NSND Lý Huỳnh cùng con trai Lý Hùng trong một cảnh quay Tây Sơn hào kiệt.

Lý Huỳnh tên thật Lý Kim Tuyền, xuất thân là võ sư nổi danh được xếp vào hàng "Nam kỳ tứ tú" và được biết nhiều nhất với vai trò diễn viên hành động và nhà sản xuất điện ảnh được phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân.

Những vai diễn đáng nhớ

Từ khi gia nhập nghệ thuật thứ bảy, có thể nói Lý Huỳnh đã có công tiên phong trong việc đưa võ thuật vào điện ảnh Việt. Không chỉ trở thành ngôi sao hành động của màn ảnh Việt, Lý Huỳnh còn có "biệt tài" làm cho vai diễn trở nên sống động, chân thật bằng khả năng quan sát và hóa thân của mình. Nhờ đó, tên tuổi của Lý Huỳnh đã tạo ấn tượng với triệu khán giả qua các nhân vật kinh điển như: Hai Lúa, Đại úy Long, trung úy Xăm... trong Vùng gió xoáy, Mùa gió chướng, Hòn Đất, Cô Nhíp...

NSND Lý Huỳnh vẫn giữ được sự tinh anh nhờ nhiều năm rèn luyện võ thuật.

Trước đó phải kể đến Cô Nhíp - là tác phẩm điện ảnh đầu tay của Lý Huỳnh gây được tiếng vang mạnh mẽ. Trong phim, cố nghệ sĩ vào vai đại tá Hoàng của quân đội Sài Gòn - một nhân vật thứ chính có đấu tranh nội tâm phức tạp giữa việc trốn chạy hay quay về với chính quyền cách mạng. 

Cô Nhíp là tác phẩm gây được tiếng vang lớn khi đạt giải Bông Sen bạc tại LH phim Việt Nam lần thứ tư và được Trung Quốc mua bản quyền phát sóng. 

Tiếp đến là hình tượng Đại úy Long trong Mùa gió chướng 1977 do đạo diễn Hồng Sến thực hiện. Đây tiếp tục là bộ phim chuyển thể từ cuốn tiểu thuyết cùng tên của nhà văn Nguyễn Quang Sáng tái hiện lại tinh thần cách mạng của nhân dân miền Nam trước sự áp bức của kẻ thù. 

Trong Mùa gió chướng, nghệ sĩ Lý Huỳnh tiếp tục đảm nhận một vai diễn phản diện, đứng bên kia chiến tuyến đối đầu kịch liệt với ý chí, tinh thần cách mạng quật cường của quân giải phóng. 

Vai diễn Hai Lúa của NSND Lý Huỳnh trong 'Vùng gió xoáy' 1981.

Trong phim Hòn đất (1983), NSND Lý Huỳnh tiếp tục ghi dấu ấn đậm nét với vai Trung úy Xăm. Một nhân vật ác thủ trên màn ảnh khiến khán giả không thể nào quên. Thành công này đã mang đến giải thưởng Bông Sen Bạc cho nghệ sĩ Lý Huỳnh vào liên hoan phim cùng năm đó. 

Từng rất thành công với những vai diễn phản diện nhưng NSND Lý Huỳnh không hề bị “chết vai”. Thay vào đó, khi lột xác với hình ảnh người nông dân hiền lành, cần mẫn Hai Lúa trong Vùng gió xoáy (1981), Lý Huỳnh một lần nữa phải khiến khán giả ngưỡng mộ. 

Vai diễn Hai Lúa - một người nông dân miệt vườn sẵn sàng mang hết những gì quý giá của mình bao gồm tài sản và những đứa con cống hiến cho cách mạng đã mang về giải Nam diễn viên xuất sắc nhất tại LHP phim Việt Nam lần thứ sáu. 

'Cú liều' cho điện ảnh Việt

Không chỉ tâm huyết với diễn xuất, Lý Huỳnh còn là nhà sản xuất đi đầu với những ý tưởng táo bạo để phát triển điện ảnh Việt. Hai Lúa của Hòn đất ngày nào đã từng ôm giấc mộng đưa phim Việt ra khu vực và thế giới. Chính vì ước mơ đó, 1990, NSND Lý Huỳnh chính thức hợp tác với điện ảnh Hong Kong sản xuất phim Kế hoạch 99. 

