Nữ luật sư Zuzana Caputova đã giành chiến thắng trong cuộc đua chính trị lớn đầu tiên của mình - Ảnh: REUTERS

Cuối ngày 30-3 (giờ địa phương), nữ luật sư Zuzana Caputova đã đánh bại đối thủ Maros Sefcovic, phó chủ tịch Ủy ban châu Âu, với khoảng cách khá cách biệt tại vòng hai cuộc bầu cử tổng thống Slovakia. Bà trở thành đầu tiên trong lịch sử độc lập của nước này.

Với 99,84% số phiếu được kiểm, nữ luật sư Caputova, đồng thời cũng là nhà hoạt động môi trường, giành được sự ủng hộ của 58,38% số cử tri đi bầu, nhiều hơn gần 17% so với ông Maros Sefcovic, người được Đảng Dân chủ xã hội cầm quyền tại Slovakia ủng hộ.

Bà Caputova sẽ chính thức nhậm chức tổng thống Slovakia vào tháng 6-2019, thay thế Tổng thống Andrej Kiska, người sẽ mãn nhiệm vào tháng 5. Dẫu vị trí tổng thống chỉ mang tính lễ nghi tại Slovakia, nhưng việc lựa chọn một phụ nữ hoạt động dân sự vào vị trí này đã thể hiện sự lựa chọn của người dân cho đổi mới.

Tổng thống Andrej Kiska chúc mừng người kế nhiệm. Ông cũng là người ủng hộ bà Caputova - Ảnh: REUTERS

Bà Caputova, 45 tuổi, làm nghề luật sư, được biết tiếng đôi chút vào năm 2016 khi giành giải thưởng môi trường Goldman của Mỹ vì đã đấu tranh để đóng cửa khu xử lý chất thải Pezinok ở phía tây nam Slovakia trong 14 năm.

Đây là số chất thải độc hại đến từ phương Tây mà chính quyền Slovakia nhận chôn lấp từ những năm 1960, nhưng chúng hiện quá nhiều và quá gần các khu dân cư.

Khi đó, bà đã kêu gọi được cuộc tuần hành của dân chúng chống lại nhà máy rác thải, quy tụ số người đông đến mức được xem là chỉ thua những cuộc tuần hành hồi Cách mạng nhung năm 1989.

Sau những cuộc huy động dân sự của bà Caputova, Tòa tư pháp của Liên minh châu Âu đã lập ra các quy định về tham vấn cho những dự án đô thị có thể ảnh hưởng đến môi trường.

Bà Caputova sinh ngày 21-6-1973 tại Bratislava, lớn lên tại thị trấn Pezinok trong một gia đình tầng lớp lao động. Bà từng theo học tại Đại học Comenius ở Bratislava và tốt nghiệp ngành luật năm 1996.

Bà Caputova đi bỏ phiếu vòng hai tại Bratislava cùng con gái. Bà đã ly dị và đang sống cùng hai con gái - Ảnh: REUTERS

Trong khoảng thời gian từ 1998 đến 1999, bà hoàn thành chương trình đào tạo "Quản lý chung - Quản lý thay đổi" và năm 1999 hoàn thành khóa học ARK được Bộ Giáo dục Slovakia công nhận.

Sau khi hoàn thành việc học, bà Caputova làm việc cho chính quyền địa phương ở Pezinok, đầu tiên là trợ lý bộ phận pháp lý và sau đó phó thị trưởng Pezinok.

Rồi bà chuyển sang làm cho lĩnh vực phi lợi nhuận tại Quỹ Xã hội mở, xử lý hành chính công và vấn đề trẻ em bị lạm dụng, bóc lột. Bà từng làm quản lý tại Hiệp hội dân sự EQ Klub về phát triển cộng đồng địa phương.

Từ năm 2001 đến 2017, bà Caputova làm việc với Via Iuris, một tổ chức dân sự. Từ năm 2010, bà làm luật sư và điều hành một công ty luật riêng của mình.

Tháng 12-2017, bà Caputova tuyên bố gia nhập Đảng chính trị mới nổi Progressive Slovakia và được bầu làm phó chủ tịch đảng này vào tháng 1-2018. Bà Caputova giữ chức phó chủ tịch đảng tới tháng 3-2019, khi bà từ chức để tham gia cuộc bầu cử tổng thống Slovakia.

Trong chiến dịch tranh cử, bà Caputova cam kết thúc đẩy các chương trình bảo vệ môi trường, chăm sóc sức khỏe cho người cao tuổi và công lý cho tất cả.

Bà Caputova đứng trước Dinh Tổng thống ở thủ đô Bratislava ngày 31-3 chuẩn bị trong cuộc trả lời phỏng vấn với truyền hình - Ảnh: REUTERS

Các nhà phân tích nhận xét rằng cách đây vài tuần, dường như chưa ai nghĩ đến việc nữ luật sư tóc vàng này sẽ đi đến chiến thắng.

Nhưng cũng phải nhìn nhận rằng bà là một nhà diễn thuyết đầy hiệu quả và các bài nói chuyện của bà đều hướng đến mục tiêu mà dân chúng đang mong mỏi: một nền tư pháp hiệu quả và độc lập.

