Ông Donald Trump đang có những ngày không yên ả trước khi nhậm chức - Ảnh: AFP

Tất cả bắt đầu từ cuộc phỏng vấn trên hai nhật báo The Times của Anh và Bild của Đức cuối tuần qua.

Người sắp bước vào Nhà Trắng đã bày tỏ chính kiến của mình như sau: “Ưu tiên của tôi là tạo ra những thỏa thuận thương mại công bằng hơn đối với nước Mỹ, là giải quyết thâm thủng thương mại với thế giới còn lại, đặc biệt là với Trung Quốc”.

Ông cũng không ngần ngại phán xét thủ tướng Đức cùng cả khối EU: “Bà ấy đã phạm sai lầm nghiêm trọng khi cho phép nhập cư cả triệu người... EU bất quá chỉ là một cỗ xe cho nước Đức”; “Vương quốc Anh đã ra khỏi EU. Điều đó thật tốt. Sẽ có những nước khác cũng ra”...

Ngay lập tức, Thủ tướng Đức Angela Merkel đáp trả: “Người châu Âu chúng tôi nắm vận mệnh chúng tôi trong tay chúng tôi”. Tổng thống Pháp François Hollande không kém thịnh nộ: “Châu Âu sẽ sẵn sàng tiếp tục hợp tác xuyên Đại Tây Dương, song trên cơ sở các lợi ích cùng các giá trị của chúng tôi. Châu Âu không cần người ngoài khuyên phải làm gì!”.

Matxcơva không thể không khai thác thế thượng phong “từ trên trời rơi xuống” khi nghe ông Trump, cũng trong phỏng vấn với hai tờ báo Anh, Đức, trịnh trọng loan báo rằng ông dự định sẽ đưa vấn đề giảm một phần đáng kể kho vũ khí hạt nhân của Nga trong các cuộc đàm phán với Điện Kremlin, đổi lại việc dỡ bỏ hoàn toàn lệnh trừng phạt chống Nga.

Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov cho biết Matxcơva sẽ không đưa vấn đề cấm vận vào chương trình nghị sự, rằng chính quyền Nga sẽ không xem xét khả năng cắt giảm số lượng vũ khí hạt nhân để đổi lấy việc dỡ bỏ lệnh cấm vận của Hoa Kỳ.

Đáp trả thẳng thừng này của Matxcơva được thị uy bằng một quả tên lửa đạn đạo liên lục địa Topol-M phóng đi cùng ngày!

Thay vào đó, Nga mời chính quyền sắp tới của ông Trump tham gia đàm phán hòa bình Syria tại Astana (Kazakhstan). Đây là cuộc đàm phán mà trục Nga, Thổ Nhĩ Kỳ và Iran mới thành lập trong tháng 12 sau chiến thắng ở Aleppo, đứng ra bảo trợ, dự kiến diễn ra vào ngày 23-1, sau lễ tuyên thệ nhậm chức của ông Trump chỉ ba ngày.

Rõ ràng Nga không cần đến ông Trump giải tỏa lệnh trừng phạt như ông này đã nghĩ. Đây là một lỗi nhận định tột độ, từ đó dẫn đến đề xuất “đổi trừng phạt lấy vũ khí hạt nhân” của ông Trump mà đối với Nga hoàn toàn vô nghĩa! Tỉ phú Trump đã lầm khi định “gạ bán” cho ông Putin món mà ông Trump có chứ không phải món mà ông Putin cần!

Trái lại, việc Nga mời phía Mỹ “hộc tốc” sang Kazakhstan “dự hòa đàm Syria” chẳng qua là để (1) chứng kiến sự thắng thế của Nga ở Syria; (2) sự ra mắt của trục Nga - Thổ Nhĩ Kỳ - Iran; (3) vỗ tay hoan hô “hòa bình lập lại” ở Syria theo điều kiện sách của trục này.

Bài học thứ ba cho ông Trump, éo le thay, lại đến từ người đứng đầu Trung Quốc. Tại Diễn đàn kinh tế thế giới đang diễn ra ở Davos, Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình đã “lên lớp” gián tiếp người sắp đứng đầu nền kinh tế thị trường số 1: “Không ai có thể chiến thắng trong một cuộc chiến thương mại...

Theo đuổi chủ nghĩa bảo hộ giống như việc giam một người trong phòng tối. Gió và mưa có thể không làm ảnh hưởng tới người này nhưng ánh sáng và không khí cũng sẽ không tới được với người đó”.

Trớ trêu thay, đây cũng là ý kiến của giải Nobel kinh tế năm 2001 người Mỹ Joseph E. Striglitz: “Ông Trump dường như đang mong muốn một cuộc chiến thương mại. Nhưng ông ấy cũng cần hiểu rằng những gì ông đề xuất sẽ là vi phạm luật lệ của Tổ chức Thương mại thế giới”.