Phòng CSGT Đà Nẵng được tập huấn về xử lý nộp phạt qua mạng - Ảnh: Đoàn Cường

Bạn tôi làm việc ở Đà Nẵng, tết rồi lái xe về quê ở miền Bắc. Cách nay mấy ngày bạn nhận được thông báo vi phạm ở tận quê nhà cách Đà Nẵng 400 cây số. Vậy là bạn tôi hết sức bối rối chưa biết xoay xở như thế nào để về quê nộp phạt. Không ít người (kể cả tài xế chuyên nghiệp) cũng lâm vào tình cảnh này.

Rất nhiều người đang kỳ vọng vào những thay đổi tích cực từ việc áp dụng nộp phạt giao thông qua mạng sẽ được thí điểm từ ngày 12-3 tại 5 tỉnh thành: Hà Nội, TP.HCM, Hải Phòng, Đà Nẵng và Bình Thuận. Sự kỳ vọng của người dân cũng là điều dễ hiểu khi việc nộp phạt vi phạm giao thông hiện nay với nhiều thủ tục rườm rà, mất nhiều thời gian đi lại. Và nhiều khi việc đi lại mấy lần nộp phạt còn tốn kém hơn cả mức xử phạt.

Nộp phạt qua mạng sẽ giúp người dân thuận tiện hơn, giảm bớt chi phí, tiết kiệm thời gian đi lại. Đó là sự tiến bộ. Vì ngại chuyện này nên những trường hợp vi phạm ở nơi cách xa địa bàn cư trú, người vi phạm chọn cách xin xỏ, năn nỉ ỉ ôi để được "nộp trực tiếp" hoặc tìm dịch vụ nộp phạt. Và tiêu cực phát sinh.

Với cách nộp phạt qua mạng, người vi phạm có thể ngồi nhà truy cập mạng, điền thông tin, chọn ngân hàng để nộp phạt và có thể nhận lại giấy tờ qua đường bưu điện hoặc đến trực tiếp phòng CSGT.

Hình thức nộp phạt này sẽ phát huy hiệu quả của nó khi đi kèm với việc "phạt nguội". Như tại Đà Nẵng và nhiều nơi khác, những năm qua đã xử lý vi phạm giao thông qua hệ thống camera. Chính những "mắt thần" camera trên các tuyến đường là một liều thuốc hữu hiệu làm giảm hẳn việc vi phạm giao thông, nhất là những hành vi như chạy quá tốc độ, sai làn đường... Người đi đường sẽ ý thức hơn.

Cùng với đó, lực lượng công an khi tuần tra phát hiện các hành vi đậu đỗ ôtô sai quy định trên đường, họ có thể dán bảng thông báo, đồng thời quay phim, chụp ảnh lại để chứng minh. Việc nộp phạt sẽ thực hiện trên mạng. Giảm bớt chuyện "mặt đối mặt", phạt nguội với đầy đủ bằng chứng thì người nộp phạt phải "tâm phục khẩu phục", không có cửa cho "cưa đôi" (nếu có).

Và người dân như tôi kỳ vọng nguồn thu từ vi phạm giao thông vào ngân sách sẽ lớn hơn. Đồng thời có tác động tích cực đến ý thức người vi phạm.

Vì sao? Chuyện vi phạm giao thông hằng ngày trên đường thường chỉ có người vi phạm và anh CSGT biết nên sẽ ít tác dụng răn đe hơn so với việc thông tin vi phạm được công khai. Việc này cũng hướng đến ứng xử mới, văn minh hơn với việc vi phạm. Có vi phạm thì chịu phạt đúng mức theo quy định. Phạt tại chỗ hay thông báo phạt nguội đều thuận tiện và đỡ mất thời gian hơn.

Hướng đến nộp phạt bằng tài khoản, giảm dần kiểu phạt tại chỗ bằng tiền mặt cũng là cách làm hiện đại và minh bạch hơn trong các kiểu thu phí và nguồn thu từ việc xử phạt các kiểu vi phạm.

Tất nhiên hình thức mới này sẽ không tránh khỏi cản ngại khi nhiều người chưa quen với việc nộp phạt qua tài khoản. Sẽ mất thêm thời gian chờ đợi để hình thức này hoạt động suôn sẻ. Nhưng lợi ích trước mắt có thể thấy ngay đó là sự tiện lợi, tiết kiệm cho người dân và thay đổi dần ý thức người lái xe.

Nộp phạt, nộp thuế, đăng ký xe qua mạng: quan trọng là CSGT có muốn làm không?

TTO - Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Mai Tiến Dũng đặt câu hỏi như vậy tại cuộc họp về tích hợp với Cổng dịch vụ công quốc gia đối với các dịch vụ thu tiền phạt vi phạm giao thông, nộp lệ phí đăng ký xe.