Mỹ và Trung Quốc dự kiến bước vào cuộc đàm phán thương mại từ 8-5 - Ảnh: REUTERS

"Tôi nghĩ tổng thống đang đưa ra một cảnh báo rằng: biết gì không, thuế quan sẽ vẫn còn đó nếu Trung Quốc không đồng ý đàm phán thương mại" - cố vấn kinh tế của Nhà Trắng Larry Kudlow nói trên Fox News tối ngày 5-5, giờ địa phương.

Trưa 5-5, nửa đêm 5-5 giờ Việt Nam, Tổng thống Mỹ Donald Trump bất ngờ tuyên bố tăng thuế nhập khẩu, đổ lỗi cho tiến độ đàm phán.

"Thỏa thuận thương mại với Trung Quốc vẫn tiếp diễn, nhưng quá chậm, trong lúc họ đang nỗ lực đàm phán. Không!" - ông Trump viết trên Twitter. 

Theo đó, Mỹ sẽ tăng thêm mức thuế từ 10% lên 25% đối với 200 tỉ hàng hoá Trung Quốc vào 10-5 và đe dọa sẽ tiếp tục tăng thuế với 325 tỉ USD hàng hoá còn lại.

Thời điểm công bố kế hoạch thuế cho thấy lời đe doạ của ông Trump nhằm gây sức ép với Bắc Kinh và ghi điểm trong mắt người dân Mỹ.

"Với Tổng thống Trump, ta chẳng bao giờ biết, nhưng rất có thể đây chỉ là một lời đe dọa. Nếu họ công bố một thỏa thuận vào cuối tuần này, nó sẽ cho thấy ông ấy hành động cứng rắn nhất có thể để có được thỏa thuận" - Chad Bown, thuộc Viện Kinh tế Quốc tế Peterson, cho biết.

Ông Trump trước nay vẫn khoe rằng các biện pháp thuế quan giúp ông tạo đòn bẩy trong các thỏa thuận thương mại với các đối thủ từ Trung Quốc cho đến các đồng minh như Canada, Mexico và Liên minh châu Âu.

Tổng thống Mỹ Donald Trump - Ảnh: REUTERS

Ngoài ra, cũng chưa rõ chính quyền Mỹ có thể thực sự nâng thuế ngay trong tuần này hay không khi các quan chức thương mại cho rằng cần thời gian để thông báo đến các doanh nghiệp, theo tờ Wall Street Journal. Thời gian qua, chính quyền Mỹ vẫn luôn thận trọng trong việc áp thêm thuế ngõ hầu tránh bị kiện tụng.

Tuy nhiên nhiều ý kiến lo ngại việc tăng thuế lần này sẽ gây tác dụng ngược khiến Trung Quốc sẽ có hành động trả đũa. 

Phó thủ tướng Trung Quốc Lưu Hạc, nhà đàm phán thương mại chính của Bắc Kinh, cũng từng huỷ chuyến công du đến Mỹ cuối 2018 sau khi Washington cương quyết đòi tăng thuế nhập khẩu từ Trung Quốc.

Tờ Wall Street Journal ngày 5-5 đưa tin động thái của chính quyền Trump khiến nhiều quan chức Trung Quốc bất và Bắc Kinh đang cân nhắc việc nối lại cuộc đàm phán vào 8-5 tới dù trước đó có nhiều dự báo hai nước sẽ đạt được thỏa thuận vào cuối tuần này.

Trong khi đó, chiến lược gia Patrick Chovanec của Công ty quản lý tài sản Silvercrest cảnh báo lời đe doạ của ông Trump sẽ khiến các nhà đầu tư bất an và đẩy thị trường đị xuống.

"Viễn cảnh thuế tăng cao hơn và áp dụng rộng hơn là một trong những yếu tố đẩy thị trường đi xuống trong quý 4 năm 2018" - ông Chovanec nói.

Các quan chức Mỹ - Trung gặp gỡ tại Bắc Kinh ngày 1-5 - Ảnh: REUTERS

TTO - Bắc Kinh có thể rút khỏi cuộc đàm phán tuần này sau khi tổng thống Mỹ tuyên bố sẽ tăng thuế hàng nhập khẩu từ Trung Quốc.