Nước Nga 2023 và Chiến dịch tranh cử sớm của ông Putin

Ông đã gửi đi những thông điệp chính nào qua Đường dây trực tiếp và Cuộc họp báo lớn (Tổng kết 2023) đó?

Ngày 8-12, trong lễ trao tặng huân chương cho các anh hùng Nga nhân Ngày Anh hùng Tổ quốc tại Điện Kremlin, người phát ngôn Quốc hội Cộng hòa nhân dân Donetsk (DNR) Artem Zhoga đã đề nghị ông Putin tái tranh cử tổng thống Nga. 

Nguyên văn lời ông Zhoga, theo TASS: "Nhờ hành động, quyết định của ông, chúng tôi đã có được tự do, quyền bầu cử... Công việc còn rất nhiều, chúng tôi vẫn cần hội nhập vào các kết nối xã hội, vào tất cả các hình thức kinh tế khác, và chuyển sang cuộc sống bình thường... Chúng tôi muốn làm tất cả những điều này dưới sự lãnh đạo của ông. Ông là tổng thống của chúng tôi... Chúng tôi cần ông, nước Nga cần ông".

5 ngày sau, trong hơn bốn tiếng đồng hồ, ông Putin đã trả lời 67 câu hỏi của người dân và báo giới ở hai sự kiện nói trên. Theo nhận định của tổng biên tập tờ "Nhân dân Nga" Anatoly Stepanov, diễn tiến này cho thấy "chiến dịch vận động tranh cử của ông Putin đã bắt đầu, bởi qua cấu trúc các sự kiện, có thể thấy Putin tập trung chủ yếu vào các vấn đề nội bộ của Nga". 

Ông đã nói về tiền lương, lương hưu, đường sá, bệnh viện, trung tâm thể thao, tức những điều mà phần lớn người dân quan tâm.

Ông Putin không đi sâu vào chi tiết, lưu ý rằng điều quan trọng nhất với ông là củng cố chủ quyền đất nước trong tất cả các lĩnh vực kinh tế và đời sống. Ông vạch ra một hướng đi khác cho chương trình tương lai của mình khi trả lời các câu hỏi về thể thao: 

"Thật vậy, trong những năm qua, chúng tôi có khoảng 1,5 tỉ [rúp], thậm chí nhiều hơn, theo ý kiến của tôi, 1,7 tỉ, được phân bổ từ ngân sách liên bang để phát triển thể thao khu vực và thành phố. Năm nay ngân sách này thậm chí không có 700 triệu, nhưng chúng ta nhất định phải quay lại vấn đề này, và nhân tiện, điều này sẽ nằm trong chương trình tổng thống trong tương lai".

Bộ trưởng nông nghiệp và giá trứng

Ông Putin đã vẽ lại bức tranh kinh tế Nga trong phần Tổng kết 2023. Tăng trưởng kinh tế là 3,5%, tăng trưởng công nghiệp sản xuất 7,5%, lợi nhuận của doanh nghiệp khá lớn: 23%. 

Các ngân hàng sẽ thu được lợi nhuận khổng lồ. Nợ công giảm từ 46 xuống 32 tỉ đô la. Có nghĩa, nền kinh tế Nga đang được củng cố, bất chấp các gói cấm vận của phương Tây liên quan đến cuộc chiến Ukraine. 

Theo ông Putin, kinh tế Nga có đủ mức độ an toàn để không chỉ cảm thấy tự tin mà còn tiến về phía trước. Một trong những thành phần của biên độ an toàn là sự ổn định của hệ thống tài chính. 

Ông lưu ý: chính quyền đã cố gắng thực hiện mọi nghĩa vụ xã hội, bất chấp việc tăng chi tiêu quốc phòng. Tiền lương thực tế (trừ lạm phát) sẽ tăng khoảng 8% trong năm nay và tốc độ tăng thu nhập thực tế của người dân sẽ vào khoảng 5%.

Tuy nhiên, khi một phụ nữ hưu trí ở Krasnodar đặt câu hỏi vì sao giá trứng tại thành phố bà tăng cao: 180-220 rúp/chục (1 rúp hiện bằng khoảng 270 đồng, tức một chục trứng giá xấp xỉ 54.000 đồng), và ức gà 265 rúp/kg, so với trước kia chỉ 165 rúp, ông Putin đã thừa nhận có vấn đề trong việc tăng giá này: 

"Giá tăng do hàng nhập khẩu không mở cửa kịp thời và nhu cầu nội địa cao hơn nguồn cung. Tôi xin lỗi về điều này. Đây là thất bại của chính phủ. Tôi hứa rằng tình hình sẽ được khắc phục trong thời gian tới".

Theo Cơ quan thống kê Nga, kể từ đầu năm, giá trứng gà đã tăng 46%. Ngày 8-12, Tổng công tố Igor Krasnov phải ra lệnh kiểm tra hoạt động của các nhà sản xuất và người bán trứng. 

Một ngày trước Đường dây trực tiếp, Bộ Phát triển kinh tế đã phê duyệt việc giảm thuế nhập khẩu với trứng gà từ ngày 1-1 đến 20-6-2024. (Mức thuế hiện là 15%). Dự kiến các nhà cung cấp có thể nhập khẩu 1,2 tỉ quả trứng vào Nga, nguồn cung dự kiến sẽ là từ Thổ Nhĩ Kỳ và Belarus.

