Cuộc họp báo ngày 14-4 tại Nhà Trắng chứng kiến những cuộc đấu khẩu căng thẳng giữa ông Trump và các phóng viên - Ảnh: REUTERS

Theo Đài NBC, đây không phải là lần đầu tiên ông Trump khẳng định mình có đủ thẩm quyền để chấm dứt các biện pháp giãn cách xã hội, và mở cửa lại nền kinh tế trước các tác động chưa từng có của đại dịch COVID-19.

"Tôi sẽ nói rất đơn giản: tổng thống Mỹ có thẩm quyền làm những gì tổng thống có thẩm quyền làm. Tổng thống Mỹ là người ra quyết định cuối cùng", ông Trump khẳng định trong cuộc họp báo rạng sáng 14-4 (giờ Việt Nam).

Tổng thống Mỹ Donald Trump nhấn mạnh nhiều điều khoản của Hiến pháp Mỹ cho ông quyền lực để áp đảo thống đốc các tiểu bang, những người đã ban bố sắc lệnh ở nhà tại các bang do mình nắm quyền. Chưa đủ, ông Trump còn cam đoan với với một phóng viên rằng ông sẽ cung cấp một bản tóm tắt pháp lý để chứng minh cho những điều vừa nói.

Tuy nhiên, Đài NBC bình luận có lẽ ông Trump đã nói hớ về điều này trong lúc tranh cãi dữ dội với các phóng viên.

Theo các chuyên gia về hiến pháp Mỹ, thẩm quyền yêu cầu các doanh nghiệp đóng cửa trong một cuộc khủng hoảng sức khỏe cộng đồng được xếp vào dạng "thẩm quyền cảnh sát".

Do đó chiếu theo hiến pháp, cũng giống như việc các bang có quyền thiết lập hệ thống cảnh sát riêng, quyền yêu cầu đóng cửa và mở cửa doanh nghiệp thuộc về chính quyền tiểu bang.

Bà Bernadette Meyler, giáo sư luật Đại học Stanford, khẳng định tổng thống không có quyền yêu cầu các thống đốc dỡ bỏ hoặc nới lỏng các biện pháp hạn chế tự do xã hội đã áp đặt ở bang họ.

Chưa kể các biện pháp giãn cách xã hội hiện nay do thống đốc các bang tự ban bố, với mức độ khác nhau, không phải do ông Trump áp đặt, bà Meyler lập luận thêm.

Trong khi luật pháp tiểu bang rất khác nhau, điểm chung là phần lớn đều trao cho các thống đốc hoặc các quan chức y tế công cộng quyền hạn chế các tương tác công cộng trong các trường hợp khẩn cấp.

Chẳng hạn, luật của bang Washington cho phép thống đốc "sau khi tuyên bố tình trạng khẩn cấp ... có thể ra lệnh cấm... bất kỳ số lượng người nào, tùy theo chỉ định của thống đốc, tập hợp hoặc tập trung trên đường phố công cộng, công viên hoặc các khu vực mở khác của tiểu bang này, một cách công khai hoặc riêng tư".

Một chuyên gia khác cho rằng chính quyền liên bang của ông Trump chỉ nên dừng lại ở mức đưa ra các hướng dẫn, khuyến nghị cho các bang làm thế nào để bảo đảm an toàn sức khỏe của người dân khi mở cửa lại nền kinh tế.

Trên thực tế các bang đã bắt đầu tính chuyện nới lỏng từng bước và nối lại các hoạt động kinh tế, không cần chờ ông Trump.

6 bang ở bờ đông nước Mỹ, trong đó có New York, ngày 13-4 đã bắt tay nhau phối hợp tìm giải pháp cho vấn đề này, một nỗ lực nhằm chứng minh quyền lực của các tiểu bang. Tại bờ tây, California, Washington và Oregon cũng bắt tay làm điều tương tự trong cùng ngày, theo Hãng tin Reuters.

Không yêu cầu dân ở nhà phòng dịch, một số bang Mỹ đang ‘đùa với lửa’?

TTO - Ngay cả khi hầu như mọi bang ở Mỹ đều đã phát lệnh yêu cầu người dân ở nhà để phòng chống dịch COVID-19, vẫn có một số bang không làm vậy, trong đó có Arkansas.