp quốc gia, bỏ qua quốc hội để huy động ngân sách xây bức tường. Trong nhiều ngày sau đó, lời đe dọa ấy tiếp tục được lặp lại và lởn vởn trong đầu giới phân tích.

Nhưng trong bài phát biểu đầu tiên từ Phòng Bầu dục dài 9 phút vào lúc 21h tối 8-1 (giờ Mỹ), tức 9h sáng ngày 9-1, giờ Việt Nam, tổng thống Trump đã tuyệt nhiên không nhắc đến lời đe dọa đã nêu ra những ngày trước.

"Theo yêu cầu của phe Dân chủ, sẽ có một hàng rào thép thay vì bức tường bê-tông ở biên giới. Hàng rào đó cực kỳ quan trọng với an ninh biên giới. Nó cũng là thứ những nhân viên của chúng ta cần và muốn ở biên giới".

Những cuộc gặp gần đây giữa Tổng thống Trump với các lãnh đạo phe Dân chủ hầu như không đạt được kết quả nào, hai bên chỉ chú trọng nêu quan điểm của mỗi bên mà không thể hiện sự nhượng bộ. 

Đảng Dân chủ khẳng định không ủng hộ yêu cầu chi 5,7 tỉ USD cho kế hoạch xây tường chắn dọc biên giới phía Nam của Mỹ. 

Hạ viện do đảng Dân chủ nắm đa số tuần trước đã thông qua nghị quyết cấp ngân sách ngắn hạn cho Bộ An ninh Nội địa đến ngày 8-2 tới, nhưng không bao gồm khoản chi cho việc xây tường biên giới, đồng thời cũng thông qua một dự luật về gói ngân sách cấp cho các cơ quan còn lại của Chính phủ Mỹ đến cuối năm tài khóa 2019.