Ngoài vai trò nhà sản xuất, ở tuổi 52 Lý Huỳnh rất xông pha khi tự mình đảm nhận vai diễn hành động sinh tử và khiến chuyên gia võ thuật Hong Kong tròn mắt ngạc nhiên với phát ngôn: "Ông trùm phải chết kiểu ông trùm, chứ đơn giản quá còn gì uy thế!''. 

Cũng đầu thập niên 90, Lý Huỳnh mang cả gia đình bao gồm 2 con là diễn viên Lý Hùng, Lý Hương đến Hong Kong để thực hiện phim Cảnh sát đặc khu với sự tham gia của nhiều ngôi sao điện ảnh TVB như Thang Chấn Nghiệp với mong muốn tạo cú hích cho phim võ thuật Việt. Thế nhưng, ước mơ của ông bị dang dở khi phim bị ăn cắp bản quyền ngay khi vừa phát hành làm ông lao đao và suýt lâm vào cảnh mất trắng. 

Dù đó là nỗi buồn lớn trong sự nghiệp nghệ thuật của Lý Huỳnh, nhưng khách quan nhìn nhận hầu hết các phim võ thuật do cố nghệ sĩ sản xuất vào thập niên 90 đều thắng lớn: Thanh gươm đại đế, Thăng Long đệ nhất kiếm, Lửa cháy thành Đại La, Võ sĩ bất đắc dĩ… Đây chính là tiền đề để điện ảnh khu vực biết đến Việt Nam và giới diễn viên hành động có thêm đất “tung hoành”. 

Năm 2010, một lần nữa NSND Lý Huỳnh lại gây chấn động khi đầu tư số tiền khủng, lên tới 12 tỷ đồng sản xuất Tây Sơn hào kiệt. Ở thời điểm đó, kinh phí 12 tỷ đồng vốn là con số không tưởng với bất kỳ nhà làm phim Việt nào. 

Thế nhưng, Lý Huỳnh đã thành công khi phim của ông được chọn chiếu trong Đại lễ 1000 năm Thăng Long - Hà Nội. Cùng năm đó, NSND Lý Huỳnh được trao kỷ lục: Võ sư chỉ đạo võ thuật phim nhiều nhất Việt Nam. Đồng thời, diễn viên Lý Hùng (con trai Lý Huỳnh) cũng giành giải Nam diễn viên xuất sắc nhất giải Mai Vàng với vai chính trong Tây Sơn hào kiệt. 

Lý Huỳnh trên phim trường Tây Sơn hào kiệt - (Ảnh: Lữ Đắc Long)

Hơn 40 năm gắn bó với điện ảnh, NSND Lý Huỳnh đã góp mặt trên 70 bộ phim với nhiều vai diễn thành công và chỉ đạo võ thuật cho 25 bộ phim, gây được tiếng vang với bất kỳ vai trò nào ông đảm nhận. 

Những năm cuối đời, tuy tuổi tác đã lớn, hằng ngày ông vẫn tập dưỡng sinh tại công viên Đầm Sen, giao việc phim ảnh lại cho 2 con là Lý Hùng và Lý Hương. Vào dịp sinh nhật tròn 75 tuổi, trong câu chuyện về những hào quang một thời, NSND Lý Huỳnh tiết lộ rằng, ông từng công khai thách đấu với huyền thoại võ thuật Lý Tiểu Long. 

Theo đó, năm NSND Lý Huỳnh 28 tuổi từng tham gia một bộ phim tại Hong Kong do Hàn Anh Kiệt - đạo diễn võ thuật nổi tiếng đảm nhận. Chính đạo diễn này sau khi chứng kiến cú đá liên hoàn bát cước của ông (một cước hạ đo ván 8 người) đã hỏi ông có dám thách đấu với Lý Tiểu Long không. Và ông không ngần ngại gật đầu. Sự kiện này được báo chí Việt Nam và Hong Kong đưa tin, tuy nhiên Lý Tiểu Long chưa kịp nhận lời thì đã qua đời sau đó không lâu.