Sáng 5-3 (giờ Việt Nam), Tổng thống Mỹ Donald Trump đã lập kỷ lục với bài phát biểu đầu tiên dài nhất trước Quốc hội hoặc thông điệp liên bang, kéo dài 1 tiếng 40 phút, vượt qua mọi tổng thống trước đó, kể cả chính ông trong nhiệm kỳ đầu.

Sau bài phát biểu dài kỷ lục trên, các cơ quan truyền thông Mỹ gồm Đài CNN, NBC News và báo New York Times đã tổng hợp những điểm nhấn đáng chú ý. 

Bảo vệ việc áp thuế quan, chỉ trích ông Biden

Trước Quốc hội Mỹ, ông mô tả đất nước dưới thời cựu tổng thống Joe Biden là nơi tràn ngập những người nhập cư bạo lực và chìm trong giá cả tăng cao.

Trong khi tuyên bố đã "phải thừa hưởng một thảm họa kinh tế từ chính quyền trước", ông Trump ca ngợi hàng loạt hành động mà ông đã thực hiện và khẳng định đây "mới chỉ bắt đầu".

Bảo vệ cho mức thuế quan 25% áp lên Canada và Mexico, ông Trump khẳng định việc các nước áp thuế với Mỹ là không công bằng và đang "bảo vệ linh hồn của đất nước". Ông nói rằng thuế quan đối ứng sẽ có hiệu lực vào ngày 2-4.

Ông Trump thừa nhận "sẽ có một chút xáo trộn", nhưng khẳng định nước Mỹ "ổn với điều đó và sẽ không nghiêm trọng".

Tổng thống Trump cũng hứa hẹn về sự phục hồi của nền kinh tế và chỉ trích cựu tổng thống Joe Biden về các vấn đề đang diễn ra như lạm phát và giá trứng.

DOGE và chương trình nghị sự

Ông Trump đã nhấn mạnh vai trò của tỉ phú Elon Musk - người có mặt trong khán phòng và Ban Hiệu suất chính phủ (DOGE). Ông liệt kê một danh sách dài các chương trình đã bị cắt giảm ngân sách bởi DOGE, gọi đây là “các ví dụ về gian lận”.

Ông cũng lặp lại tuyên bố “một số lượng lớn người Mỹ đã chết vẫn đang nhận trợ cấp an sinh xã hội”.

Tuy nhiên vấn đề lớn nhất mà Quốc hội có thể phải giải quyết trong năm nay là dự luật thuế và chi tiêu quan trọng.

Ông Trump đã nêu rõ các ưu tiên của mình, nhắc lại lời kêu gọi cắt giảm thuế, bao gồm các đề xuất mà ông đã vận động tranh cử, đặc biệt là loại bỏ thuế đối với tiền boa và làm thêm giờ.

Ông cũng kêu gọi bãi bỏ Đạo luật CHIPS và Khoa học, được ông Biden ký vào năm 2022 nhằm thúc đẩy sản xuất chất bán dẫn trong nước. “Chúng ta nên loại bỏ Đạo luật CHIPS” - ông Trump nói.

Ông Trump nói ông đang xem xét kế hoạch hành động đối với sản xuất khoáng sản quan trọng và đất hiếm trong nước.

Ukraine, kênh đào Panama và Greenland

Ông Trump tiếp tục chỉ trích hàng tỉ USD mà Mỹ đã chi để hỗ trợ Ukraine trong cuộc xung đột với Nga: "Các vị muốn tiếp tục thêm 5 năm nữa sao?", ông Trump hỏi.

"Tôi cũng đang làm việc không biết mệt mỏi để chấm dứt cuộc xung đột tàn khốc ở Ukraine", ông nhấn mạnh.

Nhà lãnh đạo Mỹ cũng nhắc đến lá thư của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, cho biết nhà lãnh đạo Ukraine đã sẵn sàng ký thỏa thuận khoáng sản với Mỹ và phía Nga cũng đã sẵn sàng cho hòa bình.

Bên cạnh đó, ông cũng tiếp tục kêu gọi đưa kênh đào Panama và Greenland vào quyền kiểm soát của Mỹ.

“Chúng ta đã không giao kênh đào cho Trung Quốc. Chúng ta trao nó cho Panama. Và chúng ta sẽ lấy lại nó", ông Trump nói.

“Chúng ta cần Greenland cho an ninh quốc gia và quốc tế” - ông tiếp tục, gọi đây là “một vùng đất rất, rất lớn". 

“Tôi nghĩ chúng ta sẽ có được nó. Bằng cách này hay cách khác, chúng ta sẽ có được nó”, ông Trump nói, trong khi các nghị sĩ Đảng Cộng hòa vỗ tay và cười lớn.

Đảng Dân chủ phản đối ồn ào và lặng lẽ

Chỉ vài phút sau khi ông Trump phát biểu, dân biểu Đảng Dân chủ AI Green của bang Texas đã ngắt lời và hét lên: "Ông không có quyền cắt giảm Medicaid (PV - bảo hiểm chăm sóc sức khỏe cho người có thu nhập thấp)".

Tiếng la ó từ các nghị sĩ Đảng Dân chủ vang lên xuyên suốt bài phát biểu của ông Trump, một số người thậm chí rời khỏi khán phòng để bày tỏ sự phản đối. Một số người khác, như thượng nghị sĩ Chris Murphy, Patty Murray đã bỏ qua luôn bài phát biểu của tổng thống.

Một nhóm hạ nghị sĩ Đảng Dân chủ giơ cao các biểu ngữ ghi: “Musk ăn cắp”, “cứu Medicaid" và "bảo vệ cựu binh". Hạ nghị sĩ Rashida Tlaib còn mang theo một bảng trắng và liên tục viết các thông điệp khác nhau trong suốt bài phát biểu của ông Trump như "không có vua" hay "phản đối".

Vài nghị sĩ Dân chủ đã bật cười khi ông Trump nói rằng kỷ nguyên cai trị của "những quan chức không được bầu" đã kết thúc, và họ chỉ vào cố vấn của ông Trump là tỉ phú Elon Musk.

Trái ngược là những tiếng vỗ tay và hưởng ứng nhiệt liệt từ các thành viên Đảng Cộng hòa xuyên suốt bài phát biểu. Họ đã hô vang "Trump! Trump! Trump!" khi tổng thống Mỹ kể về "cuộc trấn áp biên giới và nhập cư sâu rộng nhất trong lịch sử nước Mỹ".

Sẽ có cảnh châu Âu và Trung Quốc bắt tay chống ông Trump?

Ngày 4-3, nhà nghiên cứu Katja Bego tại tổ chức Chatham House (Anh) bình luận: "Ông Trump đang đẩy châu Âu và Trung Quốc xích lại gần nhau hơn".