Tổng thống Trump chỉ trích Nhật Bản ngay trước chuyến công du 3 ngày đến nước này - Ảnh: REUTERS

"Gần như tất cả các nước trên thế giới đều đang trục lợi từ Mỹ. Tôi nói điển hình như Nhật Bản nhé. Chúng ta có một hiệp ước phòng thủ với họ. Nếu Nhật bị tấn công, chúng ta sẽ bước vào Thế chiến thứ III", ông Trump đặt vấn đề trong cuộc phỏng vấn với Đài Fox ngày 26-6.

"Quân đội Mỹ sẽ tới đó, chúng ta sẽ bảo vệ họ, sẽ chiến đấu cho họ và trả giá bằng mạng sống, của cải của mình. Chúng ta sẽ chiến đấu bằng mọi giá, tôi nói thế đúng chứ? Nhưng nếu nước Mỹ bị tấn công, Nhật sẽ chẳng làm được cái tích sự gì hết. Họ sẽ ngồi đó và xem tin tức về vụ tấn công qua một cái TV Sony", Tổng thống Mỹ vẽ ra viễn cảnh đầy hình tượng.

Đây không phải là lần đầu tiên ông Trump công kích các đồng minh và đối tác thương mại của Mỹ. 

Từ châu Âu đến châu Á, ở đâu người ta cũng nghe thấy những lời than phiền của Tổng thống Mỹ về những bất công mà Washington đang phải gánh chịu trong các mối quan hệ này.

Việc Nhật Bản và Hàn Quốc đồng ý trả nhiều tiền hơn để phụ "nuôi dưỡng" lính Mỹ trú đóng, mua thêm vũ khí Mỹ dường như không khiến ông Trump hài lòng. 

Tokyo và Washington dường như vẫn bế tắc trong các cuộc đàm phán thương mại nhằm giảm thâm hụt thương mại.

Để "chiều lòng" ông Trump, Nhật Bản gần đây đã cố gắng tăng cường hiện diện quân sự tại các khu vực như Biển Đông, Ấn Độ Dương.

Chính quyền Nhật lo lắng

Những chỉ trích của ông Trump về sự bất công trong hiệp ước phòng thủ chung ngay trước thềm chuyến công du đến Nhật Bản khiến chính quyền của Thủ tướng Shinzo Abe lo lắng, dù đang bận rộn với cuộc bầu cử sắp diễn ra.

Chánh văn phòng nội các Nhật Bản Yoshihide Suga đã phải lên tiếng trấn an ngay ngày hôm nay 27-6, nhấn mạnh Tokyo và Washington chưa có bất kỳ cuộc thảo luận nào về việc sửa đổi hiệp ước phòng thủ. 

Hiệp ước phòng thủ chung giữa Nhật Bản và Mỹ được ký năm 1951 đã trao cho Tokyo sự bảo vệ dưới cái ô hạt nhân của Washington. Trong đó Mỹ cam kết sẽ bảo vệ Nhật Bản nếu nước này bị tấn công.

Đổi lại Nhật sẽ cho phép Mỹ sử dụng các căn cứ chiến lược đặt trên lãnh thổ nước này, như căn cứ thủy quân lục chiến ở Okinawa và căn cứ hải quân có thể triển khai tàu sân bay tại Yokosuka. Quân số lính Mỹ đóng tại Nhật Bản ước tính vào khoảng 50.000 binh sĩ.

TTO - Diễn ra tại Osaka, Nhật từ ngày 28 đến 29-6, Hội nghị cấp cao G20 quan trọng không chỉ vì nó đánh dấu 20 năm thành lập G20 mà còn vì hội nghị diễn ra trong bối cảnh kinh tế thế giới đang đứng trước những thách thức lớn nhất trong 10 năm qua.