Khái niệm chủ quyền của ông Putin

"Chiến dịch quân sự đặc biệt" tiếp tục là mối quan tâm lớn của người Nga. Trả lời câu hỏi khi nào có hòa bình, ông Putin nói: "Hòa bình sẽ đến khi chúng ta đạt được mục tiêu, và các mục tiêu đó không thay đổi: phi phát xít hóa, phi quân sự hóa Ukraine và vị thế trung lập, ngoại khối của Ukraine (tức không tham gia NATO)".

Chủ quyền quốc gia là thông điệp xuyên suốt trong các phát biểu của ông Putin. Ông bắt đầu phát biểu bằng vấn đề chủ quyền, mà theo thống kê của ấn bản đối lập "Novaya Gazeta", từ "chủ quyền" đã được nhắc 7 lần liên tục chỉ trong phần đầu phát biểu. Luận điểm chính của ông Putin là nước Nga không thể tồn tại nếu không có chủ quyền. Vì vậy, việc chính của ông là củng cố chủ quyền trên mọi lĩnh vực.

Ông thừa nhận đây là một khái niệm rộng lớn, bao gồm cả tăng cường khả năng phòng thủ của đất nước và củng cố chủ quyền xã hội - kinh tế. Trong lĩnh vực kinh tế, ông trích dẫn số liệu cho thấy kinh tế Nga càng có chủ quyền, vị thế Nga sẽ càng tốt. 

Ông nói về chủ quyền cả trong sản xuất công nghiệp, trích dẫn con số 1.000 máy bay sẽ được xuất xưởng ở Nga trong những năm tới. "Tăng cường chủ quyền đối ngoại, có thể nói, có nghĩa là tăng cường khả năng phòng thủ, an ninh đối ngoại của đất nước. Là tăng cường chủ quyền công: đảm bảo vô điều kiện các quyền và tự do của công dân trong nước, sự phát triển của hệ thống chính trị, chủ nghĩa nghị viện...".

Ông cũng nói về chủ quyền tài chính khi đề cập đến việc phương Tây gây trở ngại cho Nga thanh toán bằng ngoại tệ, điều ông cho là phương Tây đã "tự bắn vào chân mình". 

Ông cho biết so với năm 2021, việc sử dụng đồng đô la và euro trong giao dịch xuất khẩu ở Nga đã giảm hơn ba lần (từ 87% xuống 24%). "Điều này có hại cho chúng ta hay không? Không. Nói chung, chúng ta càng sử dụng đồng tiền quốc gia nhiều trong tính toán thì càng tốt. Điều này làm tăng chủ quyền và năng lực của chúng ta".

Ông Putin nói về chủ quyền khi đánh giá nền chính trị quốc tế và các nhà lãnh đạo hiện đại. Theo ông, nhiều nhà lãnh đạo châu Âu "bề ngoài cố gắng cư xử giống tướng Charles de Gaulle, nhưng trên thực tế họ lại là Thống chế Philippe Pétain, anh hùng trong Thế chiến I, nhưng hợp tác với địch trong Thế chiến II, tuân theo ý muốn của những kẻ chiếm đóng".

Ông Putin nói chỉ một số ít các lãnh đạo châu Âu hiện thực sự hành động vì lợi ích của đất nước họ, mà ông nêu đích danh Thủ tướng Hungary Viktor Orban và tân Thủ tướng Slovakia Robert Fico. 

Ông nói cả hai không phải là những chính trị gia thân Nga, mà là thân dân tộc mình. "Họ bảo vệ lợi ích quốc gia của mình. Không còn những người như vậy nữa, đơn giản là không còn ai".

Theo Putin, việc thiếu các chính trị gia độc lập ở châu Âu là do sự phụ thuộc nặng nề vào "anh cả [Hoa Kỳ]". Chính sự phục tùng của các chính trị gia Tây Âu đối với Washington đã giải thích cho việc cắt đứt quan hệ với Nga trong lĩnh vực năng lượng vốn từng có lợi cho Đức. 

Việc thiếu chủ quyền còn được Putin nhấn mạnh trong các câu hỏi về Pháp, khi Tổng thống Nga nói ông Emmanuel Macron, không rõ lý do, đã ngừng liên lạc trong bối cảnh mối quan hệ tốt đẹp giữa Matxcơva và Paris.

Trả lời nhanh những câu hỏi cuối cùng, Putin thừa nhận ông mơ ước trở thành sĩ quan tình báo và đã trở thành như vậy. Đáp lại câu hỏi ông đang đọc gì, Putin nói ông có một tập thơ Lermontov trên bàn cạnh giường ngủ và đang định đọc lại Bộ luật Hình sự. 

Được hỏi làm thế nào đối phó với căng thẳng khi cả thế giới đang chống lại ông, Putin đáp: "Cảm giác nghĩa vụ. Trong nhiều năm, tôi đã tự dạy mình rằng cần lựa chọn điều quan trọng nhất và làm mọi cách để đạt được mục tiêu của mình, không để ý đến những chuyện vớ vẩn bên ngoài".

Tóm tắt về thời gian cầm quyền đã qua của mình, Putin nói ông sẽ khuyên Vladimir Putin năm 2000 đừng ngây thơ về các nước phương Tây. ■