Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte trong chuyến thăm Trung Quốc cuối tuần trước - Ảnh: REUTERS

"Tôi đã nói: Tôi không hài lòng với câu trả lời của ông (Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình), nhưng tôi sẽ không đòi câu trả lời nào khác. Tôi sẽ vẫn giữ nguyên quan điểm, nơi tôi bắt đầu, xét về việc ông đang chịu áp lực trước các sự việc ở Hong Kong" - tờ Inquirer ngày 5-9 dẫn lời ông Duterte nhắc lại chuyến thăm Trung Quốc cuối tuần trước.

Tại cuộc gặp, ông đã giữ đúng lời hứa nêu lại phán quyết Biển Đông được Tòa trọng tài thường trực (PCA) ở Hà Lan công bố tháng 7-2016 trong vụ Philippines kiện Trung Quốc về vấn đề Biển Đông.

"Ông ấy nói: Tuyên bố của ông sẽ không làm chúng tôi lay chuyển. Chúng tôi không muốn nói về chuyện đó nữa. Tài sản của chúng tôi, tại sao lại phải trao đổi với ông. Ông ấy nói những điều như vậy nhưng chỉ là nói thì thầm" - tổng thống Philippines nói.

Trong khi đó, Ngoại trưởng Philippines Teodoro Locsin Jr cho biết thêm rằng Trung Quốc cũng bác bỏ yêu cầu tàu chiến nước này phải xin phép để đi qua vùng biển quanh Philippines. Khi ông Duterte nhắc lại việc các tàu chiến của Bắc Kinh xuất hiện trong vùng biển của Philippines, "ông Tập trả lời rằng luật pháp quốc tế không yêu cầu tàu phải xin phép khi đi qua lãnh hải nước khác".

Tuy nhiên, ông Duterte cũng lý giải việc không thể làm căng với Trung Quốc. "Thật không dễ dàng khi bất hòa, tranh cãi với hàng xóm" - ông nói, nhất là khi đó lại là một hàng xóm lớn mạnh hơn.

Khi được hỏi động thái tiếp theo của Manila là gì, tổng thống Philippines cho biết ông cũng đang tự hỏi câu hỏi đó.

"Nếu chiến tranh, tất cả phải đồng ý chiến tranh vì đó sẽ là sự chấm dứt cho nền văn minh của chúng ta… Nếu chết thì cùng chết" - ông nói.

Nói về Mỹ, ông tiếp tục thách thức Washington tham gia hỗ trợ. "Nói rằng các anh đang thực thi luật hàng hải thì dễ lắm… Nhưng Trung Quốc tuyên bố rằng họ có chủ quyền lịch sử và đang kiểm soát tài sản. Bây giờ Mỹ có thể cứu chúng ta? Liệu Mỹ có sẵn sàng tham chiến?".

Tàu tuần tra cao tốc của Brunei tham gia cuộc diễn tập SEACAT với Mỹ năm 2018 - Ảnh: Bộ Quốc phòng Mỹ

Năm 2016, phán quyết của Tòa PCA thành lập theo phụ lục VII Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật biển (UNCLOS) năm 1982 đã bác bỏ yêu sách "đường 9 đoạn" mà Trung Quốc tự vẽ ra để đòi chủ quyền với gần như toàn bộ Biển Đông. Tuy nhiên, Bắc Kinh vẫn một mực không công nhận và không chịu thực thi phán quyết này.

Trong khi đó, giới chuyên gia Philippines vẫn cho rằng Manila không nên từ bỏ tuyên bố chủ quyền dù cho rằng thời điểm nêu phán quyết của ông Duterte là vô nghĩa.

"Lý do nêu ra phán quyết là gì, khi biết chắc rằng nó sẽ bị bác bỏ, và rồi nói rằng đó sẽ là lần cuối nêu ra vấn đề này" - tờ Philippines Star dẫn lời giáo sư nghiên cứu quốc tế Đại học De La Salle nói.

Cũng cho rằng cần tiếp tục nhắc lại phán quyết, ông Jay Batongbacal, giám đốc Viện Các vấn đề hàng hải và luật biển, Đại học Philippines, cho rằng "tuyên bố của phủ tổng thống rằng họ đã xong việc khi nêu ra phán quyết như tổng thống đã hứa, thực ra là đi ngược với ý tưởng rằng phiên tòa phân xử là một phần của luật pháp quốc tế.

Nếu là một phần của luật pháp quốc tế, họ nên nêu nó ra mỗi khi phù hợp".

Học giả Philippines: Manila không nên từ bỏ phán quyết Biển Đông

TTO - Chuyên gia luật hàng hải Philippines cho rằng Manila không nên chấp nhận yêu cầu của Trung Quốc về việc không nhắc lại phán quyết Biển Đông 2016.