Các bài phát biểu về đề tài chống tham nhũng của bà tạo được tiếng vang mạnh mẽ và nhanh chóng trong đất nước còn bị ảnh hưởng bởi cuộc khủng hoảng sâu sắc, sau vụ ám sát hèn hạ nhà báo điều tra Jan Kuciak.

Nhà báo Kuciak bị bắn chết cùng vợ sắp cưới vào tháng 2-2018 khi chuẩn bị đăng tải bài điều tra về các mối liên hệ giữa giới chính trị gia Slovakia và mafia Ý, cũng như những gian dối xung quanh Quỹ hỗ trợ nông nghiệp của Liên minh châu Âu.

Cái chết của anh đã gây sự phẫn uất khắp đất nước Slovakia vốn yên bình. Cũng như hàng chục ngàn người dân Slovakia khi ấy, bà Zuzana Caputova đã xuống đường tham gia những cuộc biểu tình khổng lồ, vốn dẫn đến sự ra đi của Thủ tướng Robert Fico.

Nữ luật sư Caputova nhanh chóng bước ra vũ đài chính trị với số phiếu cao nhất (40,5% số cử tri ủng hộ) trong vòng bỏ phiếu đầu tiên ngày 16-3. Bà có số phiếu cao nhất trong 13 ứng viên và cùng ứng viên hạng nhì bước vào vòng hai tổ chức ngày 30-3 - Ảnh: REUTERS

Tình hình đất nước đã khiến nữ luật sư quyết định dấn thân hơn. Ca sĩ nhạc rock của Slovakia là Palo Haber giải thích rằng Caputova thành công bởi bà có "tâm hồn trong sạch" trong thế giới chính trị gia đầy rẫy bê bối của Slovakia hiện nay.

Dù diễn thuyết những gì, nói những gì thì thông điệp của bà Caputova đều dẫn đến một điều "đấu tranh chống lại cái xấu" đang đe dọa đất nước mình.

Thật ra kết quả vòng hai không phải là điều gây ngạc nhiên cho bà Caputova bởi tại các cuộc thăm dò dư luận sau cuộc bầu cử vòng một cách đây hơn 2 tuần, bà nhận được sự ủng hộ của 55-60% số cử tri, trong khi tỉ lệ ủng hộ dành cho ông Sefcovic chỉ đạt 40-45%.

Ngay khi biết tin về kết quả sơ bộ, ông Sefcovic thừa nhận thất bại và chúc mừng bà Caputova sẽ trở thành tổng thống thứ 5 của Slovakia, kể từ khi nước cộng hòa Trung Âu này tách ra khỏi Liên bang Tiệp Khắc gần 3 thập kỷ về trước.

Còn bà Caputova cảm ơn cử tri đã gửi gắm niềm tin vào bà và mong rằng xu thế tích cực này sẽ tiếp tục trong cuộc bầu cử Nghị viện châu Âu tháng 5 năm nay và bầu cử Quốc hội Slovakia năm tới.

Không có nhiều kinh nghiệm chính trị, bà Caputova chỉ cam kết thực thi những điều người dân đang bức xúc như chống tham nhũng, duy trì trật tự xã hội và lấy lại niềm tin của người dân

Slovakia là quốc gia thứ tám trong Liên minh châu Âu 28 quốc gia do một phụ nữ lãnh đạo. Các nước còn lại là Đức, Anh, Croatia, Estonia, Malta, Lithuania và Romania. Dù phần lớn mang tính lễ nghi, nhưng tổng thống Slovakia theo Hiến pháp có quyền bổ nhiệm thủ tướng, thẩm phán Tòa án hiến pháp và phủ quyết luật đã được Quốc hội thông qua.

Việc bầu một người ủng hộ đường lối hội nhập châu Âu cho thấy nền chính trị của Slovakia sẽ có sự thay đổi thời gian tới trong bối cảnh chủ nghĩa dân túy, dân tộc đang trỗi dậy thời gian gần đây tại châu Âu, trong đó có khu vực Trung Âu.

Cộng hòa Slovakia là một quốc gia nằm kín trong lục địa tại Đông Âu với dân số trên 5 triệu người và diện tích khoảng 49.000 km².

Slovakia giáp biên giới với Cộng hòa Czech và Áo ở phía tây, Ba Lan ở phía bắc, Ukraine ở phía đông và Hungary ở phía nam. Thành phố lớn nhất đồng thời là thủ đô là Bratislava.

TTO - Ngày 23-3, tuyên bố từ chức của bà Ameenah Gurib-Fakim, tổng thống đảo quốc Mauritius, sẽ chính thức có hiệu lực. Bà bị tố cáo dùng thẻ tín dụng bạch kim của nhà đầu tư nước ngoài cấp để mua sắm cá nhân.

TTO - Trận đấu tứ kết giữa Nga và Croatia, Croatia có một cổ động viên đặc biệt, là nữ tổng thống Croatia Kolinda Grabar-Kitarovic.

TTO - Tổng thống Croatia, bà Kolinda Grabar-Kitarovic đã vào tận phòng thay đồ ôm hôn chúc mừng các tuyển thủ sau chiến thắng trước đội chủ nhà Nga để giành quyền vào bán kết World Cup, là một trong những hình ảnh lan truyền rộng rãi trên mạng.