Joker kết thúc trong buổi chiếu ở Việt Nam, hai phần ba số khán giả vẫn ngồi sững lại. Họ chưa thể thoát ra khỏi những cảm xúc hỗn độn và choáng ngợp mà bộ phim mang lại trong suốt hai tiếng đồng hồ.

Điệu cười và điệu nhảy bất tận

Lần đầu tiên, khán giả được nhìn sâu vào cuộc đời và nội tâm của Joker - nhân vật phản diện kinh điển của truyện tranh lẫn điện ảnh. Joker hiện lên qua những tràng cười khan bất tận và những màn nhảy múa kỳ dị khi anh chìm vào thế giới riêng.

Điệu cười và điệu nhảy của Arthur Fleck - tên thật của Joker, tượng trưng cho bi kịch và sự giải thoát. Những chi tiết này luân phiên lặp đi lặp lại trong một kịch bản có cấu trúc chặt chẽ vào hàng đỉnh cao.

Joker không có nổi một nụ cười thực sự cho đến tận những giây cuối - Ảnh: DC FILMS

Chi tiết điệu cười đầy ắp sự trớ trêu. Trong gần như toàn bộ thời lượng phim, Joker không có nổi một nụ cười thực sự. Mỗi khi Arthur bật ra những tràng cười do chứng bệnh "cười không kiểm soát", đôi mắt anh nặng trĩu buồn, còn khán giả cảm thấy khổ sở không kém gì nhân vật.

Tràng cười đó khiến Arthur Fleck bị coi là kẻ lập dị và nguy hiểm hơn là dẫn dụ bạo lực, khiến anh bị đánh nhừ tử, đẩy cuộc đời anh lún sâu vào những con hẻm ngập rác của Gotham.

Mắc bệnh tâm lý rất nặng (có thể là trầm cảm), công việc bấp bênh, sống cùng mẹ già trong căn hộ nghèo khổ - ở Arthur Fleck hội đủ mọi yếu tố của một kẻ thất bại. Anh sống ở rìa vực mong manh nhất của xã hội, thuộc nhóm người dễ bị loại bỏ nhất trong một thành phố thuộc về người giàu. Và trong nhóm người đó, Arthur Fleck là kẻ yếu ớt nhất.

Cảnh Joker nhảy trên những bậc thang ẩm ướt và bẩn thỉu của thành phố Gotham là một cảnh đỉnh cao trong phim - Ảnh: DC FILMS

Nhưng cũng chính Arthur Fleck - kẻ tưởng như bạc nhược và tự ti đến mức không nói nổi một câu tròn chữ trước đám đông - lại là kẻ đầu tiên bắn phát súng nổi loạn.

Đạo diễn Todd Philips chọn cho sự thay đổi đó một biểu tượng: những lần Arthur Fleck đắm chìm vào điệu nhảy bất tận của tâm hồn anh ta. Anh ta nhảy, nhảy và nhảy trong những cơn bĩ cực, những lần kích động, và cuối cùng, trong sự thăng hoa trên các bậc thang khi hắn biến chuyển từ Arthur thành Joker.

Các cảnh nhảy của Joker tất nhiên đều không thoại, âm nhạc làm xuất sắc vai trò thể hiện nội tâm bên cạnh diễn xuất "10 năm có một" của Joaquin Phoenix.

Joaquin Phoenix - Báu vật của điện ảnh

Với Joker, tài tử 44 tuổi Joaquin Phoenix đã có một vai diễn xứng đáng với tên gọi của anh, "Phoenix" (phượng hoàng). Nhân vật Joker - Arthur Fleck thực sự là con phượng hoàng bất tử, cháy thành tro để rồi hồi sinh, tung cánh trong bộ đồ tên hề màu cam.

Nhiều người nói rằng, thành công của Phoenix là vào vai một tên tội phạm khét tiếng và kinh điển, toàn thân đều dính đẫm máu người, nhưng lại khiến khán giả thương xót và cỗ vũ cho hành trình của hắn. Nhưng sẽ rất hời hợt nếu gọi Joker của Joaquin Phoenix là "một tên tội phạm".

Joaquin Phoenix thực sự là một viên ngọc của điện ảnh thế giới - Ảnh: DC FILMS

Khi chìm sâu vào bộ phim, khán giả sẽ chẳng còn biết danh xưng chính xác của Joker nữa. Arthur Fleck còn dễ định danh: một diễn viên hài, một bệnh nhân tâm lý, một kẻ nghèo hèn dưới đáy xã hội, một con người đáng thương. Hay thậm chí, một tâm hồn cao quý?

Còn Joker là ai? Hắn là gì sau những lần hứng chịu bạo lực rồi trở thành kẻ thi triển bạo lực? Hắn là gì sau màn diễn thuyết độc thoại trước hàng triệu công chúng truyền hình, sẵn sàng lột trần bản thân từ gan ruột đến các tế bào? Hắn là gì khi được dân chúng lầm than Gotham coi như lãnh tụ tinh thần?

Sẽ chẳng có một định nghĩa chính xác nào cả. Điều đó tùy thuộc vào tâm tính và nhận thức của mỗi khán giả. Phim vốn dĩ đã chủ đích đẩy khán giả vào muôn trùng cảm xúc, còn vai diễn Joker của Phoenix thách thức chiều sâu nhận thức của mỗi người.

Chúng ta hiểu và đồng cảm được đến đâu? Chúng ta tàn nhẫn hay giàu trắc ẩn, hay lạnh lùng thờ ơ vì bản thân đã quá khổ đau? Joker là một phép thử.

Dung mạo đời thực của Joaquin Phoenix sau khi đóng Joker, ảnh chụp tháng 8-2018 tại LHP Toronto - Ảnh: AP

Càng xem, khán giả càng nhận ra Joker không hề khoan nhượng với cảm xúc của họ, liên tiếp đẩy họ đến những vực thẳm tăm tối mới. Mỗi khi khán giả mong chờ một sự gia giảm, họ lại được "đền đáp" bằng một bi kịch lớn hơn, một diễn biến đau đớn hơn.

Cho đến tận cùng, khán giả vẫn không thể phân định rằng sự vùng dậy không ngừng của Joker là một diễn biến tươi sáng hay tối tăm của cuộc đời anh ta. Mỗi cảnh phim đều để lại cho người xem nhiều suy nghĩ.

Joker khởi chiếu ở Việt Nam từ ngày 4-10.

Một số hình ảnh trong Joker:

Sự hành xác của Joaquin Phoenix không phải là điểm sáng duy nhất của vai diễn này - Ảnh: DC FILMS

Joker là một phim thương mại nhưng đẩy chiều sâu tâm lý đến mức cực đoan và nặng nề - Ảnh: DC FILMS

Đạo diễn Todd Philips từng phát biểu "Vũ trụ điện ảnh Marvel không thể làm được một phim như Joker" - Ảnh: DC FILMS

Đây là bộ phim xứng đáng được xem đi xem lại nhiều lần - Ảnh: DC FILMS

"Cười hạnh phúc lên nào" - câu khẩu hiệu trớ trêu trong phòng thay đồ ngay trước bi kịch mở nút - Ảnh: DC FILMS

Sợ bạo lực, nhiều rạp Mỹ cấm đeo mặt nạ khi đi xem Joker

TTO - Trước các lo ngại và chỉ trích, nhà phát hành Warner Bros đã phải lên tiếng khẳng định Joker "không phải là anh hùng", đồng thời nhấn mạnh bộ phim không cổ vũ bạo lực súng đạn.