Sáng 10-11, Chính phủ đã có tờ trình dự án nghị quyết của Quốc hội về việc áp dụng thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung theo quy định chống xói mòn cơ sở thuế toàn cầu.

Theo tờ trình do Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc trình bày, thuế tối thiểu toàn cầu không phải là điều ước quốc tế, không phải là cam kết quốc tế, không bắt buộc các quốc gia phải áp dụng.

Tuy nhiên Chính phủ cho rằng nếu Việt Nam không áp dụng thì vẫn phải chấp nhận việc các quốc gia khác áp dụng và họ có quyền thu thuế bổ sung đối với các doanh nghiệp tại Việt Nam mà được hưởng mức thuế suất thực tế tại Việt Nam thấp hơn mức thuế tối thiểu toàn cầu 15%, đặc biệt là các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài.

Áp thuế để giảm chuyển giá, giữ nguồn thu thuế

Việc áp dụng thuế tối thiểu toàn cầu, theo Chính phủ, sẽ tạo một mặt bằng chung về thuế tại tất cả các quốc gia, từ đó tránh việc cạnh tranh về thuế giữa các nước hiện nay và giảm thiểu tình trạng chuyển giá, chuyển lợi nhuận, giữ vững nguồn thu thuế.

Do đó để đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp, Chính phủ cho rằng Việt Nam cần áp dụng thuế tối thiểu toàn cầu.

Việc áp dụng mang lại cho Việt Nam những cơ hội mới, như tăng nguồn thu ngân sách, tăng cường hội nhập quốc tế và hạn chế hiện tượng trốn thuế, tránh thuế, chuyển giá, chuyển lợi nhuận.

Trên cơ sở đó, Chính phủ đề xuất xây dựng chính sách thuế tối thiểu toàn cầu để áp dụng từ năm 2024.

Tổng cục Thuế phản ánh hiện có 619 tập đoàn đa quốc gia (MNE - với khoảng 1.017 công ty thành viên tại Việt Nam) có doanh thu hợp nhất trong năm 2021 đạt khoảng 750 triệu EUR trở lên (thuộc đối tượng áp dụng). Qua rà soát, có khoảng 122 tập đoàn nước ngoài đầu tư vào Việt Nam chịu ảnh hưởng của loại thuế này.

Hiện Việt Nam có 1.654 dự án đầu tư ra nước ngoài còn hiệu lực với tổng vốn đầu tư Việt Nam gần 22,1 tỉ USD (tính đến tháng 6-2023). Tuy vậy nếu áp dụng thuế tối thiểu toàn cầu từ năm 2024 thì có 6 tập đoàn của Việt Nam thuộc đối tượng áp dụng.

Đó là Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam, Tổng công ty Viễn thông MobiFone, Công ty CP Hàng không Vietjet, Tập đoàn Công nghiệp viễn thông Quân đội Viettel, Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam, Tập đoàn Hòa Phát.

Đánh giá kỹ tác động ảnh hưởng doanh nghiệp trong nước

Thẩm tra nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính Ngân sách Lê Quang Mạnh cho hay theo quy định thuế tối thiểu toàn cầu, ngay với phần thu nhập trong nước của các tập đoàn này đang có thuế suất dưới 15%, cũng phải nộp thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung tối thiểu nội địa.

Việc này để tránh các nước thứ 3 sẽ được quyền thu khoản thuế này của Việt Nam từ năm 2025.

"Đây có thể là ảnh hưởng đáng kể đối với các tập đoàn trong nước", ông Mạnh nhận xét, và đề nghị Chính phủ cần tính tới tác động và khả năng bị ảnh hưởng của các tập đoàn trong nước, có phương án xử lý phù hợp.

Mặt khác ông Mạnh cho rằng việc áp thuế tối thiểu toàn cầu sẽ ảnh hưởng trực tiếp tới lợi ích các doanh nghiệp đầu tư nước ngoài trong thời gian hưởng ưu đãi miễn giảm và có thuế suất thực tế thấp hơn 15%.

Có nhà đầu tư muốn nộp thuế tối thiểu toàn cầu bổ sung tại Việt Nam, nhưng cũng có doanh nghiệp muốn nộp tại nước mẹ. Trường hợp này khả năng nhà đầu tư khiếu kiện tại các cơ quan tài phán quốc tế và thắng kiện là hiện hữu.

Vì vậy cơ quan thẩm tra đề nghị Chính phủ đưa ra phương án quy định phù hợp.

Áp thuế tối thiểu toàn cầu: Kinh tế Việt Nam có lợi gì?

Đề xuất áp dụng thuế tối thiểu toàn cầu từ năm 2024 nhằm đảm bảo sự bình đẳng giữa nhà đầu tư trong nước và nước ngoài, nhà đầu tư trực tiếp và nhà đầu tư gián tiếp...