Các hoạt động ngoại khóa của trường học ở Mỹ đa số đều có hội phụ huynh tham gia hỗ trợ, vừa tiết kiệm chi phí vừa tạo sự gắn kết giữa gia đình với nhà trường - Ảnh: N.T.HẢI

Lời tòa soạn: Nhân có nhiều chuyện về lạm thu tiền trường đầu năm học liên quan đến ban đại diện cha mẹ học sinh, Tuổi Trẻ giới thiệu bài viết của một bạn đọc về hội phụ huynh ở Mỹ để bạn đọc có thêm góc nhìn về vấn đề trên.

Ở Mỹ, hệ thống trường học công được miễn phí. Hầu hết các bang đều đảm bảo tất cả trẻ em ở độ tuổi đến trường đều có thể học trường công tại địa bàn dân cư mà gia đình sinh sống. Không có việc phải thi xét tuyển vào các trường công.

Hội phụ huynh = hội cha mẹ và giáo viên

Nguồn phúc lợi xã hội của Mỹ đảm bảo hệ thống trường học hoạt động ở mức cơ bản, theo tiêu chuẩn của từng bang. Tuy nhiên, các lớp học tại Mỹ vẫn cần kinh phí để làm phong phú thêm chương trình của mình. 

Chẳng hạn, tùy vào mục tiêu giáo dục của trường, có trường muốn tổ chức các sự kiện giáo dục âm nhạc cho học sinh bằng cách mời các nhạc sĩ, ca sĩ đến; có trường lại muốn tăng cường giáo dục về mỹ thuật nên tổ chức các sự kiện về hội họa; hoặc có trường muốn tăng thêm sự đa dạng của các câu lạc bộ ngoại khóa... 

Nghĩa là với những hoạt động tăng cường của mình, tự mỗi trường phải vận dụng sáng tạo để tự trang trải kinh phí.

Hội phụ huynh ở Mỹ được gọi là Parent-Teacher Association, viết tắt là PTA (tạm dịch là hội cha mẹ và giáo viên. Sở dĩ có sự gắn kết này vì phụ huynh muốn hội gắn liền với hoạt động của giáo viên, dù không có giáo viên tham gia trong hội). 

PTA được thành lập rất quy củ, từ cấp thành phố đến cấp trường. Họ đại diện cho tiếng nói của phụ huynh để đảm bảo quyền lợi cho con cái của họ khi học tại các trường công.

Cũng như bất kỳ hội nào, PTA cũng cần có kinh phí để hoạt động. Hội hoạt động bằng cách kêu gọi mọi người tham gia đóng phí hội viên để trở thành hội viên PTA. 

Tại trường tiểu học con tôi đang học, PTA kêu gọi đóng phí hội viên là 10 USD/người/năm hoặc đóng 12 USD cho hai người/năm. Nhưng bên cạnh đó, họ vẫn để tùy chọn cho trường hợp xin miễn đóng phí hội viên hoặc muốn đóng phí cao hơn.

Tính ra số tiền đóng vào PTA rất thấp so với thu nhập của mọi người sống ở đây. Chẳng hạn với mức 10 USD ở vùng này, bạn có thể mua được 2 phần ăn ở cửa hàng thức ăn nhanh.

Sáng tạo trong hoạt động gây quỹ

Điều khiến tôi ấn tượng là vào đầu năm học, PTA của bang gửi thư cho các phụ huynh trình bày rất rõ ràng về mục tiêu hoạt động của hội, trong đó nêu cụ thể số tiền năm nay hội cần phấn đấu đạt được. 

Tôi tưởng chừng rất nhiều nhưng kỳ thực lại không. Tổng cộng cả trường con tôi đang học có khoảng 330 học sinh, năm nay PTA cần kinh phí khoảng 11.000 USD. Số tiền đó được dùng cho rất nhiều hoạt động của trường.

Cụ thể ở trường con tôi học, số tiền PTA đóng góp, gửi cho mỗi giáo viên là 160 USD/năm để giáo viên mua sắm thêm đồ dùng dạy học cần thiết trong các "dự án học tập" (learning project). Và mỗi nhóm lớp được nhận 760 USD để chi cho các hoạt động sự kiện chung. 

Phần còn lại nếu kinh phí có dư sẽ chi cho hoạt động của các câu lạc bộ trong trường, sửa chữa khu vui chơi, tổ chức tri ân giáo viên...

Do số tiền thu hội phí rất thấp, PTA ở đây rất sáng tạo trong hoạt động gây quỹ. Ngay từ đầu năm, họ đã đề xuất nhiều phương án gây quỹ khác nhau và thông báo cho phụ huynh biết. 

Chẳng hạn, họ tham gia chương trình Box Top của các nhãn hàng để thu thập các phiếu mua dụng cụ học tập giảm giá và khuyến khích các gia đình khi mua hàng thì thu thập các phiếu giảm giá gửi về cho hội. 

Với mỗi phiếu Box Top, hội thu được 10 cent (tức 0,1 USD) nhưng nhờ số lượng đông đảo phụ huynh, họ có thể thu được 1.000 USD toàn trường.

Ngoài ra, trong các sự kiện của trường, PTA tổ chức bán thức ăn và nước uống để gây quỹ, hoặc kêu gọi phụ huynh tham gia các hoạt động tình nguyện trong sự kiện nhằm giảm bớt chi phí thuê nhân công.

Họp phụ huynh như họp mặt gia đình

Vừa rồi, cả trường con tôi tổ chức tiệc gặp gỡ PTA đầu năm theo hình thức potluck (mỗi gia đình mang đến một món để góp chung thành bữa tiệc) rất vui. Thay vì phải đi ra nhà hàng hay đặt mua thức ăn, việc góp món ăn này đã giúp giảm chi phí đáng kể cho hội, lại còn mang đến không khí ấm cúng theo kiểu gia đình.

Bữa tiệc được tổ chức ở phòng tập thể dục trong trường (sức chứa hơn 1.000 người), giúp các phụ huynh làm quen với nhau, cũng là dịp để phụ huynh trao đổi trực tiếp với từng giáo viên về khung chương trình học tập của lớp con mình theo học. 

Họp phụ huynh ở đây được dẫn kèm con cái theo, phụ huynh vừa biết nhau vừa biết con cái của nhau. Những đứa trẻ được nghe cách người lớn nói chuyện và tham gia các trao đổi với giáo viên. Không khí buổi họp phụ huynh rất vui vẻ, thân mật, giống như họp mặt gia đình.

Tôi nhận thấy phụ huynh ở đây đặt rất nhiều câu hỏi cho giáo viên, quan tâm con cái họ học gì và giáo viên sẽ tạo các cơ hội ra sao cho học sinh được trải nghiệm. Buổi gặp mặt phụ huynh kết hợp với họp phụ huynh đầu năm kéo dài hơn hai tiếng với nhiều thông tin hữu ích.

Sau những trao đổi gần gũi như vậy, đại diện PTA mới đề cập đến các hoạt động gây quỹ. Điều đó giúp phụ huynh thấy được ích lợi của các hoạt động mà nhà trường đề ra và chúng tôi hoàn toàn tự nguyện đóng góp theo khả năng của mình.