Ông Mahathir Mohamad phát biểu trước các viên chức nhà nước Malaysia tại Văn phòng Thủ tướng tại Putrajaya ngày 21-5 - Ảnh: REUTERS

"Chúng tôi phát hiện ngân khố quốc gia bị đục khoét đến mức giờ đây chúng ta gặp rắc rối trong việc xử lý số nợ đã lên tới 1.000 tỉ ringgit" - ông Mahathir tuyên bố trong bài phát biểu đầu tiên trước các viên chức chính phủ Malaysia ngày 21-5 tại Văn phòng Thủ tướng.

"Chúng ta chưa từng ở trong tình thế này. Trước đây chúng ta chưa khi nào mắc nợ nhiều hơn 300 tỉ ringgit, nhưng giờ nó đã leo lên 1.000 tỉ ringgit" - ông Mahathir lặp lại sự bức xúc.

Trong tuần đầu tiên nắm quyền, Thủ tướng Mahathir quyết định đưa thuế hàng hóa và dịch vụ (GST) trở về 0% từ ngày 1-6, trong lúc chờ chính phủ ban hành thuế bán hàng và dịch vụ (SST) để thay thế.

Ông Mahathir cũng hứa sẽ tái ban hành chính sách trợ cấp nhiên liệu, ngoài việc bỏ thuế GST, để kéo chi phí sinh hoạt xuống cho người dân theo đúng cam kết tranh cử.

Tuy nhiên, theo đánh giá của hãng Moody's, các biện pháp tài chính của ông Mahathir có thể nới rộng thâm hụt ngân sách của Malaysia.

Chính quyền cựu thủ tướng Najib dự kiến thu 11,05 tỉ USD thuế GST trong năm 2018, tương đương 18% tổng thu ngân sách. Trong chiến dịch tranh cử, ông Najib cảnh báo kế hoạch kinh tế của ông Mahathir sẽ khiến nợ công tăng cao hơn 1.000 tỉ ringgit.

Ông Najib, người đang bị điều tra tham nhũng, bác bỏ cáo buộc của phe đối lập về tình trạng nợ công của Malaysia dưới thời ông nắm quyền. Ông lập luận nợ công ở mức 50,9% vào thời điểm tháng 6-2017 là chấp nhận được vì dưới ngưỡng tối đa 55% theo quy định.

Tuần trước, Thủ tướng Mahathir bày tỏ nghi ngờ rằng các báo cáo về sức khỏe tài chính của Malaysia có thể không chính xác.

Trong một diễn biến khác, cơ quan bài trừ tham nhũng Malaysia đã triệu tập ông Najib để lấy lời khai vào ngày mai (22-5) liên quan đến cuộc điều tra SRC International trực thuộc Quỹ nhà nước 1MDB.

Malaysia cũng vừa thành lập một lực lượng chuyên trách gồm cảnh sát, cơ quan chống tham nhũng và ngân hàng trung ương để tìm kiếm dấu hiệu vi phạm hình sự của các cá nhân tham gia điều hành Quỹ 1MDB, theo Văn phòng Thủ tướng Malaysia.

Lực lượng chuyên trách sẽ hợp tác điều tra với các nước như Mỹ, Thụy  Sĩ, Singapore, Canada...; và chịu trách xác định, thu hồi tài sản mua bằng tiền tham nhũng từ Quỹ 1MDB.

1MDB là quỹ đầu tư do cựu Thủ tướng Malaysia Najib Razak sáng lập năm 2009 với mục tiêu phục vụ phát triển kinh tế - xã hội. 

Ông Najib bị cáo buộc có liên quan tới việc để thất thoát hàng tỉ USD trong các giao dịch với nước ngoài thông qua 1MDB. Tuy nhiên, Quỹ 1MDB cũng như ông Najib nhiều lần bác bỏ các cáo buộc này. 

Tân Thủ tướng Mahathir Mohamad cho biết sẽ tiến hành điều tra lại vụ 1MDB và quyết tâm thu hồi lại số tiền bị thất thoát từ quỹ này.